ۇزاق ءارى ساۋ ءومىر ءسۇرۋدىڭ قۇپيالارى
شالقىپ جاتقان ومىردە ءاربىر جاننىڭ اۋىرماي- سىرقاماي، تەك باقىتتى ساتتەرمەن ۇزاق ءومىر سۇرگىسى كەلەدى. ءدال وسىنداي ءومىردى جاساۋ ءوزىمىزدىڭ قولىمىزدا ەكەنى بەلگىلى. "دەنى ساۋدىڭ جانى ساۋ" دەمەكشى ادامنىڭ باستى بايلىعى-دەنساۋلىق. دەنساۋلىقتىڭ كۇتىمى جايلى ەڭ ءبىرىنشى قاعيدا-سالاۋاتتى ءومىر سالتى. وكىنىشكە وراي بۇل ۇعىمدى ءارتۇرلى تۇسىنەتىن جاندار دا بار. بىرەۋلەر "ءومىرىمنىڭ ءبارى ديەتامەن وتە مە؟"دەسە، ەندى بىرەۋلەرى"سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانىپ ارى كەتسە 1 اي عانا جۇرە الامىن"دەيدى. ەندى بىرەۋلەرى ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن سەرىك ەتەدى. وسىلايشا قوعامنىڭ كەي بولىگى باس تارتىپ، كەي بولىگى قولدايدى. نەگىزىندە سالاۋاتتى ءومىر سالتى ۇزاق ءومىر ءسۇرۋدىڭ بىردەن-بىر قۇپياسى. تەك ونى ءوزىمىز قيىنداتىپ جىبەرەمىز. ەندەشە جەڭىل ءارى وڭاي سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋدىڭ ناقتى 7 ادىسىنە توقتالايىق:
1. قالىپتى ۇيقى نورماسى. ۇيقى قانباۋ نەمەسە كوپ ۇيىقتاۋ دەنساۋلىققا زيان. سوندىقتان ءوز ۇيقى گيگيەنامىزعا اسا قاتتى ءمان بەرەيىك. ادام ۇيقىعا تۇنگى ساعات 23:00-دەن كەش جاتپاۋى كەرەك. ۇيقى نورماسى شامامەن 7-8 ساعات. كۇندىزگى ۋاقىتتا 1 ساعات تىنىعىپ السا دا ءجون.
2. دۇرىس تاماقتانۋ. تاماق قۇرامىندا نەگىزگى قورەكتىك زاتتار بولۋ كەرەك. كالورياسى جوعارى، مايلى، قۋىرىلعان تاعامداردان باس تارتىڭىز. مەيلىنشە قايناتىلعان، بۋعا پىسكەن، بالعىن تاعامداردى تۇتىنىڭىز. شاي، كوفە، گازدى سۋسىندار، فاستفۋدتاردى ازايتىڭىز. تاماقتانۋ راسيونىندا ءسۇت جانە ءسۇت ونىمدەرى، اپتاسىنا 1 رەت بالىق تاعامدارىن تۇتىنعان ءجون. كۇنى بويى كوپ سۋ ءىشۋ كەرەك. جەمىس-جيدەك پەن كوكونىستەردى، كەپتىرىلگەن داندەردى دە ۇمىتپاڭىز.
3. سپورت-دەنساۋلىق كەپىلى. قازىرگى كەزدە سپورتپەن اينالىساتىندار وتە كوپ. سپورتتىڭ ءتۇر-تۇرىن ماشىق ەتەمىز(اەروبيكا، فيتنەس، گيمناستيكا، ءجۇزۋ، سترەچينگ). قاي سپورت تۇرىمەن اينالىسساڭىز دا تاڭعى ۋاقىتتى تاڭداڭىز. تاڭعى ۋاقىت جانعا قۇلشىنىس پەن ەنەرگيا بەرەدى.
4. تازا اۋا-جانعا داۋا. اينالامىزداعىلار ءتىپتى بىزدە كولىكپەن جۇرەمىز. باستى سەبەپ: ۋاقىت تاپشىلىعى. ەكى اتتام جەرگە دە كولىكپەن جەتەمىز. بۇل دا دەنساۋلىقتى قاجىتادى. سوندىقتان جاياۋ جۇرۋگە داعدىلانايىق. ءارى تازا اۋا جۇتامىز،ءارى جاتتىعامىز.
5. زياندى ادەتتەردەن اۋلاق بولۋ. دەنساۋلىق قۇردىمىنا نە جاتادى: تەمەكى، ەسىرتكى،ىشىمدىك،قۇمار ويىندار،ۇزدىكسىز عالامتورعا بايلانۋ. وسى نارسەلەردى مۇلدە قولدانبايىق.
6. ءپوزيتيۆتى ويلاۋ. ءارقاشان جاقسى ويلاپ،وزىڭىزگە سەنىمدى بولىڭىز. وزىڭىزگە، اينالىڭىزعا ادال بولىڭىز،وتىرىك كەيىپ تانىتپاڭىز. ءار ادامنىڭ بويىنان جاقسى قاسيەتتەردى كورۋگە تىرىسىڭىز. ومىرىڭىزدە بولعان ساتسىزدىكتەر مەن قاتەلىكتەردى، قيىندىقتاردى قابىلداپ،قاسقايىپ قارسى تۇرىڭىز. الدا تەك قانا قۋانىشتى ساتتەر مەن جەتىستىكتەر بولادى دەپ سەنىڭىز!
7. جوسپارلانعان كۇن.
ءار كۇندى ناقتى جوسپارلاۋدى ۋاقىتىمەن جازىپ ۇيرەنىڭىز. ەگەر سىزدە ارنايى جوسپار بولماسا، ءومىرىڭىزدىڭ سوڭىنا دەيىن ءبىر جەردى اينالىپ جۇرە بەرەسىز. جاعدايىڭىز وزگەرىسسىز وسىلاي جالعاسا بەرەدى. جوسپار قۇرۋدى ءدال قازىردەن باستاڭىز.
نۇراي جىلقىباي
You Might Also Like
-
قازاقستاندىقتاردى بىرىكتىرەتىن، ەل بولاشاعىنىڭ ىرگەتاسىن قالاعان باستى قۇندىلىقتاردىڭ ءۇشىنشىسى – زايىرلى قوعام مەن جوعارى رۋحانيات. ن. ءا. نازاربايەۆ
