ۇلى ماتەماتيكتەر
لەونارد ەيلەر
(1707-1783)
XVIII عاسىردىڭ ۇلى ماتەماتيگى. شۆەيساريادا تۋعان. ۇزاق جىلدار روسسيادا تۇرىپ، جۇمىس ىستەگەن، پەتەربۋرگ عىلىم اكدەمياسىنىڭ مۇشەسى. ەيلەردىڭ زور عىلىمي مۇرالارى ماتەماتيكالىق اناليزگە، گەومەترياعا، ساندار تەورياسىنا، ۆارياسيالىق ەسەپتەۋگە، مەحانيكاعا جانە باسقا ماتەماتيكانىڭ قوسىمشالارىنا قاتىستى العان تاماشا ناتيجەلەردەن تۇرادى.
رەنە دەكارت
(1596-1650)
فرانسۋزدىڭ ۇلى فيلوسوفى، ماتەماتيگى. اناليتيكالىق ماتەريانى جاساۋشىلاردىڭ ءبىرى. اينىمالى شامالار ۇعىمىن ەنگىزگەن. ونىڭ يدەيالارى كوپتەگەن ءوزىنىڭ ءىزباسارلارىن – «كارتەزيانشىلاردى» (دەكارتتىڭ لاتىنشا اتى – كارتەزيي) تاپتى. نەگىزگى ەڭبەكتەرى – «گەومەتريا»، «راسسۋجدەنيە و مەتودە».
يسااك نيۋتون
(1643-1727)
اعىلشىننىڭ ۇلى عالىمى. گ.لەيبنيسپەن ءبىر مەزگىلدە ماتەماتيكالىق اناليز نەگىزدەرىن جاسادى. كلاسسيكالىق مەحانيكانى جاساۋشى. نيۋتوننىڭ اسا كورنەكتى جاڭالىقتارى وپتيكاعا، فيزيكا مەن ماتەماتيكانىڭ باسقا دا سالالارىنا جاتادى. ونىڭ ەڭ باستى ەڭبەگى – «ماتەماتيچەسكيە ناچالا ناتۋرالنوي فيلوسوفيي» - تابيعات جونىندەگى عىلىمداردىڭ دامۋىنا اسا ۇلكەن ىقپال ەتتى.
لەيبنيس گوتفريد فريدريح
(1646-1716)
نەمىستىڭ ۇلى عالىمى. فيلوسوف، ماتەماتيك، فيزيك، يۋريست، ءتىل زەرتتەۋشى. ماتەماتيكالىق ءاناليزدى قۇرۋشى (نيۋتونمەن قاتار). ۇلكەن ماتەماتيكالىق مەكتەپتىڭ نەگىزىن ءسالۋشى. لەيبنيس يدەيالارى ماتەماتيكالىق لوگيكانىڭ دامۋىنا زور ىقپال جاسادى.
فەرما پەر
(1601-1665)
فرانسۋز ماتەماتيگى جانە ءيۋريستى. ءوز زامانىنىڭ ءىرى ماتەماتيكتەرىنىڭ ءبىرى. فەرما ساندار تەورياسى سالاسىندا دا كورنەكتى جۇمىستار ىستەدى. اناليتيكالىق گەومەتريانى قۇرىپ، سول ارقىلى اسا ۇلكەن ناتيجەلەرگە قول جەتكىزگەن.
كوشي وگيۋستەن لۋي
(1789-1857)
فرانسۋزدىڭ كورنەكتى ماتەماتيگى. اناليز سالاسىنداعى ءبىرقاتار تاماشا تەورەمالاردى، كومپلەكستى اينىمالىلى فۋنكسيالار تەورياسىن، ديففەرەنسيالدىق تەڭدەۋلەر تەورياسىن جانە ت.ب دالەلدەدى.
گەورگ كانتور
(1845-1918)
نەمىس ماتەماتيگى. كانتوردىڭ يدەيالۆرى مەن جۇمىستارى ماتەماتيكانىڭ تۇتاس دامۋىنا، ونىع نەگىزدەرىن تۇسىنۋگە زور ىقپال ەتتى. شەكسىز جيىندار تەورياسىنا، ناقتى ساندار تەورياسىنا قاتىستى ءبىرقاتار تاماشا ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدى.
ۆەيەرشتراسس كارل تەودور ۆيلگەلم
(1815-1897)
ماتەماتيكانىڭ ءار ءتۇرلى سالالارىنان كلاسسيكالىق تەورەمالاردى دالەلدەگەن نەمىس ماتەماتيگى. ۆەيەرشتراسستىڭ ماتەماتيكالىق ءاناليزدى نەگىزدەۋ جونىندەگى جۇمىستارى، شىن مانىندە، سىندارلى قاتاڭ تەوريا قۇرۋدى اياقتادى.
ريمان گەورگ فريدريح بەرنحارد
(1826-1866)
نەمىس عالىمى، ءحىح عاسىردىڭ ءىرى ماتەماتيكتەرىنىڭ ءبىرى. ساندار تەورياسى مەن كومپلەكس اينىمالىسى بار فۋنكسيالار تەورياسىندا تاماشا جاڭالىقتار اشتى. ەۆكليدتىك ەمەس جاڭا گەومەتريانىڭ نەگىزىن سالدى، ول ريماندىق گەومەتريا دەپ اتالادى. كوشي العان ناتيجەلەردى جالپىلايتىن ينتەگرال تەورياسىن جاسادى.
پافنۋتيي لۆوۆيچ چەبىشيەۆ
(1821-1894)
ورىس ماتەماتيگى جانە مەحانيگى. ونىڭ الەمگە تانىمال زارتتەۋلەرىفۋنكسيالاردىڭ كوپمۇشەگە جۋىقتاۋ تەورياسىنا («چەبىشيەۆ كوپمۇشەلەرى» ەڭ جاقسى جۋىقتاۋ) ينتەگرالدىق ەسەپتەۋگە، ىقتيمالدىقتار تەورياسىنا، مەحانيزمدەر تەورياسىنا قاتىستى.
دجون نەپەر
(1550-1617)
اعىلشىن ماتەماتيگى. لوگاريفمدەردى ويلاپ تاپقان، ماتەماتيكا قوسىمشالارىنىڭ دامۋىنا زور ىقپال ەتكەن جانە كوپتەگەن ءۇرپاو ەسەپتەگىشتەرىنىڭ جۇمىسىن جەڭىلدەتەتىن تۇڭعىش لوگاريفمدەر كەستەسىن قۇرعان.
(1707-1783)
XVIII عاسىردىڭ ۇلى ماتەماتيگى. شۆەيساريادا تۋعان. ۇزاق جىلدار روسسيادا تۇرىپ، جۇمىس ىستەگەن، پەتەربۋرگ عىلىم اكدەمياسىنىڭ مۇشەسى. ەيلەردىڭ زور عىلىمي مۇرالارى ماتەماتيكالىق اناليزگە، گەومەترياعا، ساندار تەورياسىنا، ۆارياسيالىق ەسەپتەۋگە، مەحانيكاعا جانە باسقا ماتەماتيكانىڭ قوسىمشالارىنا قاتىستى العان تاماشا ناتيجەلەردەن تۇرادى.
رەنە دەكارت
(1596-1650)
فرانسۋزدىڭ ۇلى فيلوسوفى، ماتەماتيگى. اناليتيكالىق ماتەريانى جاساۋشىلاردىڭ ءبىرى. اينىمالى شامالار ۇعىمىن ەنگىزگەن. ونىڭ يدەيالارى كوپتەگەن ءوزىنىڭ ءىزباسارلارىن – «كارتەزيانشىلاردى» (دەكارتتىڭ لاتىنشا اتى – كارتەزيي) تاپتى. نەگىزگى ەڭبەكتەرى – «گەومەتريا»، «راسسۋجدەنيە و مەتودە».
يسااك نيۋتون
(1643-1727)
اعىلشىننىڭ ۇلى عالىمى. گ.لەيبنيسپەن ءبىر مەزگىلدە ماتەماتيكالىق اناليز نەگىزدەرىن جاسادى. كلاسسيكالىق مەحانيكانى جاساۋشى. نيۋتوننىڭ اسا كورنەكتى جاڭالىقتارى وپتيكاعا، فيزيكا مەن ماتەماتيكانىڭ باسقا دا سالالارىنا جاتادى. ونىڭ ەڭ باستى ەڭبەگى – «ماتەماتيچەسكيە ناچالا ناتۋرالنوي فيلوسوفيي» - تابيعات جونىندەگى عىلىمداردىڭ دامۋىنا اسا ۇلكەن ىقپال ەتتى.
لەيبنيس گوتفريد فريدريح
(1646-1716)
نەمىستىڭ ۇلى عالىمى. فيلوسوف، ماتەماتيك، فيزيك، يۋريست، ءتىل زەرتتەۋشى. ماتەماتيكالىق ءاناليزدى قۇرۋشى (نيۋتونمەن قاتار). ۇلكەن ماتەماتيكالىق مەكتەپتىڭ نەگىزىن ءسالۋشى. لەيبنيس يدەيالارى ماتەماتيكالىق لوگيكانىڭ دامۋىنا زور ىقپال جاسادى.
فەرما پەر
(1601-1665)
فرانسۋز ماتەماتيگى جانە ءيۋريستى. ءوز زامانىنىڭ ءىرى ماتەماتيكتەرىنىڭ ءبىرى. فەرما ساندار تەورياسى سالاسىندا دا كورنەكتى جۇمىستار ىستەدى. اناليتيكالىق گەومەتريانى قۇرىپ، سول ارقىلى اسا ۇلكەن ناتيجەلەرگە قول جەتكىزگەن.
كوشي وگيۋستەن لۋي
(1789-1857)
فرانسۋزدىڭ كورنەكتى ماتەماتيگى. اناليز سالاسىنداعى ءبىرقاتار تاماشا تەورەمالاردى، كومپلەكستى اينىمالىلى فۋنكسيالار تەورياسىن، ديففەرەنسيالدىق تەڭدەۋلەر تەورياسىن جانە ت.ب دالەلدەدى.
گەورگ كانتور
(1845-1918)
نەمىس ماتەماتيگى. كانتوردىڭ يدەيالۆرى مەن جۇمىستارى ماتەماتيكانىڭ تۇتاس دامۋىنا، ونىع نەگىزدەرىن تۇسىنۋگە زور ىقپال ەتتى. شەكسىز جيىندار تەورياسىنا، ناقتى ساندار تەورياسىنا قاتىستى ءبىرقاتار تاماشا ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدى.
ۆەيەرشتراسس كارل تەودور ۆيلگەلم
(1815-1897)
ماتەماتيكانىڭ ءار ءتۇرلى سالالارىنان كلاسسيكالىق تەورەمالاردى دالەلدەگەن نەمىس ماتەماتيگى. ۆەيەرشتراسستىڭ ماتەماتيكالىق ءاناليزدى نەگىزدەۋ جونىندەگى جۇمىستارى، شىن مانىندە، سىندارلى قاتاڭ تەوريا قۇرۋدى اياقتادى.
ريمان گەورگ فريدريح بەرنحارد
(1826-1866)
نەمىس عالىمى، ءحىح عاسىردىڭ ءىرى ماتەماتيكتەرىنىڭ ءبىرى. ساندار تەورياسى مەن كومپلەكس اينىمالىسى بار فۋنكسيالار تەورياسىندا تاماشا جاڭالىقتار اشتى. ەۆكليدتىك ەمەس جاڭا گەومەتريانىڭ نەگىزىن سالدى، ول ريماندىق گەومەتريا دەپ اتالادى. كوشي العان ناتيجەلەردى جالپىلايتىن ينتەگرال تەورياسىن جاسادى.
پافنۋتيي لۆوۆيچ چەبىشيەۆ
(1821-1894)
ورىس ماتەماتيگى جانە مەحانيگى. ونىڭ الەمگە تانىمال زارتتەۋلەرىفۋنكسيالاردىڭ كوپمۇشەگە جۋىقتاۋ تەورياسىنا («چەبىشيەۆ كوپمۇشەلەرى» ەڭ جاقسى جۋىقتاۋ) ينتەگرالدىق ەسەپتەۋگە، ىقتيمالدىقتار تەورياسىنا، مەحانيزمدەر تەورياسىنا قاتىستى.
دجون نەپەر
(1550-1617)
اعىلشىن ماتەماتيگى. لوگاريفمدەردى ويلاپ تاپقان، ماتەماتيكا قوسىمشالارىنىڭ دامۋىنا زور ىقپال ەتكەن جانە كوپتەگەن ءۇرپاو ەسەپتەگىشتەرىنىڭ جۇمىسىن جەڭىلدەتەتىن تۇڭعىش لوگاريفمدەر كەستەسىن قۇرعان.
You Might Also Like
-
ەرمەكوۆ ءالىمحان (1891 جىلى — 1970) — الاش قوزعالىسىنىڭ جاس تا، العىر، ىسكەر قايراتكەرى. الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ مۇشەسى، تابيعاتىنان زەرەك تۇلعا، ماتەماتيكا عىلىمدارىنان تۇڭعىش قازاق پروفەسسورى.
