ۇستەۋدىڭ ماعىنالىق تۇرلەرى
6 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ۇستەۋدىڭ ماعىنالىق تۇرلەرى
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ۇستەۋ، ونىڭ تۇرلەرى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
ولاردى ءبىر - بىرىنەن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ
بىلىمدىلىگى: ۇستەۋدىڭ بارلىق ماعىنالىق تۇرلەرىن جيناقتاپ، پىسىقتاتۋ، ولارعا اۋىزشا، جازباشا جاتتىعۋلار ورىنداتۋ، توپتىق تاپسىرمالار، تەستتەر ورىنداتۋ.
تاربيەلىلىگى: وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ مانەرىن، وي - ءورىسىن، شاپشاڭدىعىن ارتتىرۋ. ءوز بەتىنشە جۇمىس جاساۋعا، شىعارماشىلىققا، جان-جاقتىلىققا، ىزدەنۋشىلىككە باۋلۋ. وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، كىشىپەيىلدىلىككە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: سىزبا، ءتۇرلى - ءتۇستى سۋرەتتەر، كەسپە قاعازدارى، ءسوزجۇمباقتار.
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ، تەست.
ءتۇرى: ارالاس، توپتىق جارىس ساباق.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ: وقۋشىلارمەن امانداسىپ، ولاردى تۇگەندەپ، ءۇي تاپسىرمالارىنا
دايىندالىپ وتىرۋلارىن ەسكەرتەمىن.
II ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: سىنىپتى 2 توپقا بولەمىن. "العىرلار"،"زەرەكتەر". ۇيگە ۇستەۋدىڭ ماعىنالىق تۇرلەرى تۋرالى قايتالاپ، "مەكتەپتەگى قىزىقتى كۇندەرىم" تاقىرىبىنا ۇستەۋدىڭ بارلىق ءتۇرىن قاتىستىرا وتىرىپ، شاعىن شىعارما جازىپ كەلۋ تاپسىرىلعان بولاتىن. تاپسىرمانى ءار توپتان بىرنەشە وقۋشىعا وقىتامىن. ءار جاۋاپ بەرگەن وقۋشىعا كىشكەنە جالاۋشىلار بەرىلىپ وتىرادى.
III ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ: "ۇستەۋ" دەگەن ءسوزجۇمباق ارقىلى جانە دە وتىلگەن ۇستەۋلەر تۋرالى قوسىمشا سۇراقتار قويۋ ارقىلى قورىتىندالايمىز.
1. ۇستەۋدىڭ قۇرامدىق ءبىر ءتۇرى (كۇردەلى)
2. ءسوز تابىنىڭ ءبىرى (ەتىستىك)
3. ۇستەۋدىڭ سۇراعى (ءقايتىپ؟)
4. ۇستەۋدىڭ ماعىنالىق ءبىر ءتۇرى (مولشەر)
5. ءسوز تابىنىڭ ءبىر ءتۇرى (شىلاۋ)
6. ۇستەۋدىڭ سۇراعىنىڭ ءبىرى (قالاي؟)
7. اۋىلدا ءسوزى ۇستەۋدىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟ (مەكەن)
8."تاڭەرتەڭ" دەگەن ۇستەۋدىڭ جاسالۋ جولى (بىرىگۋ)
ءىۇ سۇراقتار ارقىلى ۇستەۋدىڭ ماعىنالىق تۇرلەرىنە شولۋ جاساۋ:
- ۇستەۋدىڭ ماعىنالىق نەشە ءتۇرى بار؟
- ءارقايسىسىنا توقتالىپ، مىسال كەلتىر.
- ءبىر - بىرىنەن قانداي ايىرماشىلىقتارى بار؟
ءۇ اۋىزشا 295(1)، جازباشا 295(2) جاتتىعۋلاردى ورىنداتامىن.
ءۇى جۇمباقتار شەشتىرۋ.
ءۇىى جۇمباقتاعى 2 سوزگە ساتىلاي - كەشەندى تالداۋ جاساتامىن.
ءۇىىى تەست.
ەكراندا تەست سۇراقتارى كورسەتىلەدى. وقۋشىلار الدارىنداعى پاراقتارعا اتتارىن جازىپ، تەست سۇراقتارىنىڭ دۇرىس جاۋاپتارىن عانا بەلگىلەيدى. بۇنىڭ ناتيجەسى كەلەسى ساباقتا ايتىلادى.
تەست سۇراقتارى تومەندەگىدەي:
1. مەزگىل ۇستەۋلى تىركەستى كورسەتىڭىز:
ا) جوعارى ورلەدى ب) قىسى - جازى ۇزىلمەيدى
ءا) ىشقىنا سوقتى ۆ) ىلگەرى كەتتى
2. مەكەن ۇستەۋلى تىركەستى كورسەتىڭىز:
ا) بىلتىر كورگەن ب) ىلگەرى جىلجىدى
ءا) تاعى دا كەلدى ۆ) ءان سالدى
3) كۇشەيتكىش ۇستەۋدى تابىڭىز:
ا) ءتىپتى، ابدەن ب) ەمىن - ەركىن، ارەڭ
ءا) امالسىزدان، بوسقا ۆ) ونشا، اجەپتاۋىر
4. سىن - قيمىل ۇستەۋدى تابىڭىز:
ا) قولما - قول جۇمسادى ب) ءبىرتالاي وتىردى
ءا) قاساقانا كەشىكتى ۆ) ەرەن ەڭبەك ەتتى
5. مولشەر ۇستەۋدى تابىڭىز:
ا) ادەيى، جورتا ب) ءدال، ساق، ناق
ءا) لاجسىزدان، امالسىزدان ۆ) اناعۇرلىم، نەعۇرلىم
6. ماقسات ۇستەۋدى تابىڭىز:
ا) ءقازىر كەلدى ب) بوسقا كەتتى
ءا) جورتا ۇندەمەدى ۆ) ءسويتىپ، قاننەن - قاپەرسىز
7. سەبەپ - سالدار ۇستەۋدى تابىڭىز:
ا) قۇر بوسقا باقىرعان ب) الگىندە كەلىپ كەتتى
ءا) ەندىگارى كەلمەيدى ۆ) قىرۋار اڭگىمە ايتىلدى
8. كۇردەلى ۇستەۋلەر توبىن بەلگىلەڭىز:
ا) بيىل، تاڭەرتەڭ، جوعارى - تومەن ب) ەرتەڭ، شالقاسىنان، اقىرىن
ءا) بۇگىن، جىلدام، تەز ۆ) اۋىلدا، ادەپپەن، العا قاراي
9. تۋىندى ۇستەۋ جاسايتىن جۇرناقتاردى بەلگىلەڭىز:
ا) - دا، - دە، - تا، - تە ب) - لاپ، - لەپ، - داپ، - دەپ
ءا) شاما، شەمە ۆ) - لىق، - لىك، - دىق، - دىك
ءىح ساباقتى "قازاقستان 2050" ماڭگىلىك ەل تاقىرىبىمەن بايلانىستىرۋ.
ح ساباقتى قورىتىندىلاۋ: "العىرلار" جانە "زەرەكتەر" توبىنىڭ جيناعان جالاۋشىلارىن ساناپ، جەڭىمپاز توپتى انىقتايمىز دا، ولاردى ماراپاتتايمىز.
ءحى ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: ۇستەۋدىڭ ماعىنالىق تۇرلەرىن قايتالاۋ. 296 - جاتتىعۋدى جازىپ،
تالداپ كەلۋ.
ءحىى باعالاۋ: ساباقتا جاۋاپ بەرگەن وقۋشىلاردى باعالاپ، باعالارىن قويۋ.
ءحىىى ساباقتى اياقتاۋ: ساباقتى انمەن اياقتاۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ۇستەۋدىڭ ماعىنالىق تۇرلەرى
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ۇستەۋ، ونىڭ تۇرلەرى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
ولاردى ءبىر - بىرىنەن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ
بىلىمدىلىگى: ۇستەۋدىڭ بارلىق ماعىنالىق تۇرلەرىن جيناقتاپ، پىسىقتاتۋ، ولارعا اۋىزشا، جازباشا جاتتىعۋلار ورىنداتۋ، توپتىق تاپسىرمالار، تەستتەر ورىنداتۋ.
تاربيەلىلىگى: وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ مانەرىن، وي - ءورىسىن، شاپشاڭدىعىن ارتتىرۋ. ءوز بەتىنشە جۇمىس جاساۋعا، شىعارماشىلىققا، جان-جاقتىلىققا، ىزدەنۋشىلىككە باۋلۋ. وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، كىشىپەيىلدىلىككە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: سىزبا، ءتۇرلى - ءتۇستى سۋرەتتەر، كەسپە قاعازدارى، ءسوزجۇمباقتار.
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ، تەست.
ءتۇرى: ارالاس، توپتىق جارىس ساباق.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ: وقۋشىلارمەن امانداسىپ، ولاردى تۇگەندەپ، ءۇي تاپسىرمالارىنا
دايىندالىپ وتىرۋلارىن ەسكەرتەمىن.
II ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: سىنىپتى 2 توپقا بولەمىن. "العىرلار"،"زەرەكتەر". ۇيگە ۇستەۋدىڭ ماعىنالىق تۇرلەرى تۋرالى قايتالاپ، "مەكتەپتەگى قىزىقتى كۇندەرىم" تاقىرىبىنا ۇستەۋدىڭ بارلىق ءتۇرىن قاتىستىرا وتىرىپ، شاعىن شىعارما جازىپ كەلۋ تاپسىرىلعان بولاتىن. تاپسىرمانى ءار توپتان بىرنەشە وقۋشىعا وقىتامىن. ءار جاۋاپ بەرگەن وقۋشىعا كىشكەنە جالاۋشىلار بەرىلىپ وتىرادى.
III ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ: "ۇستەۋ" دەگەن ءسوزجۇمباق ارقىلى جانە دە وتىلگەن ۇستەۋلەر تۋرالى قوسىمشا سۇراقتار قويۋ ارقىلى قورىتىندالايمىز.
1. ۇستەۋدىڭ قۇرامدىق ءبىر ءتۇرى (كۇردەلى)
2. ءسوز تابىنىڭ ءبىرى (ەتىستىك)
3. ۇستەۋدىڭ سۇراعى (ءقايتىپ؟)
4. ۇستەۋدىڭ ماعىنالىق ءبىر ءتۇرى (مولشەر)
5. ءسوز تابىنىڭ ءبىر ءتۇرى (شىلاۋ)
6. ۇستەۋدىڭ سۇراعىنىڭ ءبىرى (قالاي؟)
7. اۋىلدا ءسوزى ۇستەۋدىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟ (مەكەن)
8."تاڭەرتەڭ" دەگەن ۇستەۋدىڭ جاسالۋ جولى (بىرىگۋ)
ءىۇ سۇراقتار ارقىلى ۇستەۋدىڭ ماعىنالىق تۇرلەرىنە شولۋ جاساۋ:
- ۇستەۋدىڭ ماعىنالىق نەشە ءتۇرى بار؟
- ءارقايسىسىنا توقتالىپ، مىسال كەلتىر.
- ءبىر - بىرىنەن قانداي ايىرماشىلىقتارى بار؟
ءۇ اۋىزشا 295(1)، جازباشا 295(2) جاتتىعۋلاردى ورىنداتامىن.
ءۇى جۇمباقتار شەشتىرۋ.
ءۇىى جۇمباقتاعى 2 سوزگە ساتىلاي - كەشەندى تالداۋ جاساتامىن.
ءۇىىى تەست.
ەكراندا تەست سۇراقتارى كورسەتىلەدى. وقۋشىلار الدارىنداعى پاراقتارعا اتتارىن جازىپ، تەست سۇراقتارىنىڭ دۇرىس جاۋاپتارىن عانا بەلگىلەيدى. بۇنىڭ ناتيجەسى كەلەسى ساباقتا ايتىلادى.
تەست سۇراقتارى تومەندەگىدەي:
1. مەزگىل ۇستەۋلى تىركەستى كورسەتىڭىز:
ا) جوعارى ورلەدى ب) قىسى - جازى ۇزىلمەيدى
ءا) ىشقىنا سوقتى ۆ) ىلگەرى كەتتى
2. مەكەن ۇستەۋلى تىركەستى كورسەتىڭىز:
ا) بىلتىر كورگەن ب) ىلگەرى جىلجىدى
ءا) تاعى دا كەلدى ۆ) ءان سالدى
3) كۇشەيتكىش ۇستەۋدى تابىڭىز:
ا) ءتىپتى، ابدەن ب) ەمىن - ەركىن، ارەڭ
ءا) امالسىزدان، بوسقا ۆ) ونشا، اجەپتاۋىر
4. سىن - قيمىل ۇستەۋدى تابىڭىز:
ا) قولما - قول جۇمسادى ب) ءبىرتالاي وتىردى
ءا) قاساقانا كەشىكتى ۆ) ەرەن ەڭبەك ەتتى
5. مولشەر ۇستەۋدى تابىڭىز:
ا) ادەيى، جورتا ب) ءدال، ساق، ناق
ءا) لاجسىزدان، امالسىزدان ۆ) اناعۇرلىم، نەعۇرلىم
6. ماقسات ۇستەۋدى تابىڭىز:
ا) ءقازىر كەلدى ب) بوسقا كەتتى
ءا) جورتا ۇندەمەدى ۆ) ءسويتىپ، قاننەن - قاپەرسىز
7. سەبەپ - سالدار ۇستەۋدى تابىڭىز:
ا) قۇر بوسقا باقىرعان ب) الگىندە كەلىپ كەتتى
ءا) ەندىگارى كەلمەيدى ۆ) قىرۋار اڭگىمە ايتىلدى
8. كۇردەلى ۇستەۋلەر توبىن بەلگىلەڭىز:
ا) بيىل، تاڭەرتەڭ، جوعارى - تومەن ب) ەرتەڭ، شالقاسىنان، اقىرىن
ءا) بۇگىن، جىلدام، تەز ۆ) اۋىلدا، ادەپپەن، العا قاراي
9. تۋىندى ۇستەۋ جاسايتىن جۇرناقتاردى بەلگىلەڭىز:
ا) - دا، - دە، - تا، - تە ب) - لاپ، - لەپ، - داپ، - دەپ
ءا) شاما، شەمە ۆ) - لىق، - لىك، - دىق، - دىك
ءىح ساباقتى "قازاقستان 2050" ماڭگىلىك ەل تاقىرىبىمەن بايلانىستىرۋ.
ح ساباقتى قورىتىندىلاۋ: "العىرلار" جانە "زەرەكتەر" توبىنىڭ جيناعان جالاۋشىلارىن ساناپ، جەڭىمپاز توپتى انىقتايمىز دا، ولاردى ماراپاتتايمىز.
ءحى ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: ۇستەۋدىڭ ماعىنالىق تۇرلەرىن قايتالاۋ. 296 - جاتتىعۋدى جازىپ،
تالداپ كەلۋ.
ءحىى باعالاۋ: ساباقتا جاۋاپ بەرگەن وقۋشىلاردى باعالاپ، باعالارىن قويۋ.
ءحىىى ساباقتى اياقتاۋ: ساباقتى انمەن اياقتاۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: شونا سماحان ۇلى “تاكاپپار” (مىسال)
-
الاش حالقىنىڭ تۇڭعىش ەگەمەندىك الۋى - ءابىلحايىر حاندىعىنان ءبولىنىپ ءوز الدىنا جەكە حاندىق قۇرىپ، اق كيىزگە كوتەرىپ ەلباسىن سايلاۋى، بايراعىن كوتەرىپ، "الاش" ۇرانىن قابىلداعان كۇننەن باستالادى. ءتاڭىر...
