سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 كۇن بۇرىن)
تۇڭعىش عارىشكەر
تۇڭعىش عارىشكەر ولجاس سۇلەيمەنوۆ (سلايدىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ «تۇڭعىش عارىشكەر» ولەڭىنىڭ مازمۇنىن ءتۇسىندىرۋ، تۇڭعىش عارىشكەر تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ؛
دامىتۋشىلىق: جۇمباقتار شەشۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ويىن، قيالىن، زەيىندەرى مەن ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن، ءسوز تىركەستەرى ارقىلى سويلەۋ تىلدەرىن دامىتۋ؛
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇجىمدىققا، دوستىققا، عارىشكەرلەردى ۇمىتپاۋعا، قۇرمەتتەۋگە، تابيعاتتى ايالاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ماتەريالدى يگەرتۋ.
ساباقتىڭ فورماسى: توپتىق، جۇپتىق.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق – جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ، تالداۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ويىن ەلەمەنتتەرى، سلايد.

ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) وقۋشىلارمەن امانداسۋ.
ءا) وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ.
ب) وقۋ قۇرالدارىن دايىنداۋ.
ۆ) نازارلارىن ساباققا اۋدارۋ.

پسيحولوگيالىق دايىندىق:
- وسى بىزدەر قاندايمىز؟
- تالابى بيىك تاۋدايمىز!
- ءبىز نەنى ۇناتامىز؟
- جاقسىلىقتى ۇناتامىز،
جاماندىقتان تەز قاشامىز.
- قالاي وقيمىز؟
- كوپ وقيمىز. تەرەڭ وقيمىز.
- جانىپ تۇرعان شىراقپىز.
تولقىندى سۋ بۇلاقپىز.
- ءبىز كىمبىز؟
- ەلىمىزدى وركەندەتەتىن،
قازاق ءتىلىن كوركەمدەتەتىن،
بابالارعا تاعزىم ەتەتىن،
انالارعا باس يەتىن
ەلتاڭباسىمەن ەڭسەلى،
تۋىمەن تۇعىرلى،
انۇرانىمەن ايباتتى –
قازاق ەلىنىڭ بولاشاعىمىز!

ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
م. تورەجانوۆ: «بۇلبۇلدىڭ ءانى» اڭگىمەسىن مازمۇنداۋ.
1 – توپ. كورىنىس كورسەتۋ.
2 – توپ. بۇلبۇلدى سيپاتتاۋ.
3 – توپ. اۆتور تۋرالى مالىمەت.

قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ:
ساباق باستاماس بۇرىن، توپقا ءبولىنىپ، ات قويىپ الايىق. ول ءۇشىن مەن سەندەرگە جۇمباق جاسىرامىن، قاي توپ جۇمباقتىڭ جاۋابىن دۇرىس تاپسا سول توپ اتتى يەلەنەدى.
1. تاڭمەن كوزىن اشادى.
الەمگە نۇرىن شاشادى. (كۇن)
2. قاراڭعىدا جىمىڭداي، جانادى،
جارىق تۇسسە بىردەن ءسونىپ قالادى. (جۇلدىز)
3. ادەمى تۇندە،
مەن جۇرسەم، جۇرەدى بىرگە. (اي)
ءار توپ ءوز توپتارى جايلى ايتىپ وتەدى.
كۇن - كۇننەن، ونى اينالا قوزعالاتىن 8 ۇلكەن پلانەتادان (مەركۋريي، شولپان، جەر، مارس، يۋپيتەر، ساتۋرن، ۋران جانە نەپتۋن.) پلانەتا سەرىكتەرىنەن، مىڭداعان كىشى پلانەتالاردان، شامامەن 1011 كومەتادان جانە تولىپ جاتقان مەتەورلىق دەنەلەردەن قۇرالعان عارىشتىق دەنەلەر جۇيەسى.

اي – جەردىڭ تابيعي سەرىگى، وزىنەن جارىق شىعارمايتىن جەرگە ەڭ جاقىن اسپان دەنەسى. ول جەردى ەلليپستىك وربيتا بويىمەن اينالادى. اي جەر ءتارىزدى، ديامەترى 3476 كم (جەر ديامەترىنەن 4 ەسەدەي از)

جۇلدىز – وتە كۇشتى قىزعان گازدان (پلازمادان) تۇراتىن، وزىنەن جارىق شىعاراتىن جانە تابيعاتى جاعىنان كۇنگە ۇقساس اسپان دەنەلەرى. كۇن جەرگە جاقىن بولعاندىقتان عانا ۇلكەن بولىپ كورىنەدى. جۇلدىزدار جەردەن وتە قاشىق ورنالاسقاندىقتان، تەلەسكوپپەن قاراعاننىڭ وزىندە دە نۇكتەدەي عانا بولىپ كورىنەدى.

تەلەسكوپ تۋرالى ۆيدەو كورسەتۋ.

جاڭا ساباق:
- بالالار، تاقتاداعى ورنەكتەردىڭ ءمانىن تاۋىپ، ءوسۋ رەتىمەن ورنالاستىرساق بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىزدىڭ اتى شىعادى.

تۇڭ ---------- عىش ---------- عا ----------- رىش ---------- كەر
70*2 -------- 490: 7 -------- 8*5 ---------- 120: 40 ------ 10: 10

«وي قوزعاۋ»
- ەندەشە، ءبىز بۇگىن ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ «تۇڭعىش عارىشكەر» ولەڭىن وتەمىز.
- تاقتاعا قارايىقشى بالالار، عارىشكەر ءسوزىن ءسوز قۇرامىنا تالدايىقشى.
- ءسوز قۇرامى نەدەن تۇرادى؟
- ءتۇبىر مەن قوسىمشادان.
- عارىشكەر قاي ءسوز تابى؟
- زات ەسىم.
- بالالار، عارىشكەر دەگەنىمىز كىم؟
عارىشكەر – عارىشقا ۇشۋ كەزىندە عارىشتىق تەحنيكانى سىناقتان وتكىزەتىن ءارى ونى پايدالاناتىن ادام. ادامنىڭ عارىشقا ۇشۋىنان كەيىن (1961) پايدا بولعان ماماندىق.
- قانداي عارىشكەرلەردى بىلەمىز؟
- عارىش ايلاعى دەگەنىمىز نە؟
- قازاقستاننىڭ عارىش ايلاعى بار ما؟
- قالاي اتالادى؟
- بايقوڭىر.
كارتادان بايقوڭىردى كورسەتەدى.
وقۋشىلار ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى.
ادام ەرتە كەزدەن - اق عارىش دەنەلەرىنىڭ جەردەگى قۇبىلىستارعا اسەرىن زەرتتەپ، بىلۋگە تىرىسقان.
- ءبىزدىڭ زامانىمىزدا عارىش قالاي زەرتتەلۋدە جانە عارىشتان الىنعان اقپاراتتاردىڭ شارۋاشىلىق ءۇشىن قانداي ماڭىزى بار؟
1 – وقۋشى. نەگىزگى عارىشقا جول 1957 جىلى 4 – قازاندا اشىلعان.
2 – وقۋشى. قازىرگى كەزدە عارىشتى يگەرۋ تەز العا باسۋدا. ازعانا ۋاقىتتا جەر توڭىرەگىندە ەكى مىڭعا جۋىق جاساندى سەرىك ۇشىرىلادى. سولاردىڭ ىشىندە ادام ۇزاق ۋاقىت تۇرىپ زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە ارنالعان وربيتالىق ستانسالار دا بار.
3 – وقۋشى. اۆتومات ستانسالار كۇن جۇيەسىنىڭ التى پلانەتاسىنا جىبەرىلىپ، ولار تۋرالى عىلىمي دەرەكتەر الىندى.
4 – وقۋشى. جەردىڭ جاساندى سەرىكتەرى حالىق شارۋاشىلىعىنا سۋرەتتەر اۋا رايىن كۇن ىلگەرى بولجاۋعا، اسا اپاتتى قۇبىلىستاردان الدىن الا ساقتانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
5 – وقۋشى. جاساندى سەرىكتەر ارقىلى تەلەحابارلار بەرىلەدى، الىس جەرلەرمەن راديو، تەلەفون بايلانىستارى جۇرگىزىلەدى.
6 – وقۋشى. عارىش قۇرال – جابدىقتارى جەردىڭ تابيعي سەرىگى - ايدى دا زەرتتەي باستادى.

اۆتور جايلى مالىمەت
يتالياداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى، ساياسي جانە قوعام قايراتكەرى
1936 جىلى الماتىدا دۇنيەگە كەلگەن
1989 جىلدان «سەمەي نيەۆادا قوزعالىسىنىڭ ءتوراعاسى
جازۋشى، اقىن
«ارعىماقتار» 1961 جىلى شىقتى

2002 جىلدان يۋنەسكو – داعى قازاقستاننىڭ تۇراقتى وكىلى.
ولەڭدى ءۇنتاسپادان تىڭداتۋ.

- ولەڭ كىم تۋرالى؟
- يۋريي الەكسەەيچ گاگارين تۋرالى.
يۋريي گاگارين تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ (سلايد)
(بەينەبايان كورسەتۋ)

وقۋلىقپەن جۇمىس:
وقۋشىلارعا تىزبەكتەي وقۋ ءادىسى بويىنشا وقىتۋ. ولەڭدى سۇراق – جاۋاپ ارقىلى تالداۋ، اڭگىمەلەۋ.
- اقىن گاگاريننىڭ اق جولىن نەلىكتەن «الا بوتەن» دەيدى؟
- نەلىكتەن اقىن ەل، تاريح، ولەڭ، بايتاق دالانى جانە تابيعاتتى اناعا تەڭەيدى؟
- اقىن گاگاريننىڭ جەردى سۇيەتىندىگىن، قادىرلەيتىندىگىن قالاي بىلگەن؟

سەرگىتۋ ءساتى:
«اناشىم» ءانىن ايتۋ.

قازاق حالقىنىڭ عارىشكەرلەرى تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
ت. اۋباكىروۆ تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
بايقوڭىر عارىش ايلاعىنان 1991 جىلى قازان ايىنىڭ 2 – ءسى كۇنى قازاقتىڭ قاھارمانى توقتار وڭعارباي ۇلى اۋباكىروۆ قازاقستاندا تۇڭعىش بولىپ عارىشقا ءۇشتى. ول ساپارىنان امان – ەسەن جەرگە قوندى.

تالعات مۇسابايەۆ – الماتى وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. ول ەڭ العاش عارىشقا 1994 جىلى ۇشتى. ول ءۇش مارتە عارىشقا ۇشقان.

داپتەرمەن جۇمىس:
يۋ. ا. گاگارين – عارىشقا 1961 جىلى ۇشتى.
ت. و. اۋباكىروۆ – 1991 جىلى ۇشتى.
ت. م. مۇسابايەۆ – 1994 جىلى ۇشتى.

جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
«بال جيناۋ» ويىنىن ويناۋ.
سۇراقتارى:
1. ولەڭنىڭ اۆتورى كىم؟
2. عارىشقا گاگارين قاشان ۇشتى؟
3. قازاقتىڭ تۇڭعىش عارىشكەرى كىم؟
4. تالعات مۇسابايەۆ تۋرالى نە بىلەسىڭ؟
5. قازىرگى تاڭدا بايقوڭىر عارىش ايلاعىن قاي ەل مەڭگەرىپ جاتىر؟
6. عارىشكەرلەر تۋرالى ولەڭ نەلىكتەن وسى بولىمدە بەرىلگەن دەپ ويلايسىڭ؟

جاڭا ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
- بالالار ءبىز وسىنداي زىمىراندى قاي پاننەن جاسادىق؟
- ەڭبەك پانىنەن.
- ونى جاساۋ سەندەرگە وڭاي بولدى ما؟
- جوق.
- ارينە جوق.
- زىمىران ۇشقاندا اۋا رايى قانداي بولادى؟
- ەندەشە زىمىران ۇشىرۋدىڭ بىزگە قانداي پايداسى مەن زيانى بار ەكەنىن مىنا بەينەباياننان تاماشالايىق. (مۋلتيمەديادان زىمىراننىڭ ۇشىرىلۋى كورسەتىلەدى)

ۇيگە تاپسىرما بەرۋ:
1. ولەڭدى جاتتاۋ.
2. «عارىشكەر بولعىم كەلەدى» تاقىرىبىنا اڭگىمە جازۋ.
3. عارىشكەرلەر تۋرالى مالىمەت جيناۋ.

باعالاۋ:
ساباققا بەلسەندى قاتىسقان وقۋشىلاردى باعالاۋ، ماداقتاۋ.

قىزىلوردا وبلىسى، جاڭاقورعان اۋدانى،
№ 3 مەكتەپ – ينتەرناتىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
يسكاكوۆا گۇلزادا يبادۋللا قىزى

نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.

نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما