تۋعان جەرىم
ادامعا تالاي جەردى كورگەن ارتىق،
تانىسىپ اركىمدەردى بىلگەن ارتىق.
مىسىرعا پاتشا بولىپ تۇرساڭداعى،
بولمايدى تۋىپ-وسكەن جەردەن ارتىق.
شال كۇلەكە ۇلى
سان عاسىرلار بويى تاعدىردىڭ تەپەرىشىنە شىداپ، ەڭسەسىن تۇسىرمەي، قيىندىققا قارسى كۇرەسىپ كەلگەن مەنىڭ ەلىمنىڭ بۇگىندە تاۋەلسىزدىگى - تۇعىرلى، انا ءتىلى - ايبارلى، ەلتاڭباسى - اجارلى، ءانۇرانى - اۋەندى! تاريxىمىزعا كوز جۇگىرتەر بولساق، اۋماعى ۇشقان قۇستىڭ قاناتىمەن، جۇيىتكىگەن تۇلپار تۇياعىنىڭ دۇبىرىمەن ولشەنگەن كەڭ دە، كەلىستى ولكەنى مەكەندەگەن «قازاق» دەگەن - ەلمىز.
قازاق – ەگەۋلى نايزا قولعا الىپ، نايزاسىمەن كوك ءتىلىپ، قىلىشىمەن جەر جارعان، ات ۇستىندە كۇن كەشىپ، ۇيقىسىز ءتۇن، كۇلكىcءىز كۇن وتكىزىپ، جەرگە جانتايىپ، مۇز جاستانعان، نايزاسىمەن جاۋ تۇيرەگەن، كوك ءبورىنى ءپىر تۇتىپ، ءبورىلى بايراق قولعا العان تۇركىلەردەن تاراعان، دانا سوزبەن داۋدىڭ باسىن قايىرعان، ءسوزدىڭ بۇرىمىن ءورىپ، كوركەمدەپ شاشباۋىن سىڭعىرلاتا تاققان، جەتىمدى ەسىركەپ، جەسىردى جىلاتپاعان، قىرىق ۇيدەن تىيىپ يبالى قىز، وتىز ۇيدەن تىيىپ ونەگەلى ۇل وسىرگەن، ەكى سويلەگەندى ەر دەپ بىلمەيتىن،باسسىز ىسكە جول بەرمەيتىن – ۇلى حالىق .
اڭساعان ازاتتىق كۇنى وسىنداي بەرەكەلى ەلدە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان بىزدە ارمان جوق شىعار ءسىرا؟! دەگەنمەن، بولاشاعى جارقىن مەملەكەتىمىزدەن بەزىپ، مۇxيت اسىپ كەتكەندەردىڭ سانى جەتەرلىك... نەگە؟! نە ءۇشىن؟! بۇل ساۋالدار سانامدى ۋلاپ، جانىمدى جەگىدەي جەپ تاستادى. جاستارىمىزدىڭ كەتكىسى كەلەتىندىكتەرىنىڭ سەبەبى نەدە؟! الدە xالىقتى توناپ بايىعان، بويىندا نە كىسىلىگى، نە كىشىلىگى جوق، ءبىلىمسىز،بىلىكسىزدەردىڭ الشاڭداپ جۇرگەنىنەن، ال قاراپايىم xالىقتىڭ زار جىلاپ، قارا سۋ مەن قارا نانمەن ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىنان شارشاعاندىقتان با ؟! الدە نەبارى جيىرما التى جاسقا تولىپ، ءتاي-تايلاپ قادامىن ەندى باسىپ كەلە جاتقان ەلدەن كەتىپ، دايىن جەرگە توپ ەتىپ تۇسە قالعىسى كەلەدى مە؟! وتانسىز ادام قاي جەردە جۇرسە دە بەيشارا ادام. ءوزىڭنىڭ جەرىڭە، وتانىڭا، اتا-باباڭنىڭ توككەن قانى مەن تەرىنە ادال بولۋىمىز كەرەك. نە دە بولسا،تۋعان جەردىڭ ءقادىرىن تۇزدە عانا تۇسىنەمىز-اۋ شاماسى... ومىرگە نازدانىپ، قاسيەتتى جەرىمىزدەن قاشۋدىڭ ورنىنا ەرتەڭىمىزگە نىق سەنىممەن قارايتىن،ارىستانداي ايباتتى،جولبارىستاي قايراتتى جاستار،ياعني بىزدەر، قاراڭعى قازاق تۇنەگىنە كۇن بولۋىمىز كەرەك ەمەس پە؟!
ەندى از عانا ۋاقىتتان سوڭ جاڭا ومىرگە قادام باسامىن. الدا ءالى ۇزاق جول، ۇلكەن اسۋلار بار. سول اسۋلار مەن قيىندىقتى جەڭۋ ءۇشىن بىلەكتىڭ كۇشى مەن نايزانىڭ ۇشى كەرەك ەمەس. وعان تەك جۇرەك پەن ءبىلىم، تالانت پەن تالاپ كەرەك. قازاق ەلىنىڭ ابىرويىن اسىرىپ، مەرەيىن ۇستەم ەتەر، الەم تاڭعالار تالاي-تالاي جاڭالىق اشار ءبىلىمدى جاس ۇرپاق، ەل ابىرويىن اسقاقتاتار جاستار كوبەيەدى دەپ ويلايمىن. سوندىقتان دا بىزگە ارتىلار ءۇمىتتىڭ دە جەڭىل بولماسى انىق. ەلىمىزدىڭ كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ ازاماتشاسى رەتىندە بابالارىمىزدىڭ بىلەك كۇشىمەن، اق نايزا ۇشىمەن قورعالىپ، كوزىنىڭ قاراشىعىنداي ساقتالىپ، امانات ەتىلگەن تۋعان جەرىمىزدى ارداقتاپ، باعالاۋ - مەنىڭ باستى پارىزىم. سەبەبى قازاق ەلىنىڭ تاعدىرى – مەنىڭ تاعدىرىم، ەلىمنىڭ تاعىلىمى مول تاريحى – مەنىڭ تاريحىم. مەن، ءوز كەزەگىمدە ەگەمەن ەلىمنىڭ تاعدىرىنا جاۋاپتى ەكەنىمدى ايتقىم كەلەدى.
"ەل ەلدىڭ ءبارى جاقسى،ءوز ەلىڭ بارىنەن جاقسى"-دەمەكشى، قازاق ەلىمنىڭ ەرتەڭى جارقىن بولسىن! لايىم، كوگىلدىر تۋىم مەن قاسيەتتى كوك بايراعىم بەيبىت كوگىمدە جەلبىرەي بەرسىن دەگەن جۇرەكجاردى تىلەگىم بار!
You Might Also Like
-
شۆەدتىڭ ۇلى رەجيسسەرى ينگمار بەرگمان ايگىلى «ۇنسىزدىك» دەپ اتالاتىن فيلمىندە ادام ارى مەن ءناپسىسى ورتاسىنداعى كۇرەستى قاراما-قارسى تيپتەگى ەكى كەيىپكەر ارقىلى كورسەتكەن بولاتىن. ەڭ قىز...
