«تۇركىستان ۋالاياتىنىڭ گازەتى» - تۇڭعىش قازاق باسىلىمى
حالىقتىڭ دەمىن باسىپ، وتارشىلىق ەزگى ءۇشىن 1870 جىلدان باستاۋ العان بۇل گازەت قازاقتار تاريحىندا ەلەۋلى وقيعا بولدى. قازاقتاردىسڭ كوكىرەگى ويانىپ، كوزى اشىلىپ، حالىق ءبىر تۋدىڭ استىنداي بولا باستادى. حالىقتىڭ سانا-سەزىمىن وياتقان گازەت. گازەت رەداكتورى ۇلتى باشقۇرت بولسا دا، قازاقتىڭ نامىسىن قورعاپ، سويىلىن سوققان - يبراگيموۆ شاحماردان ميراس ۇلى.
گازەتتىڭ رەسمي جانە رەسمي ەمەس دەگەن ەكى ءبولىمى بولدى. رەسمي بولىمىندە ناقتى جارلىقتار مەن بۇيرىقتار باسىلىپ وتىرسا، رەسمي ەمەس بولىمىندە ەگىنشىلىك، مال شارۋاشىلىعى سىندى تاقىرىپتار قوزعالىپ وتىردى. گازەتتە حاسەن جانىشيەۆ، زامانبەك شايحى الىبەكوۆ، ءجۇسىپ قازىبەكوۆتار قىزمەت اتقاردى.
تۇڭعىش گازەتتىڭ بەتتەرىندە ليرو-ەپوستىق جىرلار، اباي مەن ىبىرايدىڭ سارالى جولى جازىلدى. كوبىنە قوعامدىق- ساياسي ماسەلەلەر دە كوپ گازەت بەتتەرىندە جارىق كورىپ وتىردى. جالپى ايتقاندا، مەن ءۇشىن وزگە گازەتتەرگە قاراعاندا بەرەرى كوپ گازەت بولدى. تاريحىنىڭ ءوزى جاندى تەبىرەنتىپ، پاترويتتىق سەزىمدى ۇيالاتادى. اۋەلدە باستى ماقساتتارى ەلدەگى بولىپ جاتقان ەزگىنى جان ۇشىرا جاريالاۋ بولسا دا، ارتىنان حالىقتىڭ سانا-سەزىمىن وياتقان. بۇل گازەتتە تەك عىلىمي ماسەلەمەن شەكتەلمەگەن. سانالى ۇرپاق تاربيەلەۋ جولىندا جاستاردى ونەر مەن بىلىمگە شاقىرعان.
«تۇركىستان ۋالاياتىنىڭ گازەتى» حالىقتىڭ سانا - سەزىمىن وياتقان گازەت قانا ەمەس، ەلدى تۋعان جەرىن ءسۇيۋ مەن بىلىمگە قۇشتارلىعىن وياتىپ، جاستاردىڭ وقۋىنا اسا نازار اۋدارعان بولاتىن.
You Might Also Like
-
تالانتتى اقىن مەڭدەكەش ساتىبالدييەۆ 1937 جىلى 3 قىركۇيەكتە گۋريەۆ وبلىسى، جىلوي اۋدانىنا قاراستى امانكەلدى اۋىلدىق سوۆەتىنىڭ «اقكيىزتوعاي» دەگەن جەرىندە تۋعان. اتا-اناسىنان ەرتە ايىرىلعا...
-
مەن بىتكەن ويپاڭ جەرگە الاسا اعاش، ەمەسپىن جەمىسى كوپ تاماشا اعاش. قالعانشا جارتى جاڭقام مەن سەنىكى— پايدالان شارۋاڭا جاراسا،الاش!
