تۋعان جەر
كىندىگى ارقانىڭ كوك وراي القابى،
سامالى ءجۇزىڭدى قۇشادى الدان.
كوگىندە كۇن كۇلگەن مۇنداي جەر كىم بىلگەن،
شارىقتاپ ءان بولىپ قۇشادى الدان.
نۇر تۇنعان ءومىرىم،
قۇلپىرعان ءوڭىرى ،
وزگەدەن تۇراتىن دارا دارحان،
اتىڭنان اينالدىم جاڭاارقا.
بيىل جاڭاارقانىڭ 90 جىلدىعى مەن الاش دەپ قازاقتىڭ قامىن ويلعان كەمەڭگەر اقىنىمىز ساكەن سەيفۋللين 125 جىلدىق مەرەي تويى اتالىپ ءوتىلدى. جاڭاارقانىڭ حالقىنىڭ بىرلىگى مەن ىنتىماعىنىڭ ارقاسىندا شاراعا قاتىسۋ ءۇشىن جاڭاارقا اۋداننان 12 اۋىل جانە 2 وكرۋگ كەنتىنەن تۇرعىندار جينالدى. بالداي قىمىزى ءبىر مەزەتتە مىڭ كۇبىگە قۇيىلىپ ءپىسىلىپ گەنستىك رەكوتقا ەندى. تۋعان جەرىمنىڭ وسىنداي ماقتانىشىمەن ماقتانامىن. تۋعان جەردىڭ ءقادىرىن قاسيەتىن ءبىلۋ ءۇشىن كىندىك تامعان جەرگە ەڭبەك ەتۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. ۇلى اباي ايتقانداي «ەسەكتىڭ ارتىن جۋساڭ دا مال تاپ» دەگەن. قارا جۇمىس بولسا دا ەڭبەك ەتكەن ادامعا تۋعان جەردەن تابىلادى. مىسالى: جۇڭگو مەملەكەتى حالقى قاراپايىم. قانداي جۇمىس بولسا دا ءوز تۋعان جەرىندە جۇمىس ىستەي بەرەدى. ءبىر جۋرناليست زاۆودتا جۇمىس ىستەيتىن قىتايلىق ازاماتتان سۇراپتى:
– وزىڭىزگە ىستەپ جاتقان جۇمىسىڭىز ۇناي ما؟ – دەيدى.
– ماعان ىستەپ جاتقان جۇمىسىم ۇنايدى – دەپتى. ال قازاقتان سۇراعاندا: – جالاقىسى از ەكەن نەگىزى مەن باسقا جۇمىس ىستەگىم كەلگەن – دەيدى. بۇدان نە اڭعارۋعا بولادى. وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك جوقتىعىنان وز-وزىنە دەگەن سەنىمسىزدىك. تەك قانا قارا باستىن قامىن عانا ويلاۋ. جاستارىمىز اۋىلدا جالاقى از دەپ قالاعا نەمەسە شەتەلگە جۇمىس ىزدەپ كەتكەندەر قانشاما. سول ءوزىنىڭ ىزدەگەن جۇمىسى دا اۋىلدان سابىرمەن قارەكەت ەتسە تابىلىپ قالادى عوي. «وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا، ءوز ەلىندە ۇلتان بول». اقشا كوپ دەپ باسقا مەملەكەتكە نەمەسە قالاعا كەتكەن جاستارىمىز سول اۋىلىندا دا ىستەيتىن جۇمىستى ىستەيدى. «پالەن جەردە التىن بار» دەپ كەتە بەرگەن نەسى جاقسى. بيىل ن. نازاربايەۆ تۇڭعىش ەلباسىمىز جولداۋىندا «جاستار جىلى» دەدى. جاستارعا ەركىندىك بەرىلدى. وتانىمىزدىڭ سانالى جاستارىمىزدىڭ كەلەشەگىن ويلاعاندىقتان. جۇمىسپەن قامتۋ ارقىلى « جاسىل ەل»، « ديپلوم مەن اۋىلعا»، «جاستار تاجىريبەسى » دەگەن باعدارلاما جاستارعا مۇمكىندىك بەردى. ماسەلەن تۋعان جەردە باستىق بولۋ ماڭىزدى ەمەس . قاراپايىم قىزمەتتەن باستالىپ ۇلكەن قىزمەتكە تۇرۋعا بولادى. زيالى قاۋىمداردىڭ كوبىسى تۋعان جەردەن تۇلەپ ۇشتى. تەك قانا العا ۇمتىلۋ ءوزىم جەتىلسەم تولسام دەمەي تۋعان جەردىڭ توپىراعىن باسىپ وتىرعاننان كەيىن ەلىمنىڭ بولاشاعىنا اتسالۋ. قالاي تۋعان جەرىمە ايانباي ەڭبەك ەتسەم.
ءوزىم جاڭاارقا اۋدانى بيدايىق اۋىلدىق وكرۋگىندە تۇرامىن. باسقا اۋىلدارعا ۇقسامايدى. اركىم ءوز ءۇيىنىڭ قاسىنا سۋ تارتىپ العان. جۇمىس جوق دەپ بوس وتىرمايدى. باۋ-باقشا ءوسىرىپ، مالدى باعادى. ەشكىمنىڭ بوس جۇرگەنىڭ كورمەيسىن . اكىمشىلىك، مادينەت ءۇيى، مەد پۋنكت كىتاپحانا ءبارى ءبىر جەردە ورنالاسقان. اۋىلىمىز جىلدان- جىلعا كوركەيىپ كەلەدى. جولىمىز تەگىستەۋ. تويحانا، مەشىت، دۇكەندەر جۇمىس ىستەپ تۇر. اۋىل ادامدارى، جاستارى جۇما نامازىنا مەشىتكە بارىپ تۇرادى. قارانعى تۇسە كوشەمىزدە جارىق ورناتىلعان. قىستا تاڭ قارانعى بولعاندا كوشەدەگى جارىق پەن بالالار مەكتەپكە بارادى. مەكتەبىمىزدىڭ ىشىندە شاعىن بالاباقشا ورتالىعى بار. تۇرمىس قۇرعان جوقپىن اتا-انامنىڭ قولىندا تۇرامىن. ماماندىعىم قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت. ماماندىق بويىنشا جۇمىس ىستەمەيمىن. مەن سول جەردە تاربيەشىنىڭ كومەكشىسى بولىپ جۇمىس ىستەيمىن. بالالارمەن جۇمىس ىستەگەن ۇنايدى. سوندىقتان وقىعان ماماندىعىمنان الىس ەمەسپىن. جالاقىم از بولسادا قاناعات ەتەمىن. ويتكەنى قازىرگى زاماندا جۇمىس تابۋ قيىن. تالاي جىل جۇمىسسىز ءجۇردىم. بارماعان جەرىم باسپاعان تاۋىم قالمادى. بىرەۋلەر تۇرىمە قاراپ جۇمىسقا المايدى، بىرەۋلەر تانىس – تامىردى جۇمىسقا عانا الامىن دەيدى. جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعىنا بارا بەردىم. «باسقا جەردىڭ وتىنان تۋعان جەردىڭ ءتۇتىنى ارتىق.» – دەگەندەي. تۋعان جەرىمە جۇمىسپەن قامتۋ ارقىلى جۇمىسقا تۇردىم. جازعى لاگەر بولعاندا كوپ جىلدىق ستاجى بار مۇعالىمدەرمەن بىرگە ساباق بەرىپ ءوزىمنىڭ ويدان جازعان ەرتەگىلەرىمدى بالالارعا وقىپ بەرەمىن. ءبىر قىنجىلتاتىن نارسە وسىدان ون جىل بۇرىن بيدايىق مەكتەپتىڭ ىشىنە بالاباقشا اشىلعان ەسكى زاتتارىمەن تۇر. شكافتارىنىڭ ەسىكتەرى سىنعان. ديۆانى سىنىپ كىرلەپ كەتكەن. بالالار وينايتىن ويىنشىقتار سىنىپ قالعان. ويىنشىق جوق بولعان سوڭ بالالار نە ىستەيدى. ءبىر- بىرىمەن الىسىپ- جۇلىسىپ وينايدى. ۇلدىكى، قىزدىكى دەگەن دارەتحاناسى بار. ونىڭ ءوزى ىستەمەيدى. ترۋباسى الىنىپ قالعان. جىلدا بالاباقشانىڭ دارەتحاناسىن جوندەيمىز دەپ زاۆحوز ايتادى. سول ايتىلعان قالپىندا قالادى. مۇمكىن وعاندا تەندىر كەرەك شىعار. بالالاردىڭ ۇلكەن دارەت، كىشى دارەت شەلەككە قۇيىپ دالاداعى دارەتحاناعا توگەمىز. كازىر قيىن ەمەس بولار. قىستا بوراندا سۋ توگۋ قيىن عوي.
You Might Also Like
-
ءومىر -اي ،سەن نەتكەن عاجاپسىن .اعىپ جاتقان داريادايسىڭ، سەنىڭ قارقىنىڭا ىلەسە الار ەمەسپىن.اتتەڭ ءسابي بولسام عوي شىركىن،ەش ۋايىم قايعى جوق،اتا اناما ەركەلەپ، اسىر سالىپ ويناپ جۇرگەنگە نە جەتسىن، پا...
