ۇلتتىق تەڭگە ماقتانىشىمىز
سىنىبى: 5 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: § 58 ۇلتتىق تەڭگە - ماقتانىشىمىز.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى – تەڭگە جايىندا، ونىڭ شىعۋ تاريحى جانە نەگىزگى قاسيەتتەرى جايلى ماعلۇمات بەرۋ، تەڭگەنىڭ ەل ەكونوميكاسىندا الاتىن ورنىن انىقتاۋ
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تەڭگە جايىنداعى بىلىمدەرىن ودان ءارى دامىتۋعا كومەكتەسۋ، ءوز بەتتەرىنشە بىلىمدەرىن، شىعارماشىلىق ارەكەتتەرىن دامىتۋعا جاعداي جاساۋ.
تاربيەلىك: ءوز ەلىنىڭ مادەني – ەكونوميكالىق قۇندىلىقتارىن قۇرمەتتەۋگە ۇيرەتۋ، تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ جان – جاقتى دامۋىنا ۇلەستەرىن قوسۋ جولىندا ارەكەت ەتۋگە ناسيحاتتاۋ، ۇلتجاندىلىق، ازاماتتىق تاربيە بەرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، توپتىق جۇمىس، تىرەك سىزبالارىمەن جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ق. ر. كارتاسى، تاقىرىپقا بايلانىستى سۋرەتتەر، سلايدتار.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ (1 مينۋت)
1) امانداسۋ.
2) سىنىپ تازالىعىن تەكسەرۋ
3) وقۋشىلار نازارىن ساباق بارىسىنا اۋدارۋ.
ءىى ءۇي تاپسىرماسىڭ سۇراۋ. (15 مينۋت)
ءى. ميعا شابۋىل: ( )
1) رامىزدەر دەگەنىمىز نە؟
جاۋابى: (مەملەكەتتەردى ءبىر - بىرىنەن اجىراتىپ تۇراتىن نىشان - بەلگىلەر)
2) باتىس تۇرىك قاعاناتىنىڭ تۋى قالاي اتالعان؟
جاۋابى: («قوش جالاۋ»)
3) كونە تۇرىك بايراقتارىندا نەگىزىنە قانداي اڭ بەينەلەنگەن؟
جاۋابى: (قاسقىر)
4) ۋىز حاننىڭ التىننان قۇيىلعان ءرامىزى قالاي اتالادى؟
جاۋابى: (ءبورىلى تۋ)
5) ەجەلگى تۋلاردىڭ تاريحىنان مول مالىمەت بەرەتىن اسا قۇندى دەرەك قالاي اتالادى؟
جاۋابى: (تاڭبالى تاس)
6) نايمان تايپاسىنىڭ ۇرانى –
جاۋابى: (قابانباي)
7) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلتاڭباسىنىڭ اۆتورلارى كىمدەر؟
جاۋابى: (ش. ءۋاليحانوۆ، ج. مالىبەكوۆ)
8) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۋىنىڭ اۆتورى كىم؟
جاۋابى: (ش. نيازبەكوۆ)
9) ءانۇراننىڭ اۆتورلارىن اتا
جاۋابى: (ج. ناجمىەدەنوۆ، ن. نازاربايەۆ، ش. قالداياقوۆ)
10) قانداي جاعدايدا تۋلار كوتەرىلىپ، مەملەكەتتىڭ ءانۇرانى ورىندالادى؟
جاۋابى: (ەكى جاعدايدا: 1 ) مەلەكەت باسشىسىنىڭ ساپارى كەزىندە؛ 2) وليمپيادا جەڭىمپازدارى انىقتالعاندا؛)
ءىى تەرميندەردىڭ ماعىناسىن اشىپ ايت
1) تاريح
2) گەرالديكا
3) ۆيكسيكولوگيا
4) سفراگيستيكا
5) گەرب
جاۋاپتارى:
1) «زەرتتەۋ»، «وقيعالار جايلى اڭگىمە» دەگەن ماعىنا بىلدىرەدى.
2) ەلتاڭبالاردى زەرتتەيتىن عىلىم سالاسى
3) تۋلاردى زەرتتەيتىن عىلىم سالاسى
4) مورلەردى زەرتتەيتىن عىلىم سالاسى
5) بەلگىلى ءبىر ايشىقتى بەلگىسى بار مەملەكەتتىڭ نەگىزگى تاڭباسى، نىشانى.
ءىىى. سيفرلى ديكتانت
1) قازىرگى كەزدەگى دۇنيە جۇزىندەگى مەملەكەتتەر سانى؛ (224)
2) «ون وق بۋدۋن» رامىزدىك بەلگىلەرى باتىس تۇرىك قاعاناتىندا قابىلداندى (635 جىلى)
3) تاڭبالى تاستا قانشا سۋرەت سالىنعان (2000-عا جۋىق)
4) قازاق اكسر - ءىنىڭ ەلتاڭباسى قابىلداندى (1925 جىلى)
5) قازاق كسر - ءىنىڭ ەلتاڭباسى قابىلداندى (1937 جىلى)
6) ەلتاڭباداعى جازۋ لاتىن ارپىنەن كيريلليساعا اۋىستىرىلدى (1940 جىلى)
7) جوعارعى كەڭەس قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلتاڭباسىن بەكىتتى (1992 جىل)
8) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۋى بەكىتىلدى (1992 جىلى ماۋسىم)
9) تۇڭعىش ءانۇران قابىلداندى (1992 جىلى جەلتوقسان)
ءىۇ. رامىزدەردىڭ ايشىقتى بەلگىلەرى نەنى بىلدىرەدى؟
ءىىى جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ. (20 مينۋت)
جوسپار:
1). نۋميزماتيكا دەگەنىمىز نە؟
2). تەڭگەنىڭ شىعۋ تاريحى
نۋميزماتيكا – تابىلعان تەڭگە، اقشا جاساۋعا قولدانىلعان ماتەريالدار بويىنشا اقشا اينالىمىنىڭ تاريحىن زەرتتەيتىن عىلىم.
نۋميزماتيكانىڭ نەگىزىن سالۋشى – ۆەنالىق كوللەكسيونەر، وقىمىستى ي. ي. ەككەل (1734 - 1798)
پەگۋنيا لاتىن تىلىندە اقشا دەگەن ماعىنا بىلدىرەدى
ايىرباس ساۋدا تۇرلەرى:
مەلانەزيا – اكۋلا تىستەرى
مونعولدار – كىرپىش شاي
كوشپەلىلەر – مال جانە مال تەرىسى
ءار ەلدىڭ ءوزىنىڭ ۇلتتىق اقشا بىرلىگى ياعني ۆاليۋتاسى بولادى.
مىسالى:
قازاقستان ءوز ءتول اقشاسىن جاساۋ ءۇشىن 1990 جىلى تەڭگەنىڭ ۇلگىسىن جاسايتىن ارنايى جۇمىسشى توبىن قۇردى. العاشقى ۇلتتىق تەڭگەلەردى جاساۋدى اعىلشىننىڭ «حارريسون» اتتى فيرماسى قولعا الدى.
1993 جىلى 15 قاراشادا ۇلتتىق تەڭگە اينالىمعا ەنگىزىلدى.
ءار مەملەكەتتىڭ اقشاسى ونىڭ ۇلتتىق تاريحىن، ەرەكشەلىكتەرىن انىقتايتىن نىشان. ءتول تەڭگەمىزدە ۇلت قايراتكەرلەرىنىڭ، باتىرلاردىڭ، حانداردىڭ ت، ب سۋرەتتەرى سالىندى.
1 تەڭگەدە – ءال فارابي
3 تەڭگەدە – ءسۇيىنباي
5 تەڭگەدە – قۇرمانعازى
10 تەڭگەدە – شوقان
20 تەڭگەدە – اباي
50 تەڭگەدە – ءابىلقايىر حان
100 تەڭگەدە – ابىلاي حان
قازىرگى كۇنى بۇل قاعاز اقشالار مەتالل اقشا تۇرلەرىمەن اۋىستىرىلدى.
جاڭا اقشا تۇرلەرى دە ەنگىزىلۋدە. مىسالى:
ءىۇ. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
1.. تاريحي باسقاتىرعىش
ا) ڭەەگت
ۆ) روللاد
س) نيە
د) برۋل
ك) مۋس
ج) ۆەور
2. اقپاراتتىق قاعازدى تولتىرۋ:
ۇلتتىق ۆاليۋتا اتاۋى تەڭگە
تۋعان جەرى قازاقستان
تۋعان ايى، كۇنى، جىلى 15. 11. 1993
جاسى 19 جىل
اۆتورلار توبى م. ءالين، ح. عابجاليلوۆ. ت. سۇلەيمەنوۆ
العاشقى شىعارىلعان ورنى انگلياداعى «حارريسون ەند سانس»
نومينالدارى 1، 2، 5، 10، 20، 50، 100، 200، 500، 1000، 2000، 5000، 10000
ءۇ. باعالاۋ ساباق بارىسىندا بەلسەندىلىك تانىتقان وقۋشىلاردى باعالاپ باعا قويۋ.
ءۇىى ۇيگە تاپسىرما بەرۋ:
ساباقتىڭ تاقىرىبى: § 58 ۇلتتىق تەڭگە - ماقتانىشىمىز.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى – تەڭگە جايىندا، ونىڭ شىعۋ تاريحى جانە نەگىزگى قاسيەتتەرى جايلى ماعلۇمات بەرۋ، تەڭگەنىڭ ەل ەكونوميكاسىندا الاتىن ورنىن انىقتاۋ
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تەڭگە جايىنداعى بىلىمدەرىن ودان ءارى دامىتۋعا كومەكتەسۋ، ءوز بەتتەرىنشە بىلىمدەرىن، شىعارماشىلىق ارەكەتتەرىن دامىتۋعا جاعداي جاساۋ.
تاربيەلىك: ءوز ەلىنىڭ مادەني – ەكونوميكالىق قۇندىلىقتارىن قۇرمەتتەۋگە ۇيرەتۋ، تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ جان – جاقتى دامۋىنا ۇلەستەرىن قوسۋ جولىندا ارەكەت ەتۋگە ناسيحاتتاۋ، ۇلتجاندىلىق، ازاماتتىق تاربيە بەرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، توپتىق جۇمىس، تىرەك سىزبالارىمەن جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ق. ر. كارتاسى، تاقىرىپقا بايلانىستى سۋرەتتەر، سلايدتار.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ (1 مينۋت)
1) امانداسۋ.
2) سىنىپ تازالىعىن تەكسەرۋ
3) وقۋشىلار نازارىن ساباق بارىسىنا اۋدارۋ.
ءىى ءۇي تاپسىرماسىڭ سۇراۋ. (15 مينۋت)
ءى. ميعا شابۋىل: ( )
1) رامىزدەر دەگەنىمىز نە؟
جاۋابى: (مەملەكەتتەردى ءبىر - بىرىنەن اجىراتىپ تۇراتىن نىشان - بەلگىلەر)
2) باتىس تۇرىك قاعاناتىنىڭ تۋى قالاي اتالعان؟
جاۋابى: («قوش جالاۋ»)
3) كونە تۇرىك بايراقتارىندا نەگىزىنە قانداي اڭ بەينەلەنگەن؟
جاۋابى: (قاسقىر)
4) ۋىز حاننىڭ التىننان قۇيىلعان ءرامىزى قالاي اتالادى؟
جاۋابى: (ءبورىلى تۋ)
5) ەجەلگى تۋلاردىڭ تاريحىنان مول مالىمەت بەرەتىن اسا قۇندى دەرەك قالاي اتالادى؟
جاۋابى: (تاڭبالى تاس)
6) نايمان تايپاسىنىڭ ۇرانى –
جاۋابى: (قابانباي)
7) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلتاڭباسىنىڭ اۆتورلارى كىمدەر؟
جاۋابى: (ش. ءۋاليحانوۆ، ج. مالىبەكوۆ)
8) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۋىنىڭ اۆتورى كىم؟
جاۋابى: (ش. نيازبەكوۆ)
9) ءانۇراننىڭ اۆتورلارىن اتا
جاۋابى: (ج. ناجمىەدەنوۆ، ن. نازاربايەۆ، ش. قالداياقوۆ)
10) قانداي جاعدايدا تۋلار كوتەرىلىپ، مەملەكەتتىڭ ءانۇرانى ورىندالادى؟
جاۋابى: (ەكى جاعدايدا: 1 ) مەلەكەت باسشىسىنىڭ ساپارى كەزىندە؛ 2) وليمپيادا جەڭىمپازدارى انىقتالعاندا؛)
ءىى تەرميندەردىڭ ماعىناسىن اشىپ ايت
1) تاريح
2) گەرالديكا
3) ۆيكسيكولوگيا
4) سفراگيستيكا
5) گەرب
جاۋاپتارى:
1) «زەرتتەۋ»، «وقيعالار جايلى اڭگىمە» دەگەن ماعىنا بىلدىرەدى.
2) ەلتاڭبالاردى زەرتتەيتىن عىلىم سالاسى
3) تۋلاردى زەرتتەيتىن عىلىم سالاسى
4) مورلەردى زەرتتەيتىن عىلىم سالاسى
5) بەلگىلى ءبىر ايشىقتى بەلگىسى بار مەملەكەتتىڭ نەگىزگى تاڭباسى، نىشانى.
ءىىى. سيفرلى ديكتانت
1) قازىرگى كەزدەگى دۇنيە جۇزىندەگى مەملەكەتتەر سانى؛ (224)
2) «ون وق بۋدۋن» رامىزدىك بەلگىلەرى باتىس تۇرىك قاعاناتىندا قابىلداندى (635 جىلى)
3) تاڭبالى تاستا قانشا سۋرەت سالىنعان (2000-عا جۋىق)
4) قازاق اكسر - ءىنىڭ ەلتاڭباسى قابىلداندى (1925 جىلى)
5) قازاق كسر - ءىنىڭ ەلتاڭباسى قابىلداندى (1937 جىلى)
6) ەلتاڭباداعى جازۋ لاتىن ارپىنەن كيريلليساعا اۋىستىرىلدى (1940 جىلى)
7) جوعارعى كەڭەس قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلتاڭباسىن بەكىتتى (1992 جىل)
8) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۋى بەكىتىلدى (1992 جىلى ماۋسىم)
9) تۇڭعىش ءانۇران قابىلداندى (1992 جىلى جەلتوقسان)
ءىۇ. رامىزدەردىڭ ايشىقتى بەلگىلەرى نەنى بىلدىرەدى؟
ءىىى جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ. (20 مينۋت)
جوسپار:
1). نۋميزماتيكا دەگەنىمىز نە؟
2). تەڭگەنىڭ شىعۋ تاريحى
نۋميزماتيكا – تابىلعان تەڭگە، اقشا جاساۋعا قولدانىلعان ماتەريالدار بويىنشا اقشا اينالىمىنىڭ تاريحىن زەرتتەيتىن عىلىم.
نۋميزماتيكانىڭ نەگىزىن سالۋشى – ۆەنالىق كوللەكسيونەر، وقىمىستى ي. ي. ەككەل (1734 - 1798)
پەگۋنيا لاتىن تىلىندە اقشا دەگەن ماعىنا بىلدىرەدى
ايىرباس ساۋدا تۇرلەرى:
مەلانەزيا – اكۋلا تىستەرى
مونعولدار – كىرپىش شاي
كوشپەلىلەر – مال جانە مال تەرىسى
ءار ەلدىڭ ءوزىنىڭ ۇلتتىق اقشا بىرلىگى ياعني ۆاليۋتاسى بولادى.
مىسالى:
قازاقستان ءوز ءتول اقشاسىن جاساۋ ءۇشىن 1990 جىلى تەڭگەنىڭ ۇلگىسىن جاسايتىن ارنايى جۇمىسشى توبىن قۇردى. العاشقى ۇلتتىق تەڭگەلەردى جاساۋدى اعىلشىننىڭ «حارريسون» اتتى فيرماسى قولعا الدى.
1993 جىلى 15 قاراشادا ۇلتتىق تەڭگە اينالىمعا ەنگىزىلدى.
ءار مەملەكەتتىڭ اقشاسى ونىڭ ۇلتتىق تاريحىن، ەرەكشەلىكتەرىن انىقتايتىن نىشان. ءتول تەڭگەمىزدە ۇلت قايراتكەرلەرىنىڭ، باتىرلاردىڭ، حانداردىڭ ت، ب سۋرەتتەرى سالىندى.
1 تەڭگەدە – ءال فارابي
3 تەڭگەدە – ءسۇيىنباي
5 تەڭگەدە – قۇرمانعازى
10 تەڭگەدە – شوقان
20 تەڭگەدە – اباي
50 تەڭگەدە – ءابىلقايىر حان
100 تەڭگەدە – ابىلاي حان
قازىرگى كۇنى بۇل قاعاز اقشالار مەتالل اقشا تۇرلەرىمەن اۋىستىرىلدى.
جاڭا اقشا تۇرلەرى دە ەنگىزىلۋدە. مىسالى:
ءىۇ. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
1.. تاريحي باسقاتىرعىش
ا) ڭەەگت
ۆ) روللاد
س) نيە
د) برۋل
ك) مۋس
ج) ۆەور
2. اقپاراتتىق قاعازدى تولتىرۋ:
ۇلتتىق ۆاليۋتا اتاۋى تەڭگە
تۋعان جەرى قازاقستان
تۋعان ايى، كۇنى، جىلى 15. 11. 1993
جاسى 19 جىل
اۆتورلار توبى م. ءالين، ح. عابجاليلوۆ. ت. سۇلەيمەنوۆ
العاشقى شىعارىلعان ورنى انگلياداعى «حارريسون ەند سانس»
نومينالدارى 1، 2، 5، 10، 20، 50، 100، 200، 500، 1000، 2000، 5000، 10000
ءۇ. باعالاۋ ساباق بارىسىندا بەلسەندىلىك تانىتقان وقۋشىلاردى باعالاپ باعا قويۋ.
ءۇىى ۇيگە تاپسىرما بەرۋ:
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جىلقى شارۋاشىلىعى جانە ونىڭ نەگىزگى سالالارى.
-
قازاقستان رەسپۋبليكاسى الەمدەگى باسەكەگە قابىلەتتى 50 ەلدىڭ قاتارىنا ەنۋ جولىندا. ءححى عاسىر – ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ عاسىرى. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم ساپاسىن كوتەرۋ – قازىرگى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. سوندىقت...
