InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءۇش تاڭبالى سانعا جازباشا ءبولۋ تاسىلدەرى
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. ءۇش تاڭبالى سانعا جازباشا ءبولۋدىڭ ءتاسىلىن ۇيرەتۋ، ورنەكتەر
قۇراستىرۋ، ءمانىن تابۋ، ەسەپتەر شىعارتۋ، گەومەتريالىق فيگۋرالاردىڭ اۋدانىن
تابۋعا ەسەپتەر شىعارتۋ ارقىلى بىلىمدەرىن تياناقتاۋ، بەكىتۋ.
2. اۋىزشا، جازباشا ەسەپتەۋ قابىلەتىن، لوگيكالىق ويلاۋىن دامىتۋ.
3. پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، اتا - بابا مۇرالارىن قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ

ساباقتىڭ ءجۇرىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ
- سالاماتسىزدار ما، قۇرمەتتى وقۋشىلار! بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىز ەرەكشە بولادى. سەبەبى، ءتورتىنشى سىنىپتار اراسىندا «بابالار وسيەتى - بىزگە مۇرا» تاقىرىبىندا اپتالىق ءوتىپ جاتىر. ءبىزدىڭ سىنىپقا بەرىلگەن تاقىرىپ، بابالاردان قالعان مۇرانىڭ ءبىرى - ۇلتتىق تاعامدار. بۇگىنگى ساباقتا سول ۇلتتىق تاعامداردان ءدام تاتۋ ءۇشىن بىزدەر بۇگىن تويعا بارامىز جانە ساباقتىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى بۇگىن بىزگە كوپ قوناقتار كەلىپ وتىر. سوندىقتان وزدەرىمىزدىڭ بىلىمدەرىمىزدى ورتاعا سالايىق. قازاق دەگەن - وتە قوناقجاي حالىق. تويعا بارۋ ءۇشىن جولدا بىرنەشە اۋىلدارعا سوعىپ امانداسىپ كەتۋىمىز كەرەك. سول اۋىلداردان ءوتىپ قانا وتىرىپ، العا قاراي جۇرە الامىز. بارلىعىمىزعا ءسات - ساپار تىلەي وتىرىپ، جولعا شىعايىق!

- ەڭ ءبىرىنشى «امال تاڭبالارى» دەگەن اۋىلعا كەلدىك. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ.№6. 48 - بەت
امال تاڭبالارىن اتاۋ. قانداي امال تاڭبالارىن بىلەمىز؟ وسى امال تاڭبالارىنا بايلانىستى بىرنەشە ەسەپتەردى اۋىزشا ورىنداپ كورەيىك. №1 ەسەپتى ورىنداۋ
(4600+2400): 7× 5+3560=8560
(3689+1311): 5 × 4+5321=9321
(1150+1250): 6 × 8+6347=9547
جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىن ايتۋ جانە ءتۇسىندىرۋ.

تاقتامەن جۇمىس. ەكىنشى اۋىل «ەسەپتەر» اۋىلى دەپ اتالادى. ەسەپتەر اۋىلى بولعاندىقتان بىزدەر ەسەپتەر شىعارامىز. وقۋلىقتاعى ەسەپتى تاقتادا شىعارۋ، تالداۋ.
4167: 463=9
5256: 584=9
11584: 362=32
65076: 986=66
5274: 586=9
6183: 687=9
36512: 652=56
93765: 987=95
1539: 171=9
1358: 194=7
12152: 124=98
13533: 347=39
- ءۇشىنشى اۋىل «ورنەكتەر» اۋىلى. ورنەك دەگەنىمىز نە؟ №3 ورنەكتى قۇراستىرىپ، ونىڭ ءمانىن تابۋ. جاۋاپتارىن تاقتادان تەكسەرۋ.
ا) 208 500 - 44 455: 523=200 000
ءا) 124 638+80 294+ (9 507 - 9 179)= 205 260
ب) 56 058+452×325=202 958
- ءتورتىنشى اۋىل «ولشەم بىرلىكتەرى» دەپ اتالادى. ولشەم بىرلىكتەرىنىڭ تۇرلەرىن اتا. №4 ەسەپتى ورىنداۋ. ءبىر سوزبەن قالاي ايتۋعا بولادى؟(ماسسا ولشەم بىرلىگى)
6كگ=6 000گ
147كگ=147 000گ
5كگ 2گ=5 002گ
39كگ=39 000گ
5كگ 458گ= 5 458گ
7كگ 4گ=7 004گ
9كگ678گ=9678گ
5كگ 20گ=5020گ
- بەسىنشى اۋىل «لوگيكالىق ەسەپتەر» دەپ اتالادى. بۇل اۋىلدا بىزدەر سەرگىپ الايىق. ول ءۇشىن بىرنەشە لوگيكالىق ەسەپتەردى شىعارىپ كورەيىك.
- ءبىر اياعىمەن تۇرعان اتەشتىڭ سالماعى ءۇش كگ. ەگەر ەكى اياعىمەن تۇرسا، ونىڭ سالماعى نەشە كيلوگرامم بولادى؟
- ءبىر ادامعا كۇنىنە جيىرما گرامم تۇز قاجەت. ءبىر كيلوگرامم تۇز نەشە كۇنگە جەتەدى؟
- ەكى اپا، ەكى قىز، ءبىر اجە نان يلەپ وتىر. ولار ءۇش تاباق نان يلەدى. نەشە ادام نان يلەدى؟
- وقۋلىقتاعى №5 تاپسىرمانى ورىنداۋ. ءار قاتارعا ءبىر - ءبىر تاپسىرمادان بەرىلەدى. ەسەپتىڭ بەرىلگەنى وقىلادى، جالپى ەسەپ نە تۋرالى ايتىلعان؟ وسى ەسەپتە قانداي تاعام تۇرلەرى بەرىلگەن؟ نە بەلگىلى؟ نە بەلگىسىز؟ ەسەپتىڭ شارتىن تاقتادان كورسەتىپ، شەشۋىن جانە جاۋابىن شىعارۋ.
ا) جۇمسالدى - 6 كۇندە - 4كگ500گ
قالدى - 32 كگ
اكەلىندى -؟
شەشۋى: 4 500 × 6+32=27 032
جاۋابى: 27 032 كگ كۇرىش اكەلدى.

ءا) ورامجاپىراق قوسىلعان - 85 ءبالىش، 2ەسە كەم
كۇرىش قوسىلعان -؟، ----------------------؟ ارتىق
شەشۋى: 85× 2 - 85 = 85
جاۋابى: 85 ءبالىش ارتىق

ب) ۇن قاپشىق - 17 دانا - 34 كگ -------↓
كۇرىش قاپشىق – 25 دانا – 75 كگ؟ اۋىر
شەشۋى: 34: 17=2 75: 25=3 3 - 2 = 1
جاۋابى: 1 كگ اۋىر

التىنشى اۋىل «گەومەتريالىق فيگۋرالار» دەپ اتالادى.
- قانداي گەومەتريالىق فيگۋرالاردى بىلەسىڭدەر؟ گەومەتريالىق فيگۋرالاردى اتا.
- تىك تىكتورتبۇرىشتىڭ اۋدانىن قالاي تابامىز؟
- پاراللەلەپيپەدتىڭ كولەمىن قالاي تابامىز؟
№ 6 تاپسىرمانىڭ بەرىلگەنىن وقىتۋ، تەڭدەۋ قۇرۋ.
ا) ا=14 دم
S= 126 دم2
14×ۆ = 126
ۆ= 9دم
ءا) ر = (9 +14) ×2 =46 (دم)

- جەتىنشى اۋىل «تەڭدەۋ» دەپ اتالادى. تەڭدەۋ دەگەنىمىز نەشە؟ تەڭدەۋدى العاش قولدانعان ءال - حورەزمي دەگەن ورتاازيالىق عالىم - ماتەماتيك. ول تەڭدەۋدى شەشۋدىڭ 2 جولىن ۇسىنعان: ءال - مۋكابالا جانە ءال - دجەبىر سوزىنەن كەلە «الگەبرا» ءسوزى پايدا بولعان. دەمەك، تەڭدەۋ - الگەبرانىڭ باستاماسى ەكەن. ەندى، وقۋلىقتاعى №7 تاپسىرماداعى تەڭدەۋگە قارايىق. بۇل قانداي تەڭدەۋ؟ (كۇردەلى تەڭدەۋ)

قورىتىندىلاۋ.
- بالالار، بىزدەر توي بولىپ جاتقان اۋىلعا جاقىنداپ قالدىق. تويعا بارماستان بۇرىن، وتكەن جولىمىزدى قورىتىندىلاپ كەتەيىك. نە ۇيرەندىك؟ نە بىلدىك؟ وسى تاپسىرمالاردى ورىنداۋعا كىمدەر كومەكتەستى؟ ماداقتاۋ، باعالاۋ. ۇيگە تاپسىرما.
ساباقتىڭ سوڭىندا وقۋشىلارعا جانە كەلگەن قوناقتارعا ءدامدى تاعامدار تاراتىلىپ بەرىلەدى.