InfoHub Logo

ءۇي جانۋارلارى، دومەستيكاسيا — جانۋارلاردىڭ قولعا ۇيرەتىلگەن تۇرلەرى. سوندىقتان كەيدە بۇلاردى قولعا ۇيرەتىلگەن جانۋارلار دەپ اتايدى. ءمۇيىزدى ءىرى قارا، تۇيە، جىلقى، ەسەك، قوي-ەشكى، يت، شوشقا، مىسىق، ءۇي قويانى، تەڭىز تىشقانى؛ قۇستاردان تاۋىق، ۇيرەك، قاز، كۇركەتاۋىق، كەپتەر؛ توعانداردا وسىرىلەتىن بالىقتار ءۇي جانۋارلارىنا جاتادى.

وركەنيەت دامۋىنىڭ بارىسىندا ادام جاندىكتەردىڭ 2 ءتۇرىن (بال ارا مەن جىبەك كوبەلەگى)، قۇستاردىڭ 10—12 جانە سۇتقورەكتىلەردىڭ 60-قا جۋىق تۇرلەرىن قولعا ۇيرەتكەن. لابوراتوريالىق جانۋارلار — ەگەۋقۇيرىقتار مەن تىشقاندار، سايراعىش جانە اسەم قۇستار، توتى، شىمشىق، تاعىدا باسقا، اكۆاريۋم بالىقتارى دا وسىرىلەدى. ءۇي جانۋارلارىن قولعا ۇيرەتۋ زەرتتەۋ ناتيجەسىندە، بۇدان 15—10 مىڭ جىل بۇرىن باستالعان. اڭشىلىق ءتاسىلى جەتىلگەن سايىن جابايى، تاعى جانۋارلار سانى ازايىپ، ادام بالاسىنىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىس قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن ءۇي جانۋارلارى قولعا ۇيرەتىلە باستادى. قازىرگى كەزدە 170 ملن-عا جۋىق قوي — اۆستراليادا؛ 197 ملن-نان استام ءىرى قارا مال — ءۇندىستاندا؛ 7 ملن-داي تۇيەلەر — سوماليدە وسىرىلەدى دەپ سانالادى. ءۇي جانۋارلارىن تەك ماتەريالدىق بايلىق كوزى عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە، رۋحاني قازىنا بولىپ ەسەپتەلىنەدى. جاڭا ورتانىڭ اسەرى جانە قولدان ىرىكتەۋ، جۇپ تاڭداۋ ناتيجەسىندە بۇلاردا ادامعا پايدالى جابايى جانۋاردان وزگەشە قاسيەتتەر پايدا بولدى. وسى كەزدەگى مال تۇقىمدارى ءوزىنىڭ جابايى اتا تەگىنەن ەداۋىر ءىرى، ەتتى، اياقتارى قىسقا، تۇرقىندا دا وزگەرىستەر بايقالادى. مىسالى، ەڭ ءىرى يت تۇقىمى — سەنبەرنار، ونىڭ سالماعى 77 كگ-داي بولسا، ەڭ كىشكەنتاي يت — چيحۋاحۋا، ونىڭ سالماعى 450 گ-نان اسپايدى. ەڭ كىشكەنتاي سينگاپۋر مىسىعىنىڭ سالماعى — 1 كگ 81 گ بولسا، ال ەڭ ءىرى مىسىق — رەگدولل، ول 9 كگ-داي سالماق تارتادى. تەگىنە قاراعاندا ءۇي جانۋارلارىنىڭ سۇيەگى جەڭىل، ومىرتقا سانى از، باس سۇيەگى كىشى، سونداي-اق ءمۇيىزى، ىشكى ورگاندارى دا وزگەرىسكە ۇشىرادى. بۇلاردىڭ وكپەسى، جۇرەگى، بۇيرەگى جابايى اتا تەگىنە قاراعاندا كەمىرەك دامىعان، جىنىس ەرەكشەلىكتەرىندە دە كوپتەگەن وزگەرىستەر بايقالادى. اتا تەگىمەن سالىستىرعاندا ءۇي جانۋارلارىنىڭ جۇيكە جۇيەسىندە دە وزگەرىستەر پايدا بولدى. مىسالى، قولداعى مال ميىنىڭ كولەمى كىشىرەيىپ، سالماعى ازايعان، كورۋ، ەستۋ، ءيىس سەزۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتى تومەندەگەن. ونىڭ ەسەسىنە ءۇي جانۋارلارىنان الىناتىن ەت، ءسۇت، جۇمىرتقا، ءجۇن، تاعىدا باسقا، مولشەرى كوبەيدى. اتاپ ايتقاندا، ەڭ جاقسى ءجۇن مەرينوس قويلارىنان الىنادى.

---