ۇيكەلىس كۇشى. ۇيكەلىس ارەكەتىن تەحنيكادا ەسكەرۋ
ماڭعىستاۋ وبلىسى، ماڭعىستاۋ اۋدانى، شەتپە - 1
نۇن جۇبايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ
فيزيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى: سارباس اينۇر مالىك قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ۇيكەلىس كۇشى. ۇيكەلىس ارەكەتىن تەحنيكادا ەسكەرۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ۇيكەلىس كۇشىنىڭ قانداي كۇش ەكەنىن، ونىڭ تابيعات زاڭدارىنداعى ماڭىزىن، ومىرمەن بايلانىستىرىپ ءتۇسىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ۇيكەلىس كۇشىنىڭ ۇعىمى، تۇرلەرى، ومىردە قولدانىلۋى جونىندە بەلەمدەرىن جەتىلدىرۋ.
تاربيەلىك: ءوز بىلىمدەرىنىڭ ناتيجەسىندە وزدەرىن باعالاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ تەحنيكالىق قۇرالى: كومپيۋتەر، ينتەراكتيۆتىك تاقتا.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: دينامومەتر، بىلەۋشە، ءارتۇرلى دەنەلەر، قوزعالىسقا كەلتىرىلگەن سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ؛
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ؛
ءىىى. جاڭا ساباق؛
IV. بەكىتۋ؛
V. دەڭگەيلىك تاپسىرما.
Vءى. ۇيگە تاپسىرما؛
VIءى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ. باعالاۋ.
ءى. ۇيىمداستىرۋ (وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تەكسەرۋ)
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ سۇراقتارى:
- دەنەنىڭ سالماعى دەگەنىمىز نە؟
- دەنەنىڭ سالماعى قانداي شاما؟ بەلگىلەنۋى؟ ولشەم بىرلىگى؟
- تىرەكتىڭ رەاكسيا كۇشى دەگەنىمىز نە؟ بەلگىلەنۋى؟
- دەنەنىڭ سالماعى مەن تىرەكتىڭ رەاكسيا كۇشى نەگە تەڭ بولادى؟
- سالماقسىزدىق دەگەنىمىز نە؟ مىسال كەلتىر؟
ءىىى. جاڭا ساباق
شانانى قارا جولمەن سۇيرەگەنەن گورى مۇز بەتىمەن، قار ۇستىمەن سۇيرەگەن ىڭعايلى. تەتىك - بولشەكتەرى مايلانباعان ۆەلوسيپەدتى تەبۋ دە، تۇرمىستىق جيھازداردى ەدەن بەتىمەن جىلجىتۋ دا قيىنعا تۇسەدى.
جول بويىمەن كەلە جاتقان ماشينانىڭ قوزعالتقىشىن جۇرگىزۋشى وشىرگەننەن كەيىن ول توقتايدى.
مۇز ايدىنىندا كونكي تەۋىپ جۇرگەن بالا دا، توبەشىكتەن سىرعاناپ تۇسكەن شانا دا، دومالاپ كەلە جاتقان دوپ تا ءبىرازدان سوڭ توقتايتىن بولادى. بۇل تاجىريبەلەر ءبىر دەنە ەكىنشى دەنەنىڭ بەتىمەن قوزعالعان كەزدە قوزعالىس جىلدامدىعىنا قاراما – قارسى باعىتتالعان جانە دەنەنىڭ قوزعالىسىنا كەدەرگى جاسايتىن كۇش پايدا بولاتىنىن كورسەتەدى.
ءبىر دەنە ەكىنشى دەنەنىڭ بەتىمەن قوزعالعان كەزدە پايدا بولاتىن كۇش ۇيكەلىس كۇشى دەپ اتالادى. Fۇيك. ارپىمەن بەلگىلەنەدى.
جاناساتىن دەنەلەردىڭ ءبىر - بىرىنە قاتىستى قوزعالىسىنا قاراي ۇيكەلىس سىرعاناۋ ۇيكەلىسى، دومالاۋ ۇيكەلىسى جانە تىنىشتىق ۇيكەلىسى بولىپ بولىنەدى.
ءبىر دەنە ەكىنشى دەنەنىڭ بەتىمەن سىرعاناعان جاعدايدا (مىسالى، شاڭعىشىنىڭ قار ۇستىمەن سىرعاناۋى) سىرعاناۋ ۇيكەلىسى تۋرالى ايتىلادى؛
دوڭعالاقتاردىڭ اينالۋى جاعدايىندا دومالاۋ ۇيكەلىسى پايدا بولادى؛
ەگەر دەنەلەر ءبىر - بىرىنە قاتىستى تىنىشتىق قالپىن ساقتاسا (مىسالى، تاس تاۋ بەتكەيىندە جاتىر)، تىنىشتىق ۇيكەلىسى تۋرالى ايتىلادى.
ۇيكەلىستىڭ پايدا بولۋ سەبەپتەرىنىڭ بىرىنە جاناساتىن بەتتەردىڭ كەدىر - بۇدىر بولۋى جاتادى. سونىڭ سالدارىنان سانسىز تومپەشىكتەر ءبىر - بىرىنە ءىلىنىسىپ، دەنەنىڭ سىرعاناۋىنا كەدەرگى تۋعىزادى.
جاناساتىن بەتتەر مولەكۋلالارىنىڭ ءوزارا تارتىلىسى ۇيكەلىستىڭ پايدا بولۋىنىڭ باستى سەبەبى بولىپ تابىلادى.
ۇيكەلىستى ازايتۋدىڭ مۇمكىن جولدارىنىڭ ءبىرى - ۇيكەلەتىن بەتتەردىڭ مايلاۋ. ماي قاباتى دەنەلەردىڭ ۇيكەلەتىن بەتتەرىنىڭ اراسىن اجىراتادى دا، ولاردىڭ ءبىر - بىرىنە جاناسۋىنا كەدەرگى جاسايدى.
ماتەريالداردىڭ ءتيىستى ءتۇرىن تالداۋ ارقىلى ۇيكەلىس كۇشىن وزگەرتۋگە بولادى. مىسالى، رەزەڭكەنىڭ توپىراق، اسفالت، اعاش بەتتەرىمەن ءىلىنىسۋى اعاشتىڭ اعاش بەتىمەن نەمەسە مەتالدىڭ مەتال بەتىمەن ىلىنىسۋىنە قاراعاندا كۇشتىرەك. سوندىقتان ۇيكەلىستى ارتتىرۋ ءۇشىن كەيبىر تەتىك - بولشەكتەردى رەزەڭكەدەن نەمەسە رەزەڭكە قوسىلعان ماتەريالداردان جاسايدى.
جاناساتىن بەتتەردى كوبىرەك جانە ازىراق كۇشپەن قىسۋ ارقىلى دا ۇيكەلىستى وزگەرتۋگە بولادى.
ۇستەل بەتىن الاقاندارىڭمەن جايمەن، سودان سوڭ قاتتىراق باسىپ جۇرگىزىپ كورىڭدەر. نەنى بايقادىڭدار؟
سونىمەن، ۇيكەلىس جاناساتىن بەتتەردىڭ قانداي ماتەريالدان جاسالعاندىعىنا، ولاردىڭ وڭدەلۋ ساپاسىنا، ءبىر بەتتىڭ ەكىنشى بەتكە تۇسىرەتىن قىسىم كۇشىنە تاۋەلدى بولادى ەكەن.
دەمونستراسيالىق ەكسپەريمەنت:
بۇل ءۇشىن دينامومەترگە بايلانعان اعاش بىلەۋشەنى گوريزونتال جاقتان تاقتاي ۇستىمەن ءبىرقالىپتى قوزعالىسقا كەلتىرەيىك. بىلەۋشەنىڭ ۇستىنە ءار ءتۇرلى جۇك قويا وتىرىپ، ونىڭ تاقتاي بەتىنە تۇسىرەتىن قىسىم كۇشىن وزگەرتۋگە بولادى. بۇل كەزدە ۇيكەلىس كۇشى دە وزگەرەدى.
دەنەنىڭ ءوزى جاناسىپ تۇرعان بەتكە (جاناسۋ بەتىنە پەرپەنديكۋليار) تۇسىرەتىن كۇشىن نورمال قىسىم كۇشى دەپ اتايدى.
نورمال قىسىم كۇشى تۇرەكتىڭ رەاكسيا كۇشى سياقتى N ⃗ ارپىمەن بەلگىلەيدى.
نورمال قىسىم كۇشى مىناعان تەڭ: N ⃗=mg
جۇرگىزىلگەن كوپتەگەن تاجىريبەلەر ۇيكەلىس كۇشىنىڭ ءمودۋلى قىسىم كۇشىنىڭ مودۋلىنە پروپورسيونال ەكەنىن كورسەتەدى:
F_ۇيك=μN ⃗
مۇنداعى، F_ۇيك - ۇيكەلىس كۇشىنىڭ ءمودۋلى، N ⃗ - قىسىم كۇشىنىڭ ءمودۋلى، μ - ۇيكەلىس كوەففيسيەنتى دەپ اتالاتىن شاما.
ۇيكەلىس كوەففيسيەنتى جاناساتىن بەتتەردىڭ كۇيىنە بايلانىستى بولادى. ءار ءتۇرلى ماتەريالدار جۇبى ءۇشىن ۇيكەلىس كۇشىنىڭ ماندەرى 4 - كەستەدە كەلتىرىلگەن. جالپى ۇيكەلىس كوەففيسيەنتى تەك ماتەريالدىڭ تەگىنە عانا ەمەس، سونداي - اق ولاردىڭ وڭدەلۋ ساپاسىنا جانە لە باسقا دا جاعدايلارعا بايلانىستى بولادى.
4 - كەستە
ۇيكەلىسەتىن دەنەلەر ۇيكەلىس كوەففيسيەنتى
اعاش مۇز بەتىمەن
بولات مۇز بەتىمەن
اعاش اعاش بەتىمەن
مەتالل اعاش بەتىمەن
مەتالل مەتالل بەتىمەن 0، 0035
0، 015
0، 07 - 0، 50
0، 1
0، 15 - 0، 20
تەحنيكادا ۇيكەلىس ارەكەتىن ەسكەرۋ.
كەز كەلگەن باسقا فيزيكالىق قۇبىلىس سياقتى پايدالى دا، زياندى دا بولۋى مۇمكىن.
پايدالى بولعان جاعدايدا ونى ارتتىرۋعا تىرىسادى: جۇرگىنشىلەردىڭ اياعى تايعاناماۋ ءۇشىن جولدارعا قۇم سەبىلەدى. كولىك دوڭعالاقتارى مەن جول اراسىنداعى ءىلىنىسۋدى كۇشەيتۋ ءۇشىن جولدارعا اسفالت، بەتون، قيىرشىق تاس توسەلەدى. مۇنداي جاعدايلاردا ۇيكەلىس كوەففيسيەنتتەرى وتە جوعارى بولادى.
كوپ رەتتە تەحنيكادا ماشينالار مەن تەتىكتەردىڭ جاناساتىن بەتتەرى اراسىنداعى ۇيكەلىستى ازايتۋدىڭ قاجەتتىلىگى تۋىندايدى.
ۇيكەلىستى ازايتۋدىڭ ءار ءتۇرلى تاسىلدەرى بار:
- جاناساتىن بەتتەردى اراسىنا سۇيىق قاباتىن ەنگىزۋ. (مىسالى، مايلاۋ).
- شاريكتى جانە روليكتى پودشيپنيكتەردى پايدالانۋ.
- اۋا جاستىعىن پايدالانۋ.
ءىV. بەكىتۋ سۇراقتارى:
- ۇيكەلىس كۇشى دەگەنىمىز نە؟ بەلگىلەنۋى؟ فورمۋلاسى؟
- ۇيكەلىس كۇشى نەشەگە بولىنەدى؟ قانداي؟
- سىرعاناۋ ۇيكەلىسى، دومالاۋ ۇيكەلىسى جانە تىنىشتىق ۇيكەلىسىنە مىسال كەلتىرىڭدەر؟
- نورمال قىسىم كۇشى دەگەنىمىز نە؟ بەلگىلەنۋى؟ فورمۋلاسى؟
- ۇيكەلىستى ازايتۋ تاسىلدەرىن اتاڭدار؟
V. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار.
نەلىكتەن اۋىر دوربا كوتەرىپ كەلە جاتقاندا، تايعاناق جولدا ءجۇرۋ وڭايىراق؟
جالپى ماسساسى 1 ت بولاتىن جۇگى بار شانانى ات مۇزبەن سۇيرەتىپ كەلەدى. شانا تابانى مەن مۇز اراسىنداعى ۇيكەلىس كوەففيسيەنتى 0، 05. ات اربانى قانداي كۇشپەن تارتىپ كەلەدى؟
ماسساسى 70 كگ شكافتى ورنىنان جىلجىتۋ ءۇشىن قانداي كۇش جۇمساۋ كەرەك؟ ۇيكەلىس كوەففيسيەنتى 0، 3.
ماسساسى 50 كگ دەنە 200 ن كۇشتىڭ ارەكەتىنەن جازىق بەتتە ءبىرقالىپتى قوزعالىپ كەلەدى. ۇيكەلىس كوەففيسيەنتى نەگە تەڭ؟
ماشينانىڭ جۇگىمەن قوسا ەسەپتەگەندەگى ماسساسى 7 ت، ونىڭ قوزعالتقىشى 35 كن تارتۋ كۇشىن وندىرە الادى. ماشينانىڭ جەتەكشى دوڭعالاقتارى مەن جولدىڭ اراسىنداعى ۇيكەلىس كوەففيسيەنتىن تابىڭدار.
Vءى. ۇيگە تاپسىرما
Vءىى. قورىتىندىلاۋ. باعالاۋ.
وتكەن تاقىرىپ بويىنشا نەنى ءبىلدىم؟ جاڭا تاقىرىپ بويىنشا نەنى ءبىلدىم؟ الداعى ۋاقىتتا نەنى بىلگىم كەلەدى؟
نۇن جۇبايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ
فيزيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى: سارباس اينۇر مالىك قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ۇيكەلىس كۇشى. ۇيكەلىس ارەكەتىن تەحنيكادا ەسكەرۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ۇيكەلىس كۇشىنىڭ قانداي كۇش ەكەنىن، ونىڭ تابيعات زاڭدارىنداعى ماڭىزىن، ومىرمەن بايلانىستىرىپ ءتۇسىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ۇيكەلىس كۇشىنىڭ ۇعىمى، تۇرلەرى، ومىردە قولدانىلۋى جونىندە بەلەمدەرىن جەتىلدىرۋ.
تاربيەلىك: ءوز بىلىمدەرىنىڭ ناتيجەسىندە وزدەرىن باعالاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ تەحنيكالىق قۇرالى: كومپيۋتەر، ينتەراكتيۆتىك تاقتا.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: دينامومەتر، بىلەۋشە، ءارتۇرلى دەنەلەر، قوزعالىسقا كەلتىرىلگەن سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ؛
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ؛
ءىىى. جاڭا ساباق؛
IV. بەكىتۋ؛
V. دەڭگەيلىك تاپسىرما.
Vءى. ۇيگە تاپسىرما؛
VIءى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ. باعالاۋ.
ءى. ۇيىمداستىرۋ (وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تەكسەرۋ)
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ سۇراقتارى:
- دەنەنىڭ سالماعى دەگەنىمىز نە؟
- دەنەنىڭ سالماعى قانداي شاما؟ بەلگىلەنۋى؟ ولشەم بىرلىگى؟
- تىرەكتىڭ رەاكسيا كۇشى دەگەنىمىز نە؟ بەلگىلەنۋى؟
- دەنەنىڭ سالماعى مەن تىرەكتىڭ رەاكسيا كۇشى نەگە تەڭ بولادى؟
- سالماقسىزدىق دەگەنىمىز نە؟ مىسال كەلتىر؟
ءىىى. جاڭا ساباق
شانانى قارا جولمەن سۇيرەگەنەن گورى مۇز بەتىمەن، قار ۇستىمەن سۇيرەگەن ىڭعايلى. تەتىك - بولشەكتەرى مايلانباعان ۆەلوسيپەدتى تەبۋ دە، تۇرمىستىق جيھازداردى ەدەن بەتىمەن جىلجىتۋ دا قيىنعا تۇسەدى.
جول بويىمەن كەلە جاتقان ماشينانىڭ قوزعالتقىشىن جۇرگىزۋشى وشىرگەننەن كەيىن ول توقتايدى.
مۇز ايدىنىندا كونكي تەۋىپ جۇرگەن بالا دا، توبەشىكتەن سىرعاناپ تۇسكەن شانا دا، دومالاپ كەلە جاتقان دوپ تا ءبىرازدان سوڭ توقتايتىن بولادى. بۇل تاجىريبەلەر ءبىر دەنە ەكىنشى دەنەنىڭ بەتىمەن قوزعالعان كەزدە قوزعالىس جىلدامدىعىنا قاراما – قارسى باعىتتالعان جانە دەنەنىڭ قوزعالىسىنا كەدەرگى جاسايتىن كۇش پايدا بولاتىنىن كورسەتەدى.
ءبىر دەنە ەكىنشى دەنەنىڭ بەتىمەن قوزعالعان كەزدە پايدا بولاتىن كۇش ۇيكەلىس كۇشى دەپ اتالادى. Fۇيك. ارپىمەن بەلگىلەنەدى.
جاناساتىن دەنەلەردىڭ ءبىر - بىرىنە قاتىستى قوزعالىسىنا قاراي ۇيكەلىس سىرعاناۋ ۇيكەلىسى، دومالاۋ ۇيكەلىسى جانە تىنىشتىق ۇيكەلىسى بولىپ بولىنەدى.
ءبىر دەنە ەكىنشى دەنەنىڭ بەتىمەن سىرعاناعان جاعدايدا (مىسالى، شاڭعىشىنىڭ قار ۇستىمەن سىرعاناۋى) سىرعاناۋ ۇيكەلىسى تۋرالى ايتىلادى؛
دوڭعالاقتاردىڭ اينالۋى جاعدايىندا دومالاۋ ۇيكەلىسى پايدا بولادى؛
ەگەر دەنەلەر ءبىر - بىرىنە قاتىستى تىنىشتىق قالپىن ساقتاسا (مىسالى، تاس تاۋ بەتكەيىندە جاتىر)، تىنىشتىق ۇيكەلىسى تۋرالى ايتىلادى.
ۇيكەلىستىڭ پايدا بولۋ سەبەپتەرىنىڭ بىرىنە جاناساتىن بەتتەردىڭ كەدىر - بۇدىر بولۋى جاتادى. سونىڭ سالدارىنان سانسىز تومپەشىكتەر ءبىر - بىرىنە ءىلىنىسىپ، دەنەنىڭ سىرعاناۋىنا كەدەرگى تۋعىزادى.
جاناساتىن بەتتەر مولەكۋلالارىنىڭ ءوزارا تارتىلىسى ۇيكەلىستىڭ پايدا بولۋىنىڭ باستى سەبەبى بولىپ تابىلادى.
ۇيكەلىستى ازايتۋدىڭ مۇمكىن جولدارىنىڭ ءبىرى - ۇيكەلەتىن بەتتەردىڭ مايلاۋ. ماي قاباتى دەنەلەردىڭ ۇيكەلەتىن بەتتەرىنىڭ اراسىن اجىراتادى دا، ولاردىڭ ءبىر - بىرىنە جاناسۋىنا كەدەرگى جاسايدى.
ماتەريالداردىڭ ءتيىستى ءتۇرىن تالداۋ ارقىلى ۇيكەلىس كۇشىن وزگەرتۋگە بولادى. مىسالى، رەزەڭكەنىڭ توپىراق، اسفالت، اعاش بەتتەرىمەن ءىلىنىسۋى اعاشتىڭ اعاش بەتىمەن نەمەسە مەتالدىڭ مەتال بەتىمەن ىلىنىسۋىنە قاراعاندا كۇشتىرەك. سوندىقتان ۇيكەلىستى ارتتىرۋ ءۇشىن كەيبىر تەتىك - بولشەكتەردى رەزەڭكەدەن نەمەسە رەزەڭكە قوسىلعان ماتەريالداردان جاسايدى.
جاناساتىن بەتتەردى كوبىرەك جانە ازىراق كۇشپەن قىسۋ ارقىلى دا ۇيكەلىستى وزگەرتۋگە بولادى.
ۇستەل بەتىن الاقاندارىڭمەن جايمەن، سودان سوڭ قاتتىراق باسىپ جۇرگىزىپ كورىڭدەر. نەنى بايقادىڭدار؟
سونىمەن، ۇيكەلىس جاناساتىن بەتتەردىڭ قانداي ماتەريالدان جاسالعاندىعىنا، ولاردىڭ وڭدەلۋ ساپاسىنا، ءبىر بەتتىڭ ەكىنشى بەتكە تۇسىرەتىن قىسىم كۇشىنە تاۋەلدى بولادى ەكەن.
دەمونستراسيالىق ەكسپەريمەنت:
بۇل ءۇشىن دينامومەترگە بايلانعان اعاش بىلەۋشەنى گوريزونتال جاقتان تاقتاي ۇستىمەن ءبىرقالىپتى قوزعالىسقا كەلتىرەيىك. بىلەۋشەنىڭ ۇستىنە ءار ءتۇرلى جۇك قويا وتىرىپ، ونىڭ تاقتاي بەتىنە تۇسىرەتىن قىسىم كۇشىن وزگەرتۋگە بولادى. بۇل كەزدە ۇيكەلىس كۇشى دە وزگەرەدى.
دەنەنىڭ ءوزى جاناسىپ تۇرعان بەتكە (جاناسۋ بەتىنە پەرپەنديكۋليار) تۇسىرەتىن كۇشىن نورمال قىسىم كۇشى دەپ اتايدى.
نورمال قىسىم كۇشى تۇرەكتىڭ رەاكسيا كۇشى سياقتى N ⃗ ارپىمەن بەلگىلەيدى.
نورمال قىسىم كۇشى مىناعان تەڭ: N ⃗=mg
جۇرگىزىلگەن كوپتەگەن تاجىريبەلەر ۇيكەلىس كۇشىنىڭ ءمودۋلى قىسىم كۇشىنىڭ مودۋلىنە پروپورسيونال ەكەنىن كورسەتەدى:
F_ۇيك=μN ⃗
مۇنداعى، F_ۇيك - ۇيكەلىس كۇشىنىڭ ءمودۋلى، N ⃗ - قىسىم كۇشىنىڭ ءمودۋلى، μ - ۇيكەلىس كوەففيسيەنتى دەپ اتالاتىن شاما.
ۇيكەلىس كوەففيسيەنتى جاناساتىن بەتتەردىڭ كۇيىنە بايلانىستى بولادى. ءار ءتۇرلى ماتەريالدار جۇبى ءۇشىن ۇيكەلىس كۇشىنىڭ ماندەرى 4 - كەستەدە كەلتىرىلگەن. جالپى ۇيكەلىس كوەففيسيەنتى تەك ماتەريالدىڭ تەگىنە عانا ەمەس، سونداي - اق ولاردىڭ وڭدەلۋ ساپاسىنا جانە لە باسقا دا جاعدايلارعا بايلانىستى بولادى.
4 - كەستە
ۇيكەلىسەتىن دەنەلەر ۇيكەلىس كوەففيسيەنتى
اعاش مۇز بەتىمەن
بولات مۇز بەتىمەن
اعاش اعاش بەتىمەن
مەتالل اعاش بەتىمەن
مەتالل مەتالل بەتىمەن 0، 0035
0، 015
0، 07 - 0، 50
0، 1
0، 15 - 0، 20
تەحنيكادا ۇيكەلىس ارەكەتىن ەسكەرۋ.
كەز كەلگەن باسقا فيزيكالىق قۇبىلىس سياقتى پايدالى دا، زياندى دا بولۋى مۇمكىن.
پايدالى بولعان جاعدايدا ونى ارتتىرۋعا تىرىسادى: جۇرگىنشىلەردىڭ اياعى تايعاناماۋ ءۇشىن جولدارعا قۇم سەبىلەدى. كولىك دوڭعالاقتارى مەن جول اراسىنداعى ءىلىنىسۋدى كۇشەيتۋ ءۇشىن جولدارعا اسفالت، بەتون، قيىرشىق تاس توسەلەدى. مۇنداي جاعدايلاردا ۇيكەلىس كوەففيسيەنتتەرى وتە جوعارى بولادى.
كوپ رەتتە تەحنيكادا ماشينالار مەن تەتىكتەردىڭ جاناساتىن بەتتەرى اراسىنداعى ۇيكەلىستى ازايتۋدىڭ قاجەتتىلىگى تۋىندايدى.
ۇيكەلىستى ازايتۋدىڭ ءار ءتۇرلى تاسىلدەرى بار:
- جاناساتىن بەتتەردى اراسىنا سۇيىق قاباتىن ەنگىزۋ. (مىسالى، مايلاۋ).
- شاريكتى جانە روليكتى پودشيپنيكتەردى پايدالانۋ.
- اۋا جاستىعىن پايدالانۋ.
ءىV. بەكىتۋ سۇراقتارى:
- ۇيكەلىس كۇشى دەگەنىمىز نە؟ بەلگىلەنۋى؟ فورمۋلاسى؟
- ۇيكەلىس كۇشى نەشەگە بولىنەدى؟ قانداي؟
- سىرعاناۋ ۇيكەلىسى، دومالاۋ ۇيكەلىسى جانە تىنىشتىق ۇيكەلىسىنە مىسال كەلتىرىڭدەر؟
- نورمال قىسىم كۇشى دەگەنىمىز نە؟ بەلگىلەنۋى؟ فورمۋلاسى؟
- ۇيكەلىستى ازايتۋ تاسىلدەرىن اتاڭدار؟
V. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار.
نەلىكتەن اۋىر دوربا كوتەرىپ كەلە جاتقاندا، تايعاناق جولدا ءجۇرۋ وڭايىراق؟
جالپى ماسساسى 1 ت بولاتىن جۇگى بار شانانى ات مۇزبەن سۇيرەتىپ كەلەدى. شانا تابانى مەن مۇز اراسىنداعى ۇيكەلىس كوەففيسيەنتى 0، 05. ات اربانى قانداي كۇشپەن تارتىپ كەلەدى؟
ماسساسى 70 كگ شكافتى ورنىنان جىلجىتۋ ءۇشىن قانداي كۇش جۇمساۋ كەرەك؟ ۇيكەلىس كوەففيسيەنتى 0، 3.
ماسساسى 50 كگ دەنە 200 ن كۇشتىڭ ارەكەتىنەن جازىق بەتتە ءبىرقالىپتى قوزعالىپ كەلەدى. ۇيكەلىس كوەففيسيەنتى نەگە تەڭ؟
ماشينانىڭ جۇگىمەن قوسا ەسەپتەگەندەگى ماسساسى 7 ت، ونىڭ قوزعالتقىشى 35 كن تارتۋ كۇشىن وندىرە الادى. ماشينانىڭ جەتەكشى دوڭعالاقتارى مەن جولدىڭ اراسىنداعى ۇيكەلىس كوەففيسيەنتىن تابىڭدار.
Vءى. ۇيگە تاپسىرما
Vءىى. قورىتىندىلاۋ. باعالاۋ.
وتكەن تاقىرىپ بويىنشا نەنى ءبىلدىم؟ جاڭا تاقىرىپ بويىنشا نەنى ءبىلدىم؟ الداعى ۋاقىتتا نەنى بىلگىم كەلەدى؟
You Might Also Like
-
اتىراۋ وبلىسى، جىلىوي اۋدانى،
