تۇرلاۋسىز مۇشە
قازاق ءتىلى 8 سىنىپ
اشىق ساباق
تاقىرىبى: تۇرلاۋسىز مۇشەلەردەن وتكەندى قايتالاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) وقۋشىلاردىڭ تۇرلاۋسىز مۇشەلەر تۋرالى العان تەوريالىق بىلىمدەرىن پراكتيكادا قولدانۋ، اۋىزشا بىلىمدەرىن بەكىتۋ؛
ءا) ويلاۋ قابىلەتتەرىن، قيالدارىن دامىتۋ، وي قورىتىپ ناقتى شەشىم جاساۋعا ۇيرەتىپ، وزدەرىنە سەنىمدەرىن ارتتىرۋ؛
ب) ساۋاتتى جازۋعا، ۇقىپتىلىققا باۋلۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: قايتالاۋ، پىسىقتاۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، توپتاستىرۋ، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، پاراقشالار، ءفورماتيۆتى باعالاۋ پاراقشالارى، تىرەك سىزبالار.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەتپەن، تاريحپەن.
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەندەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ، زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ.
1. پىسىقتاۋىش دەگەنىمىز نە؟
2. پىسىقتاۋىشتىڭ تۇرلەرىن اتا.
3. 76 - جاتتىعۋ. بەرىلگەن ۇستەۋلەرگە سويلەم قۇراڭدار، پىسىقتاۋىشتىڭ قاي ءتۇرى ەكەندىگىن ايتىڭدار.
ال، بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدى ودان ءارى قاراي جالعاستىرايىق.
بۇگىنگى ساباعىمدى ى. ءالتىنساريننىڭ «تازا بۇلاق» اڭگىمەسىنىڭ جەلىسىمەن باستايىن. ءۇش جولاۋشى ءبىر بۇلاقتىڭ باسىندا كەزدەسىپ قالىپتى. بىرەۋ بۇلاقتىڭ باسىنا تاس قويىپ، وعان جازۋ جازىپ كەتىپتى. «ەي، جولاۋشى، بولساڭ وسى بۇلاقتاي بول، ەگەر الدارىڭدا كەزدەسكەن قيىنشىلىقتاردى جەڭە بىلسەڭدەر، مول بايلىققا كەز بولاسىڭدار». جولاۋشىلار جازۋدى وقىپ. كەڭەسىپ:- قوي، ءبىز ۇشەۋمىز بۇل قيىنشىلىقتاردى جەڭە الماسپىز. ودان دا اناۋ جەردەگى بالالاردان كومەك سۇرايىق،- دەيدى.
1 تاپسىرما. زەرتتەڭىز.
- ال، بالالار، وسى ءۇش جولاۋشىعا كومەكتەسەمىز بە؟ ولاي بولسا، الدارىمىزدا كەزدەسكەن قيىنشىلىقتاردى بارلىق سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە وتىرىپ جەڭە بىلەيىك.
2 تاپسىرما. وي ءبولىسىڭىز.
1. تۇرلاۋسىز مۇشەلەر دەگەنىمىز نە؟
2. تولىقتاۋىش دەگەنىمىز نە؟ تۇرلەرىن اتا. سۇراقتارى قانداي؟
3. تۋرا تولىقتاۋىش دەگەنىمىز نە؟
4. جاناما تولىقتاۋىش دەگەنىمىز نە؟
5. انىقتاۋىش دەگەنىمىز نە؟ مىسال كەلتىر. سۇراقتارى قانداي؟
3 تاپسىرما. قولدانىڭىز. (كىتاپپەن جۇمىس.)
75 - جاتتىعۋ. تاپسىرمالاردى ورىنداڭدار.
1. جاڭبىر جاۋىپ كەلەدى قار ارالاس،
ءبىر توپ ايەل كەلەدى بالا ارالاس.
2. ماقپال 5 سوزدەن قۇرالعان ءبىر سويلەم ويلاپ جازىپتى. ونىڭ باستاۋىشى - قازاق حالقىنىڭ اتاقتى اعارتۋشى اقىنىنىڭ اتى، تۋرا تولىقتاۋىشى - كارى ءسوزىنىڭ ءانتونيمى، جاناما تولىقتاۋىشى - قوس ءسوز، ونىڭ ءبىرىنشى سىڭارى ءبىلىم سوزىمەن قوسارلانا ايتىلاتىن ءسوز، بايانداۋىشى - ۇندەدى ءسوزىنىڭ ءسينونيمى.
ماقپالدىڭ جازعانى قانداي سويلەم؟
(ىبىراي – جاستاردى وقۋ - بىلىمگە شاقىردى.)
4 – تاپسىرما. تالداڭىز.
سويلەم مۇشەلەرىنە تالداپ، تۇرلاۋسىز مۇشەلەرىن تۇرلەرىنە قاراي اجىراتىڭدار.
1. كۇليپا جىلاپ ءجۇرىپ اينالادان تاس ىزدەي باستادى.
2. بۇگىندە ولاردىڭ باسىنا ەسكەرتكىش بەلگى قويىلعان.
3. ءمۇعالىمنىڭ تاقتاعا جازعان حاتتارىن اينا - قاتەسىز تەز جاتتاپ الىپ ءجۇردى.
4. ەسى كىرگەننەن باستاپ شوقان ولاردىڭ دا سوزدەرىن تىڭداۋدى جاقسى كوردى.
5 – تاپسىرما. ورىنداڭىز.
سەمانتيكالىق كارتا.
اشىق ساباق
تاقىرىبى: تۇرلاۋسىز مۇشەلەردەن وتكەندى قايتالاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) وقۋشىلاردىڭ تۇرلاۋسىز مۇشەلەر تۋرالى العان تەوريالىق بىلىمدەرىن پراكتيكادا قولدانۋ، اۋىزشا بىلىمدەرىن بەكىتۋ؛
ءا) ويلاۋ قابىلەتتەرىن، قيالدارىن دامىتۋ، وي قورىتىپ ناقتى شەشىم جاساۋعا ۇيرەتىپ، وزدەرىنە سەنىمدەرىن ارتتىرۋ؛
ب) ساۋاتتى جازۋعا، ۇقىپتىلىققا باۋلۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: قايتالاۋ، پىسىقتاۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، توپتاستىرۋ، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، پاراقشالار، ءفورماتيۆتى باعالاۋ پاراقشالارى، تىرەك سىزبالار.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەتپەن، تاريحپەن.
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەندەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ، زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ.
1. پىسىقتاۋىش دەگەنىمىز نە؟
2. پىسىقتاۋىشتىڭ تۇرلەرىن اتا.
3. 76 - جاتتىعۋ. بەرىلگەن ۇستەۋلەرگە سويلەم قۇراڭدار، پىسىقتاۋىشتىڭ قاي ءتۇرى ەكەندىگىن ايتىڭدار.
ال، بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدى ودان ءارى قاراي جالعاستىرايىق.
بۇگىنگى ساباعىمدى ى. ءالتىنساريننىڭ «تازا بۇلاق» اڭگىمەسىنىڭ جەلىسىمەن باستايىن. ءۇش جولاۋشى ءبىر بۇلاقتىڭ باسىندا كەزدەسىپ قالىپتى. بىرەۋ بۇلاقتىڭ باسىنا تاس قويىپ، وعان جازۋ جازىپ كەتىپتى. «ەي، جولاۋشى، بولساڭ وسى بۇلاقتاي بول، ەگەر الدارىڭدا كەزدەسكەن قيىنشىلىقتاردى جەڭە بىلسەڭدەر، مول بايلىققا كەز بولاسىڭدار». جولاۋشىلار جازۋدى وقىپ. كەڭەسىپ:- قوي، ءبىز ۇشەۋمىز بۇل قيىنشىلىقتاردى جەڭە الماسپىز. ودان دا اناۋ جەردەگى بالالاردان كومەك سۇرايىق،- دەيدى.
1 تاپسىرما. زەرتتەڭىز.
- ال، بالالار، وسى ءۇش جولاۋشىعا كومەكتەسەمىز بە؟ ولاي بولسا، الدارىمىزدا كەزدەسكەن قيىنشىلىقتاردى بارلىق سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە وتىرىپ جەڭە بىلەيىك.
2 تاپسىرما. وي ءبولىسىڭىز.
1. تۇرلاۋسىز مۇشەلەر دەگەنىمىز نە؟
2. تولىقتاۋىش دەگەنىمىز نە؟ تۇرلەرىن اتا. سۇراقتارى قانداي؟
3. تۋرا تولىقتاۋىش دەگەنىمىز نە؟
4. جاناما تولىقتاۋىش دەگەنىمىز نە؟
5. انىقتاۋىش دەگەنىمىز نە؟ مىسال كەلتىر. سۇراقتارى قانداي؟
3 تاپسىرما. قولدانىڭىز. (كىتاپپەن جۇمىس.)
75 - جاتتىعۋ. تاپسىرمالاردى ورىنداڭدار.
1. جاڭبىر جاۋىپ كەلەدى قار ارالاس،
ءبىر توپ ايەل كەلەدى بالا ارالاس.
2. ماقپال 5 سوزدەن قۇرالعان ءبىر سويلەم ويلاپ جازىپتى. ونىڭ باستاۋىشى - قازاق حالقىنىڭ اتاقتى اعارتۋشى اقىنىنىڭ اتى، تۋرا تولىقتاۋىشى - كارى ءسوزىنىڭ ءانتونيمى، جاناما تولىقتاۋىشى - قوس ءسوز، ونىڭ ءبىرىنشى سىڭارى ءبىلىم سوزىمەن قوسارلانا ايتىلاتىن ءسوز، بايانداۋىشى - ۇندەدى ءسوزىنىڭ ءسينونيمى.
ماقپالدىڭ جازعانى قانداي سويلەم؟
(ىبىراي – جاستاردى وقۋ - بىلىمگە شاقىردى.)
4 – تاپسىرما. تالداڭىز.
سويلەم مۇشەلەرىنە تالداپ، تۇرلاۋسىز مۇشەلەرىن تۇرلەرىنە قاراي اجىراتىڭدار.
1. كۇليپا جىلاپ ءجۇرىپ اينالادان تاس ىزدەي باستادى.
2. بۇگىندە ولاردىڭ باسىنا ەسكەرتكىش بەلگى قويىلعان.
3. ءمۇعالىمنىڭ تاقتاعا جازعان حاتتارىن اينا - قاتەسىز تەز جاتتاپ الىپ ءجۇردى.
4. ەسى كىرگەننەن باستاپ شوقان ولاردىڭ دا سوزدەرىن تىڭداۋدى جاقسى كوردى.
5 – تاپسىرما. ورىنداڭىز.
سەمانتيكالىق كارتا.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مەنىڭ اۋەس ءىسىم - فوتوعا ءتۇسىرۋ
