ءۇي قۇستارى
ماقساتى:بالالارعا ءۇي قۇستارىنىڭ ەرەكشەلىگى تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ،ءۇي قۇستارىنىڭ قاسيەتىنە قاراي تانۋعا، ولارعا قامقور بولۋعا تاربيەلەۋ. بالالاردى تابيعاتتى ايالاي بىلۋگە،تابيعات اياسىندا وزدەرىن ەركىن سەزىنۋگە ىقپال ەتۋ.
ءادىس-تاسىلى: اڭگىمەلەۋ، سۇراق-جاۋاپ، سيپاتتاۋ، سەرگىتۋ، ويىن.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ىس-ارەكەتىنىڭ ءتۇرى: ساياحات ساباق
كورنەكىلىكتەرى: ءتىرى ءۇي قۇستارى، تەلەديدار، بەتپەردەلەر.
الدىن-الا جۇرگىزىلگەن جۇمىس: قۇستار تۋرالى تاقپاقتار جاتتاتۋ.
- بالالار، بىزگە قوناققا كوپ اپايلار كەلىپتى. ءبارىمىز سالەمدەسەيىك!
- سەندەر ەرتەگى تىڭداعاندى ۇناتاسىڭدار ما؟
- يا، ۇناتامىز.
- ەندەشە، مەن سەندەرگە «تارعىل تاۋىق» ەرتەگىسىن ايتىپ بەرەيىن.
ەرتەدە اتاي مەن اجەي بولىپتى. ولاردىڭ تارعىل تاۋىعى بولىپتى. اتاي مەن اجەي تارعىل تاۋىققا جەم بەرىپ، كۇتىپ باعادى.ءبىر كۇنى تارعىل تاۋىق التىن جۇمىرتقا تۋادى. اتاي التىن جۇمىرتقانى قولىنا الىپ، ءارى ۇرادى، بەرى ۇرادى سىنبايدى.اجەيدە التىن جۇمىرتقانى الىپ سىندىرا المايدى. ءبىر كەزدە اناداي جەردە كەتىپ بارا جاتقان تىشقان جۇمىرتقانى قۇيرىعىمەن قاعىپ كەتەدى. سول كەزدە التىن جۇمىرتقا جارىلىپ قالادى. اتاي مەن اجەي جارىلعان التىن جۇمىرتقانى كورىپ قاتتى جىلايدى. سونان كەيىن تارعىل تاۋىق اق جۇمىرتقا تۋادى.وعان اجەي مەن اتاي قاتتى قۋانادى.
- بالالار، سەندەرگە ەرتەگى ۇنادى ما؟
- ۇنادى.
- بۇل ەرتەگىدە قانداي كەيىپكەرلەر بار؟
- اجەي، اتاي، تاۋىق، تىشقان.
- قانداي تاۋىق؟
- تارعىل تاۋىق.
- تارعىل تاۋىق قانداي جۇمىرتقالار تۋدى؟
- التىن جۇمىرتقا، اق جۇمىرتقا.
( وسى كەزدە شيقىلداعان دىبىس ەستىلەدى)
- بالالار، ەستىدىڭدەر مە، تىڭدايىقشى بۇل نەنىڭ داۋسى؟ قانە ءبارىمىز ىزدەيىك. (كىشكەنتاي بالاپان كورىنەدى)
- بالالار، مىناۋ نە؟
- بۇل بالاپان.
- وي، قانداي سۇيكىمدى بالاپان، بۇعان نە بولدى، اياعىن شىعارا الماي تۇرعان سياقتى، قانە كومەكتەسىپ جىبەرەيىك.ءوزىنىڭ ءجۇنى جۇمساق ەكەن.
- بالاپاننىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى سارى.
ەندەشە ءبارىمىز بالاپانمەن بىرگە سەرۋەنگە شىعايىق، اناسى دا تابىلىپ قالار. (بالالار شوپتەردىڭ اراسىمەن جۇرەدى).
- بالالار، مىنا جەردە جاتقان نە؟
- بۇل جۇمىرتقا.
- يا، بالاپاننىڭ اناسى دا وسى جەردە بولۋى مۇمكىن. مىنا جەرگە جۇمىرتقاسىن تاستاپ كەتىپتى.
- اپاي، مىناۋ نە؟
- بۇل تاۋىق قورا عوي، بۇل جەردە تاۋىقتار مەكەندەيدى. بالالار انە، اجە كەلە جاتىر، سودان سۇرايىق مۇمكىن سول كىسى بىلەر.
- سالەمەتسىز بە، اجە! ءبىز مىنا كىشكەنتاي بالاپاننىڭ اناسىن ىزدەپ ءجۇرمىز.
اجە: يا، مەن دە وسى بالاپاندى ىزدەپ ءجۇر ەدىم، راحمەت، سەندەرگە!
- بالالار، اجەنىڭ قوراسىندا ءۇي قۇستارى بار ەكەن، كورگىلەرىڭ كەلە مە؟ ەندەشە، بۇگىن ءبىز ءۇي قۇستارىمەن تانىسامىز. مىناۋ اتەش، ونىڭ باسىندا ايدارى بار. اتەشتىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى قىزىل.
- اتەشتىڭ ەكى كوزى، ەكى قاناتى، ەكى اياعى بولادى جانە قۇيرىعى بار ەكەن. اتەش قالاي دىبىس شىعارادى؟
- كۋ-كا-رە-كۋ.
- بالالار، سەندەر اتەش تۋرالى تاقپاق بىلەسىڭدەر مە؟
- يا، بىلەمىز. (بالالار تاقپاق ايتادى)
- ال، مىنا تاۋىقتى مەكيەن دەپ اتايمىز، بۇل دا ءۇي قۇسىنا جاتادى.ولار جەم جەپ، سۋ ىشەدى. (اجە تاۋىقتارعا جەم شاشادى)
- بالالار، مەكيەننىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى اق.
- ولار قالاي دىبىستايدى؟
- قىت-قىت-قىت.
- تاۋىقتار تۋرالى قانداي تاقپاق بىلەسىڭدەر؟ (بالالار تاقپاق ايتادى)
- جارايسىڭدار، بالالار! قانە ءبارىمىز، قۇستارعا ۇقساپ قيمىل جاسايىقشى.(سەرگىتۋ جاتتىعۋىن جاساپ، ورىندارىنا كەلىپ وتىرادى)
ەكراننان تاعى دا قۇستاردىڭ سۋرەتتەرى كورىنەدى. مىناۋ-قاز. قازدىڭ موينى، تۇمسىعى ۇزىنداۋ بولادى. ال مىناۋ قاناتتارى. قاز تاۋىقتارعا قاراعاندا ۇلكەندەۋ بولادى، جۇمىرتقاسى دا ۇلكەندەۋ بولادى.(سالىستىرتۋ). قاز تۋرالى تاقپاق ايتايىقشى.
ال مىناۋ-ۇيرەك. ۇيرەكتىڭ ءتۇسى اق ەكەن. بۇل قۇستار سۋدا جۇزگەندى ۇناتادى.ۇيرەكتىڭ دە جۇمىرتقاسى بولادى، ول دا تاۋىقتىكىنە قاراعاندا ۇلكەندەۋ بولادى.(سالىستىرۋ).
ويىن: «بالاپاندار مەن ماشينا»
شارتى: تاربيەشى تاۋىق بولادى، ال بالالار بالاپان بولادى.بالاپاندار جايىلىپ جۇرەدى دە، الدارىنان ماشينا شىعا كەلگەندە، بالاپاندار تاۋىقتىڭ قاناتىنىڭ استىنا كەلىپ تىعىلادى.
- بالالار، سەندەرگە ويىن ۇنادى ما؟
- يا ۇنادى.
- بالالار، ءبىز بۇگىن قانداي ءۇي قۇستارىمەن تانىستىق؟
- تاۋىق، اتەش، قاز، ۇيرەكتەرمەن تانىستىق.
- جارايسىڭدار، قوناقتارعا ساۋ بولىڭىزدار دەيىك!
ءادىس-تاسىلى: اڭگىمەلەۋ، سۇراق-جاۋاپ، سيپاتتاۋ، سەرگىتۋ، ويىن.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ىس-ارەكەتىنىڭ ءتۇرى: ساياحات ساباق
كورنەكىلىكتەرى: ءتىرى ءۇي قۇستارى، تەلەديدار، بەتپەردەلەر.
الدىن-الا جۇرگىزىلگەن جۇمىس: قۇستار تۋرالى تاقپاقتار جاتتاتۋ.
- بالالار، بىزگە قوناققا كوپ اپايلار كەلىپتى. ءبارىمىز سالەمدەسەيىك!
- سەندەر ەرتەگى تىڭداعاندى ۇناتاسىڭدار ما؟
- يا، ۇناتامىز.
- ەندەشە، مەن سەندەرگە «تارعىل تاۋىق» ەرتەگىسىن ايتىپ بەرەيىن.
ەرتەدە اتاي مەن اجەي بولىپتى. ولاردىڭ تارعىل تاۋىعى بولىپتى. اتاي مەن اجەي تارعىل تاۋىققا جەم بەرىپ، كۇتىپ باعادى.ءبىر كۇنى تارعىل تاۋىق التىن جۇمىرتقا تۋادى. اتاي التىن جۇمىرتقانى قولىنا الىپ، ءارى ۇرادى، بەرى ۇرادى سىنبايدى.اجەيدە التىن جۇمىرتقانى الىپ سىندىرا المايدى. ءبىر كەزدە اناداي جەردە كەتىپ بارا جاتقان تىشقان جۇمىرتقانى قۇيرىعىمەن قاعىپ كەتەدى. سول كەزدە التىن جۇمىرتقا جارىلىپ قالادى. اتاي مەن اجەي جارىلعان التىن جۇمىرتقانى كورىپ قاتتى جىلايدى. سونان كەيىن تارعىل تاۋىق اق جۇمىرتقا تۋادى.وعان اجەي مەن اتاي قاتتى قۋانادى.
- بالالار، سەندەرگە ەرتەگى ۇنادى ما؟
- ۇنادى.
- بۇل ەرتەگىدە قانداي كەيىپكەرلەر بار؟
- اجەي، اتاي، تاۋىق، تىشقان.
- قانداي تاۋىق؟
- تارعىل تاۋىق.
- تارعىل تاۋىق قانداي جۇمىرتقالار تۋدى؟
- التىن جۇمىرتقا، اق جۇمىرتقا.
( وسى كەزدە شيقىلداعان دىبىس ەستىلەدى)
- بالالار، ەستىدىڭدەر مە، تىڭدايىقشى بۇل نەنىڭ داۋسى؟ قانە ءبارىمىز ىزدەيىك. (كىشكەنتاي بالاپان كورىنەدى)
- بالالار، مىناۋ نە؟
- بۇل بالاپان.
- وي، قانداي سۇيكىمدى بالاپان، بۇعان نە بولدى، اياعىن شىعارا الماي تۇرعان سياقتى، قانە كومەكتەسىپ جىبەرەيىك.ءوزىنىڭ ءجۇنى جۇمساق ەكەن.
- بالاپاننىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى سارى.
ەندەشە ءبارىمىز بالاپانمەن بىرگە سەرۋەنگە شىعايىق، اناسى دا تابىلىپ قالار. (بالالار شوپتەردىڭ اراسىمەن جۇرەدى).
- بالالار، مىنا جەردە جاتقان نە؟
- بۇل جۇمىرتقا.
- يا، بالاپاننىڭ اناسى دا وسى جەردە بولۋى مۇمكىن. مىنا جەرگە جۇمىرتقاسىن تاستاپ كەتىپتى.
- اپاي، مىناۋ نە؟
- بۇل تاۋىق قورا عوي، بۇل جەردە تاۋىقتار مەكەندەيدى. بالالار انە، اجە كەلە جاتىر، سودان سۇرايىق مۇمكىن سول كىسى بىلەر.
- سالەمەتسىز بە، اجە! ءبىز مىنا كىشكەنتاي بالاپاننىڭ اناسىن ىزدەپ ءجۇرمىز.
اجە: يا، مەن دە وسى بالاپاندى ىزدەپ ءجۇر ەدىم، راحمەت، سەندەرگە!
- بالالار، اجەنىڭ قوراسىندا ءۇي قۇستارى بار ەكەن، كورگىلەرىڭ كەلە مە؟ ەندەشە، بۇگىن ءبىز ءۇي قۇستارىمەن تانىسامىز. مىناۋ اتەش، ونىڭ باسىندا ايدارى بار. اتەشتىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى قىزىل.
- اتەشتىڭ ەكى كوزى، ەكى قاناتى، ەكى اياعى بولادى جانە قۇيرىعى بار ەكەن. اتەش قالاي دىبىس شىعارادى؟
- كۋ-كا-رە-كۋ.
- بالالار، سەندەر اتەش تۋرالى تاقپاق بىلەسىڭدەر مە؟
- يا، بىلەمىز. (بالالار تاقپاق ايتادى)
- ال، مىنا تاۋىقتى مەكيەن دەپ اتايمىز، بۇل دا ءۇي قۇسىنا جاتادى.ولار جەم جەپ، سۋ ىشەدى. (اجە تاۋىقتارعا جەم شاشادى)
- بالالار، مەكيەننىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى اق.
- ولار قالاي دىبىستايدى؟
- قىت-قىت-قىت.
- تاۋىقتار تۋرالى قانداي تاقپاق بىلەسىڭدەر؟ (بالالار تاقپاق ايتادى)
- جارايسىڭدار، بالالار! قانە ءبارىمىز، قۇستارعا ۇقساپ قيمىل جاسايىقشى.(سەرگىتۋ جاتتىعۋىن جاساپ، ورىندارىنا كەلىپ وتىرادى)
ەكراننان تاعى دا قۇستاردىڭ سۋرەتتەرى كورىنەدى. مىناۋ-قاز. قازدىڭ موينى، تۇمسىعى ۇزىنداۋ بولادى. ال مىناۋ قاناتتارى. قاز تاۋىقتارعا قاراعاندا ۇلكەندەۋ بولادى، جۇمىرتقاسى دا ۇلكەندەۋ بولادى.(سالىستىرتۋ). قاز تۋرالى تاقپاق ايتايىقشى.
ال مىناۋ-ۇيرەك. ۇيرەكتىڭ ءتۇسى اق ەكەن. بۇل قۇستار سۋدا جۇزگەندى ۇناتادى.ۇيرەكتىڭ دە جۇمىرتقاسى بولادى، ول دا تاۋىقتىكىنە قاراعاندا ۇلكەندەۋ بولادى.(سالىستىرۋ).
ويىن: «بالاپاندار مەن ماشينا»
شارتى: تاربيەشى تاۋىق بولادى، ال بالالار بالاپان بولادى.بالاپاندار جايىلىپ جۇرەدى دە، الدارىنان ماشينا شىعا كەلگەندە، بالاپاندار تاۋىقتىڭ قاناتىنىڭ استىنا كەلىپ تىعىلادى.
- بالالار، سەندەرگە ويىن ۇنادى ما؟
- يا ۇنادى.
- بالالار، ءبىز بۇگىن قانداي ءۇي قۇستارىمەن تانىستىق؟
- تاۋىق، اتەش، قاز، ۇيرەكتەرمەن تانىستىق.
- جارايسىڭدار، قوناقتارعا ساۋ بولىڭىزدار دەيىك!
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كانادا. مەملەكەتتىڭ قالىپتاسۋى مەن قۇرىلىمى.
-
ماقساتى: بالالارعا ۇستەل - ءۇستى تەاترى ارقىلى بايانداپ ايتۋ، سۇراق-جاۋاپ ارقىلى بالالاردىڭ سويلەۋىن، تىلدەرىنىڭ دۇرىس جەتىلۋىنە ىقپال ەتۋ.ەرتەگى كەيىپكەرلەرىنىڭ ىس-ارەكەتىنە نازار اۋدارا وتىرىپ، ەرت...
