ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى – ناۋرىز!
قۇرمەتتى ۇستازدار، ءقادىرلى قوناقتار! ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى – ناۋرىز مەيرامى قۇتتى بولسىن!
ناۋرىز – كونەدەن كەلە جاتقان مەيرام. كۇنى بۇگىنگە دەيىن جەر شارىنداعى كوپتەگەن حالىقتاردىڭ ءداستۇرلى مەيرامىنا اينالعان.
«ناۋرىز» ءسوزى – بىرىنشىدەن، «جاڭا كۇن»، دەگەندى بىلدىرەدى، ەكىنشىدەن، اسپان دەنەلەرى وزدەرىنىڭ باستاپقى نۇكتەلەرىنە كەلىپ، كۇن مەن ءتۇن تەڭەلەدى، سوندىقتان جاڭا جىل رەتىندە تويلاناتىن دۋماندى حالىقتىق مەيرام، ۇشىنشىدەن، اي اتى.
بارلىق باستاما، ۇلى ءىستى ىرىمداپ حالىق وسى كۇنى باستاعان. سول سەبەپتى بۇل كۇندى «ۇلى ءىستىڭ ۇلى كۇنى، ياعني ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى» دەپ اتاعان. ناۋرىز – باقىتتىڭ باستاماسى، جاقسىلىقتىڭ جارشىسى، ومىرگە نۇر سىيلاعان، سەزىمگە گۇل سىيلاعان، حالىق قاستەرلەيتىن كۇن.
ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى قۇتتى بولسىن، اعايىن!
«تويدىڭ بولعانىنان بولادىسى قىزىق» - دەگەندەي مەرەكە الدىندا بالالار «جاراپازان» ايتقان ەكەن جارىسىپ.
بۇل تۋرالى ەرالي اناسىمەن ايتىپ بەرەدى.
ماقساتى: ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى ناۋرىز مەرەكەسى تۋرالى بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ. وقۋشىلاردىڭ ءتىلىن، مانەرلەپ ولەڭ وقۋ، ءان سالۋ، بي بيلەۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن، سوزدىك قورىن دامىتۋ. وقۋشىلاردى ەلىن سۇيۋگە، ءداستۇرلى مەرەكەلەردى قۇرمەتتەي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كىرىسپە:
قۇرمەتتى ۇستازدار، ءقادىرلى قوناقتار! ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى – ناۋرىز مەيرامى قۇتتى بولسىن!
ناۋرىز – كونەدەن كەلە جاتقان مەيرام. كۇنى بۇگىنگە دەيىن جەر شارىنداعى كوپتەگەن حالىقتاردىڭ ءداستۇرلى مەيرامىنا اينالعان.
«ناۋرىز» ءسوزى – بىرىنشىدەن، «جاڭا كۇن»، دەگەندى بىلدىرەدى، ەكىنشىدەن، اسپان دەنەلەرى وزدەرىنىڭ باستاپقى نۇكتەلەرىنە كەلىپ، كۇن مەن ءتۇن تەڭەلەدى، سوندىقتان جاڭا جىل رەتىندە تويلاناتىن دۋماندى حالىقتىق مەيرام، ۇشىنشىدەن، اي اتى.
بارلىق باستاما، ۇلى ءىستى ىرىمداپ حالىق وسى كۇنى باستاعان. سول سەبەپتى بۇل كۇندى «ۇلى ءىستىڭ ۇلى كۇنى، ياعني ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى» دەپ اتاعان. ناۋرىز – باقىتتىڭ باستاماسى، جاقسىلىقتىڭ جارشىسى، ومىرگە نۇر سىيلاعان، سەزىمگە گۇل سىيلاعان، حالىق قاستەرلەيتىن كۇن.
ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى قۇتتى بولسىن، اعايىن!
«تويدىڭ بولعانىنان بولادىسى قىزىق» - دەگەندەي مەرەكە الدىندا بالالار «جاراپازان» ايتقان ەكەن جارىسىپ. بۇل تۋرالى ەرالي اناسىمەن ايتىپ بەرەدى.
ەرالي مەن اناسىنا ءسوز بەرۋ. جاراپازان ايتقان بالالارعا سىيلىق بەرۋ.
ءمۇعالىم: ەرتەدە «قىدىر اتا» ناۋرىزدىڭ 21-نەن 22-نە قاراعان ءتۇنى كەلەتىن كۇندى كىمدە-كىم قارسى السا، سوعان بەرەتىن سىيىنىڭ بار ەكەنى تۋرالى الەمگە جار سالىپتى. سىيدان دامەلىلەردىڭ بارلىعى كۇندى قارسى الۋعا دايىندالىپتى. بۇل سىيدىڭ يەگەرى قانداي جانۋارلار ەكەنىن بىلەسىزدەر. قانە، اتاپ جىبەرەيىك. تەڭدەسسىز سىيدان ادامدار دا قۇر قالعىسى كەلمەگەن. تۇنىمەن «قىدىر اتانى» توسقان ەكەن. سوندا ۇيىقتاپ قالماس ءۇشىن، جاستار «ۇيقىاشار» ۇيىمداستىرعان ەكەن. ول تۋرالى زارينا اپاسىمەن جانە امينا ايتىپ بەرسىن.
زارينا مەن اپاسىنىڭ جانە امينانىڭ كورسەتىلىمى.
ءمۇعالىم: ال، ۇلدار قىزدارعا جاۋاپ رەتىندە قوناققا كەلگەندە «سەلت ەتكىزەر» سىيلاعان ەكەن. ۇلدار قىزدارعا سىيلىقتارىن بەرەدى. بۇل جەردە ءان ايتىلىپ، ولەڭ جىرلانىپ، ويىندار وينالعان ەكەن.
ءان: «ناۋرىز» بولاتوۆا مارجاننىڭ ورىنداۋىندا.
«ساقينا سالماق» ويىنىن مارجان كامزينوۆا اپاسىمەن كورسەتەدى.
«تاقيا تاستاماق» ويىنىن مارجان بولاتوۆا اناسىمەن كورسەتەدى.
ءمۇعالىم: تۇنىمەن دايىندالعان ەل كۇندى قارسى الۋعا دالاعا شىققان، ەسىك تەرەزەلەردى اشىپ قويعان. بۇل – قىدىر اتا ۇيگە كەلىپ كەتسە ەكەن، تەرەزەدەن كورىپ كەتسە ەكەن دەگەن تىلەك.
كۇن: ەڭلىك: سامارقاننىڭ كوك تاسى،
ەريدى مەن كەلگەندە.
توڭ بوپ قاتقان توپىراق،
ءجىبيدى مەن كەلگەندە.
ەنەسىنە بالاسىن،
تەليدى مەن كەلگەندە.
تار كوڭىلدەر تۇنەرگەن،
كەڭيدى مەن كەلگەندە.
اق ءجۇزىڭدى بەرى بۇر،
تۇسىڭا ءبىر كەلگەندە.
ەڭلىك پەن ديلناز ءتوس قاعىستىرىپ امانداسۋدى كورسەتەدى.
ءمۇعالىم: دەپ اتقان تاڭدى قارسى العان حالىق ءبىر-بىرىن قۇتتىقتاپ، امانداسىپ كورىسكەن ەكەن./ ەڭلىك پەن ديلناز ءتوس قاعىستىرىپ امانداسۋدى كورسەتەدى./ اتا – انالار، بالالار قۇشاقتاسىپ كورىسەدى. وسى جەردە ناۋرىز باتا بەرىلگەن.
بەكارىس «ناۋرىز باتاسىن» بەرەدى.
ءمۇعالىم: بۇدان كەيىن حالىق مەيرامدى باستاپ كەتكەن ەكەن. مەرەكەنىڭ بەرەكەسى «اس». بۇل كۇنگى نەگىزگى تاماق «ناۋرىز كوجە» بولعان.
بۇل تۋرالى بەكارىس اناسىمەن ايتىپ بەرەدى /بەكەنوۆ/.
ارۋجان اكەسىمەن اعاش وتىرعىزۋ تۋرالى ايتادى.
ءمۇعالىم: - بۇل كۇنى ۇيلەنبەگەندەر جانۇيا قۇرىپ، سابيلەر دۇنيەگە كەلسە، شىلدەحانا جاساپ، قادام باسسا، تۇساۋ كەسىپ جاتادى. سونىڭ ىشىندە
«ساۋمالىق» ءداستۇرى تۋرالى انەل اپاسىمەن ايتىپ بەرەدى.
انەل مەن اپاسىنا ءسوز بەرۋ.
ءمۇعالىم: قوعامدىق ءومىر ورىستەپ،
سان عاسىر زۋلاپ وتسە دە،
ناۋرىز تويىن تەرىس دەپ،
ايتپاعان ەشكىم ايتسە دە.
ويتكەنى ونىڭ بويىندا
ەڭبەك، بىرلىك، دوستىق بار.
مۋزىكا قوسۋ «قارا جورعا» ءبيىن بيلەۋ، ساباقتى اياقتاۋ.
ناۋرىز – كونەدەن كەلە جاتقان مەيرام. كۇنى بۇگىنگە دەيىن جەر شارىنداعى كوپتەگەن حالىقتاردىڭ ءداستۇرلى مەيرامىنا اينالعان.
«ناۋرىز» ءسوزى – بىرىنشىدەن، «جاڭا كۇن»، دەگەندى بىلدىرەدى، ەكىنشىدەن، اسپان دەنەلەرى وزدەرىنىڭ باستاپقى نۇكتەلەرىنە كەلىپ، كۇن مەن ءتۇن تەڭەلەدى، سوندىقتان جاڭا جىل رەتىندە تويلاناتىن دۋماندى حالىقتىق مەيرام، ۇشىنشىدەن، اي اتى.
بارلىق باستاما، ۇلى ءىستى ىرىمداپ حالىق وسى كۇنى باستاعان. سول سەبەپتى بۇل كۇندى «ۇلى ءىستىڭ ۇلى كۇنى، ياعني ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى» دەپ اتاعان. ناۋرىز – باقىتتىڭ باستاماسى، جاقسىلىقتىڭ جارشىسى، ومىرگە نۇر سىيلاعان، سەزىمگە گۇل سىيلاعان، حالىق قاستەرلەيتىن كۇن.
ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى قۇتتى بولسىن، اعايىن!
«تويدىڭ بولعانىنان بولادىسى قىزىق» - دەگەندەي مەرەكە الدىندا بالالار «جاراپازان» ايتقان ەكەن جارىسىپ.
بۇل تۋرالى ەرالي اناسىمەن ايتىپ بەرەدى.
ماقساتى: ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى ناۋرىز مەرەكەسى تۋرالى بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ. وقۋشىلاردىڭ ءتىلىن، مانەرلەپ ولەڭ وقۋ، ءان سالۋ، بي بيلەۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن، سوزدىك قورىن دامىتۋ. وقۋشىلاردى ەلىن سۇيۋگە، ءداستۇرلى مەرەكەلەردى قۇرمەتتەي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كىرىسپە:
قۇرمەتتى ۇستازدار، ءقادىرلى قوناقتار! ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى – ناۋرىز مەيرامى قۇتتى بولسىن!
ناۋرىز – كونەدەن كەلە جاتقان مەيرام. كۇنى بۇگىنگە دەيىن جەر شارىنداعى كوپتەگەن حالىقتاردىڭ ءداستۇرلى مەيرامىنا اينالعان.
«ناۋرىز» ءسوزى – بىرىنشىدەن، «جاڭا كۇن»، دەگەندى بىلدىرەدى، ەكىنشىدەن، اسپان دەنەلەرى وزدەرىنىڭ باستاپقى نۇكتەلەرىنە كەلىپ، كۇن مەن ءتۇن تەڭەلەدى، سوندىقتان جاڭا جىل رەتىندە تويلاناتىن دۋماندى حالىقتىق مەيرام، ۇشىنشىدەن، اي اتى.
بارلىق باستاما، ۇلى ءىستى ىرىمداپ حالىق وسى كۇنى باستاعان. سول سەبەپتى بۇل كۇندى «ۇلى ءىستىڭ ۇلى كۇنى، ياعني ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى» دەپ اتاعان. ناۋرىز – باقىتتىڭ باستاماسى، جاقسىلىقتىڭ جارشىسى، ومىرگە نۇر سىيلاعان، سەزىمگە گۇل سىيلاعان، حالىق قاستەرلەيتىن كۇن.
ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى قۇتتى بولسىن، اعايىن!
«تويدىڭ بولعانىنان بولادىسى قىزىق» - دەگەندەي مەرەكە الدىندا بالالار «جاراپازان» ايتقان ەكەن جارىسىپ. بۇل تۋرالى ەرالي اناسىمەن ايتىپ بەرەدى.
ەرالي مەن اناسىنا ءسوز بەرۋ. جاراپازان ايتقان بالالارعا سىيلىق بەرۋ.
ءمۇعالىم: ەرتەدە «قىدىر اتا» ناۋرىزدىڭ 21-نەن 22-نە قاراعان ءتۇنى كەلەتىن كۇندى كىمدە-كىم قارسى السا، سوعان بەرەتىن سىيىنىڭ بار ەكەنى تۋرالى الەمگە جار سالىپتى. سىيدان دامەلىلەردىڭ بارلىعى كۇندى قارسى الۋعا دايىندالىپتى. بۇل سىيدىڭ يەگەرى قانداي جانۋارلار ەكەنىن بىلەسىزدەر. قانە، اتاپ جىبەرەيىك. تەڭدەسسىز سىيدان ادامدار دا قۇر قالعىسى كەلمەگەن. تۇنىمەن «قىدىر اتانى» توسقان ەكەن. سوندا ۇيىقتاپ قالماس ءۇشىن، جاستار «ۇيقىاشار» ۇيىمداستىرعان ەكەن. ول تۋرالى زارينا اپاسىمەن جانە امينا ايتىپ بەرسىن.
زارينا مەن اپاسىنىڭ جانە امينانىڭ كورسەتىلىمى.
ءمۇعالىم: ال، ۇلدار قىزدارعا جاۋاپ رەتىندە قوناققا كەلگەندە «سەلت ەتكىزەر» سىيلاعان ەكەن. ۇلدار قىزدارعا سىيلىقتارىن بەرەدى. بۇل جەردە ءان ايتىلىپ، ولەڭ جىرلانىپ، ويىندار وينالعان ەكەن.
ءان: «ناۋرىز» بولاتوۆا مارجاننىڭ ورىنداۋىندا.
«ساقينا سالماق» ويىنىن مارجان كامزينوۆا اپاسىمەن كورسەتەدى.
«تاقيا تاستاماق» ويىنىن مارجان بولاتوۆا اناسىمەن كورسەتەدى.
ءمۇعالىم: تۇنىمەن دايىندالعان ەل كۇندى قارسى الۋعا دالاعا شىققان، ەسىك تەرەزەلەردى اشىپ قويعان. بۇل – قىدىر اتا ۇيگە كەلىپ كەتسە ەكەن، تەرەزەدەن كورىپ كەتسە ەكەن دەگەن تىلەك.
كۇن: ەڭلىك: سامارقاننىڭ كوك تاسى،
ەريدى مەن كەلگەندە.
توڭ بوپ قاتقان توپىراق،
ءجىبيدى مەن كەلگەندە.
ەنەسىنە بالاسىن،
تەليدى مەن كەلگەندە.
تار كوڭىلدەر تۇنەرگەن،
كەڭيدى مەن كەلگەندە.
اق ءجۇزىڭدى بەرى بۇر،
تۇسىڭا ءبىر كەلگەندە.
ەڭلىك پەن ديلناز ءتوس قاعىستىرىپ امانداسۋدى كورسەتەدى.
ءمۇعالىم: دەپ اتقان تاڭدى قارسى العان حالىق ءبىر-بىرىن قۇتتىقتاپ، امانداسىپ كورىسكەن ەكەن./ ەڭلىك پەن ديلناز ءتوس قاعىستىرىپ امانداسۋدى كورسەتەدى./ اتا – انالار، بالالار قۇشاقتاسىپ كورىسەدى. وسى جەردە ناۋرىز باتا بەرىلگەن.
بەكارىس «ناۋرىز باتاسىن» بەرەدى.
ءمۇعالىم: بۇدان كەيىن حالىق مەيرامدى باستاپ كەتكەن ەكەن. مەرەكەنىڭ بەرەكەسى «اس». بۇل كۇنگى نەگىزگى تاماق «ناۋرىز كوجە» بولعان.
بۇل تۋرالى بەكارىس اناسىمەن ايتىپ بەرەدى /بەكەنوۆ/.
ارۋجان اكەسىمەن اعاش وتىرعىزۋ تۋرالى ايتادى.
ءمۇعالىم: - بۇل كۇنى ۇيلەنبەگەندەر جانۇيا قۇرىپ، سابيلەر دۇنيەگە كەلسە، شىلدەحانا جاساپ، قادام باسسا، تۇساۋ كەسىپ جاتادى. سونىڭ ىشىندە
«ساۋمالىق» ءداستۇرى تۋرالى انەل اپاسىمەن ايتىپ بەرەدى.
انەل مەن اپاسىنا ءسوز بەرۋ.
ءمۇعالىم: قوعامدىق ءومىر ورىستەپ،
سان عاسىر زۋلاپ وتسە دە،
ناۋرىز تويىن تەرىس دەپ،
ايتپاعان ەشكىم ايتسە دە.
ويتكەنى ونىڭ بويىندا
ەڭبەك، بىرلىك، دوستىق بار.
مۋزىكا قوسۋ «قارا جورعا» ءبيىن بيلەۋ، ساباقتى اياقتاۋ.
You Might Also Like
-
ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى: ميرزامۋراتوۆا گۋلشات ومار قىزى
