حالىقتىق ادەپ-عۇرىپتار
دۇنيەتانۋ
سىنىپ: 3
تاقىرىبى: «حالىقتىق ادەپ-عۇرىپتار»
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. قازاق حالقىنىڭ ادەپ-عۇرپى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. بالالاردىڭ بويىندا قازاق حالقىنا، ونىڭ مادەنيەتى مەن سالت-داستۇرىنە قۇرمەت سەزىمىن قالىپتاستىرۋ.
2. دۇنيەتانىمىن، ءوي-ورىسىن، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
3. ۇلتتىق ءسالت-داستۇردى بويىنا ءسىڭىرىپ، ۇلتجاندىلىققا باۋلۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، ادەبيەتتىك وقۋ، مۋزىكا
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، وقۋلىق، داپتەر، «قازاقتىڭ سالت-داستۇرلەرى» كىتابى
بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
كەڭ دالانىڭ ەجەلگى،
قازاق دەگەن حالقىمىز.
وزگە ۇلتتاي ءبىزدىڭ دە،
بار ءداستۇر مەن سالتىمىز.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ
(4-7سلايدتار كورسەتىلەدى)
- مىناۋ قانداي ءداستۇر؟ (بالاعا ات قويۋ)
- مىناۋ قانداي ءداستۇر؟ (بەسىككە بولەۋ)
- مىنا سۋرەتتە قانداي ءداستۇر بەينەلەنگەن؟ (تۇساۋ كەسۋ)
- بۇل جەردە قانداي داستۇردەن كورىنىس كورىپ تۇرسىڭدار؟ (ۇيلەنۋ تويى)
- وسى ايتىلعان جاۋاپتاردى ءبىر سوزبەن قالاي اتاۋعا بولادى؟ ( حالىقتىق سالت-داستۇرلەر)
2. ماعىنانى تانۋ
- ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «حالىقتىق ادەپ – عۇرىپتار
- ەندەشە، «توپتاستىرۋ ءادىسى» ارقىلى ادەپ – عۇرىپتار جايلى نە بىلەمىز، سونى جازىپ شىعايىق.(8 سلايد)
حالقىمىزدىڭ ادەپ – عۇرىپتارى ءوز قولدانىسىنا قاراي بىرنەشە توپقا بولىنگەن.
«بىلگەنىم ارتىق بولماس» ايدارىمەن تانىس بولايىق.(9سلايد)
1. وتاۋ كوتەرۋ ءداستۇرى
2. تاربيە ءداستۇرى
3. وتباسى، تۇرمىس ءداستۇرى
4. ەڭبەك داستۇرلەرى
5. ناۋرىز داستۇرلەرى
6. يسلام تاعىلىمدارى
7. قازا عۇرىپتارى
ءار داستۇرلەر توپتارىنا جەكە توقتالىپ، تۇسىندىرىلەدى. وقۋشىلاردان سۇرالادى، مىسالدار كەلتىرۋ. بەسىك جىرىن ايتقىزۋ.
3. «جىلۋ جيناۋ» (وتباسىلىق ءداستۇر)- ورتكە ۇشىراعان، مال-مۇلكى سۋعا كەتكەندە، باقىتسىزدىققا ۇشىراعاندا جانۇياعا، ادامعا باسقا ادامدار مال، دۇنيە، اقشالاي كومەك بەرۋىن حالىق وسىلاي دەپ اتايدى.(10 سلايد)
«اسار» (ەڭبەك ءداستۇر)- سالت.(11 سلايد)
ءبىر جانۇيانىڭ قولىنان كەلمەيتىن كۇردەلى جۇمىستاردى اتقارۋ ءۇشىن ءبىر اۋىلدىڭ ادامدارى «اسارعا» شاقىرىلادى.
مىسالى: ءۇي كوتەرگەندە، ەگىن سالعاندا، جيناعاندا، ءشوپ شابۋعا ت. س. س اۋىر جۇمىستارعا شاقىرىلادى.
«قوناقجايلىلىق» (وتباسى ءداستۇر) – ءداستۇر.
قوناق كەلسە ۇيىنە
جالعىز قويىن سوياتىن،
بارىن العا قوياتىن
ءبىزدىڭ حالىق ەر حالىق.
ۇيىنە كەلگەن قوناقتى قۇرمەتپەن قارسى الىپ، داستارقان جايۋ – جومارتتىقتىڭ، ەلدىكتىڭ، ازاماتتىقتىڭ بەلگىسى.(12 سلايد)
4. وقۋلىقپەن جۇمىس (13 سلايد)
ءماتىندى وقىپ شىعۋ، تالداۋ. مازمۇنىنا بايلانىستى سۇراقتار قويىپ، تولىق جاۋاپ الۋ.
«مەن ساعان، سەن ماعان» ايدارى بويىنشا وقۋشىلار بىر-بىرىنە سۇراقتار قويادى.
5. سەرگىتۋ ءساتى
«شىلدەحانا، بەسىك توي» ءانىن تىڭداتۋ، قيمىلدار جاساپ، بيلەۋ.
6. داپتەرمەن جۇمىس
«كىم ءبىرىنشى؟» ويىنى (16 سلايد)
«قوناقجايلىلىق» سوزىندەگى ارىپتەردەن جاڭا ءسوز جاساۋ.
وقۋشىلارعا سوزدەرىن وقىتۋ، جەڭىمپازدى انىقتاۋ.
7. «قوناقجاي بولمەسىنىڭ قوناعى» ايدارى (16 سلايد)
«قازاقستان-قىزىلوردا» تەلەارناسىنىڭ ءتىلشىسى كەلىپ، وقۋشىلارمەن ساۋالناما جۇرگىزەدى.
- سەنىڭ وتباسىڭدا وتباسىلىق ءداستۇر بار ما؟
- قانداي؟
- ولار تۋرالى ايتىپ بەر.
- ءوزىڭ قانداي داستۇرلەردى كوردىڭ؟
- ءداستۇر ۇنادى ما؟ نەسىمەن؟
ءىV. قورىتىندى: (17-18 سلايد)
- ساباقتا نە تۋرالى ايتىلدى؟
- قانداي جاڭا ءداستۇر ەستىپ بىلدىڭدەر؟
«سالت – داستۇرلەردى ساقتا، ۇمىتپا، ونى ۇيرەن»دەگەن تىلەكپەن ترەنينگ:
مەن ساعان......... تىلەيمىن.
«جۇرەكتەن-جۇرەككە»
V. ۇيگە تاپسىرما: ءماتىندى وقۋ، سالت-داستۇرلەر جايلى مالىمەت جيناۋ.(19 سلايد)
سىنىپ: 3
تاقىرىبى: «حالىقتىق ادەپ-عۇرىپتار»
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. قازاق حالقىنىڭ ادەپ-عۇرپى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. بالالاردىڭ بويىندا قازاق حالقىنا، ونىڭ مادەنيەتى مەن سالت-داستۇرىنە قۇرمەت سەزىمىن قالىپتاستىرۋ.
2. دۇنيەتانىمىن، ءوي-ورىسىن، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
3. ۇلتتىق ءسالت-داستۇردى بويىنا ءسىڭىرىپ، ۇلتجاندىلىققا باۋلۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، ادەبيەتتىك وقۋ، مۋزىكا
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، وقۋلىق، داپتەر، «قازاقتىڭ سالت-داستۇرلەرى» كىتابى
بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
كەڭ دالانىڭ ەجەلگى،
قازاق دەگەن حالقىمىز.
وزگە ۇلتتاي ءبىزدىڭ دە،
بار ءداستۇر مەن سالتىمىز.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ
(4-7سلايدتار كورسەتىلەدى)
- مىناۋ قانداي ءداستۇر؟ (بالاعا ات قويۋ)
- مىناۋ قانداي ءداستۇر؟ (بەسىككە بولەۋ)
- مىنا سۋرەتتە قانداي ءداستۇر بەينەلەنگەن؟ (تۇساۋ كەسۋ)
- بۇل جەردە قانداي داستۇردەن كورىنىس كورىپ تۇرسىڭدار؟ (ۇيلەنۋ تويى)
- وسى ايتىلعان جاۋاپتاردى ءبىر سوزبەن قالاي اتاۋعا بولادى؟ ( حالىقتىق سالت-داستۇرلەر)
2. ماعىنانى تانۋ
- ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «حالىقتىق ادەپ – عۇرىپتار
- ەندەشە، «توپتاستىرۋ ءادىسى» ارقىلى ادەپ – عۇرىپتار جايلى نە بىلەمىز، سونى جازىپ شىعايىق.(8 سلايد)
حالقىمىزدىڭ ادەپ – عۇرىپتارى ءوز قولدانىسىنا قاراي بىرنەشە توپقا بولىنگەن.
«بىلگەنىم ارتىق بولماس» ايدارىمەن تانىس بولايىق.(9سلايد)
1. وتاۋ كوتەرۋ ءداستۇرى
2. تاربيە ءداستۇرى
3. وتباسى، تۇرمىس ءداستۇرى
4. ەڭبەك داستۇرلەرى
5. ناۋرىز داستۇرلەرى
6. يسلام تاعىلىمدارى
7. قازا عۇرىپتارى
ءار داستۇرلەر توپتارىنا جەكە توقتالىپ، تۇسىندىرىلەدى. وقۋشىلاردان سۇرالادى، مىسالدار كەلتىرۋ. بەسىك جىرىن ايتقىزۋ.
3. «جىلۋ جيناۋ» (وتباسىلىق ءداستۇر)- ورتكە ۇشىراعان، مال-مۇلكى سۋعا كەتكەندە، باقىتسىزدىققا ۇشىراعاندا جانۇياعا، ادامعا باسقا ادامدار مال، دۇنيە، اقشالاي كومەك بەرۋىن حالىق وسىلاي دەپ اتايدى.(10 سلايد)
«اسار» (ەڭبەك ءداستۇر)- سالت.(11 سلايد)
ءبىر جانۇيانىڭ قولىنان كەلمەيتىن كۇردەلى جۇمىستاردى اتقارۋ ءۇشىن ءبىر اۋىلدىڭ ادامدارى «اسارعا» شاقىرىلادى.
مىسالى: ءۇي كوتەرگەندە، ەگىن سالعاندا، جيناعاندا، ءشوپ شابۋعا ت. س. س اۋىر جۇمىستارعا شاقىرىلادى.
«قوناقجايلىلىق» (وتباسى ءداستۇر) – ءداستۇر.
قوناق كەلسە ۇيىنە
جالعىز قويىن سوياتىن،
بارىن العا قوياتىن
ءبىزدىڭ حالىق ەر حالىق.
ۇيىنە كەلگەن قوناقتى قۇرمەتپەن قارسى الىپ، داستارقان جايۋ – جومارتتىقتىڭ، ەلدىكتىڭ، ازاماتتىقتىڭ بەلگىسى.(12 سلايد)
4. وقۋلىقپەن جۇمىس (13 سلايد)
ءماتىندى وقىپ شىعۋ، تالداۋ. مازمۇنىنا بايلانىستى سۇراقتار قويىپ، تولىق جاۋاپ الۋ.
«مەن ساعان، سەن ماعان» ايدارى بويىنشا وقۋشىلار بىر-بىرىنە سۇراقتار قويادى.
5. سەرگىتۋ ءساتى
«شىلدەحانا، بەسىك توي» ءانىن تىڭداتۋ، قيمىلدار جاساپ، بيلەۋ.
6. داپتەرمەن جۇمىس
«كىم ءبىرىنشى؟» ويىنى (16 سلايد)
«قوناقجايلىلىق» سوزىندەگى ارىپتەردەن جاڭا ءسوز جاساۋ.
وقۋشىلارعا سوزدەرىن وقىتۋ، جەڭىمپازدى انىقتاۋ.
7. «قوناقجاي بولمەسىنىڭ قوناعى» ايدارى (16 سلايد)
«قازاقستان-قىزىلوردا» تەلەارناسىنىڭ ءتىلشىسى كەلىپ، وقۋشىلارمەن ساۋالناما جۇرگىزەدى.
- سەنىڭ وتباسىڭدا وتباسىلىق ءداستۇر بار ما؟
- قانداي؟
- ولار تۋرالى ايتىپ بەر.
- ءوزىڭ قانداي داستۇرلەردى كوردىڭ؟
- ءداستۇر ۇنادى ما؟ نەسىمەن؟
ءىV. قورىتىندى: (17-18 سلايد)
- ساباقتا نە تۋرالى ايتىلدى؟
- قانداي جاڭا ءداستۇر ەستىپ بىلدىڭدەر؟
«سالت – داستۇرلەردى ساقتا، ۇمىتپا، ونى ۇيرەن»دەگەن تىلەكپەن ترەنينگ:
مەن ساعان......... تىلەيمىن.
«جۇرەكتەن-جۇرەككە»
V. ۇيگە تاپسىرما: ءماتىندى وقۋ، سالت-داستۇرلەر جايلى مالىمەت جيناۋ.(19 سلايد)
You Might Also Like
