سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 كۇن بۇرىن)
ءحىح عاسىردىڭ ءى-جارتىسىنداعى قازاق ادەبيەتى مەن مادەنيەتى
ءحىح عاسىردىڭ ءى-جارتىسىنداعى قازاق ادەبيەتى مەن مادەنيەتى.

ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءحىح عاسىردىڭ ءى-جارتىسىنداعى قازاق ادەبيەتى مەن مادەنيەتى.
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك:ءحىح عاسىردىڭ ءبىرىنشى جارتىسىنداعى قازاقستان مادەنيەتىنىڭ ەرەكشەلىگى، قازاق ادەبيەتىنىڭ دامۋى،مۋزىكا ونەرى، ماتەريالدىق مادەنيەتىمەن جانە اقىنداردىڭ ءومىرى مەن ولاردىڭ شىعارمالارىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق:وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم، عىلىم، ونەرگە دەگەن بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ، توپپەن جۇمىس جاساتۋ ارقىلى ولاردىڭ بويىندا ىزدەنگىشتىك شىعارماشىلىق، تانىمدىق قابىلەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ءوز ەلىنىڭ بارلىق تاريحي قۇندىلىقتارىن قۇرمەتتەۋگە، مادەنيەتكە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرىپ، مادەنيەتتى جالعاستىرۋشى جاس ۇرپاقتى تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا تاقىرىپتى يگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ينتەراكتيۆتى وقىتۋ ءادىسى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، بۇكتەمەلەر، تىرەك-سىزبالار، كىتاپ كورمەسى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى.ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ساباقتى وقۋشىلاردى 3توپقا ءبولىپ، جارىس تۇرىندە وتكىزەمىز. ءار توپتىڭ ەكسپەرتىن سايلايمىز. ەكسپەرت ەسەبى ارقىلى توپتاعى ءار وقۋشىنىڭ جانە سول توپتىڭ قانشا ۇپاي جيناعانىن انىقتايمىز.
ءىى.ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
1.ميعا شابۋىل: «حالىق اعارتۋ» ءسوزىن توپتاستىرۋ.
حالىق اعارتۋ

2.سىنىپتى 3 توپقا ءبولۋ.ءىتوپ-«ءبىلىم».ءىى-توپ «عىلىم»،ءىىى-توپ «ونەر».
ءار توپ ءوز اتتارىن قورعايدى. ءار توپقا 5 سۇراقتان بەرىلەدى.
ءى- «ءبىلىم» توبىنا:
ءحىح عاسىردىڭ باسىندا قازاقستاندا اعارتۋ ءىسى نەگىزىنەن شاكىرتتەرگە قانداي مازمۇنداعى كىتاپتاردى، قاي ءدىننىڭ قاعيدالارىن ۇيرەتۋمەن شەكتەلەدى؟
2.قازاقستاندا جاڭا وقۋ جۇيەسىنىڭ دامۋى قانداي قالالاردا ورىسشا ساباق وتكىزىلەتىن مەكتەپتەردىڭ اشىلۋىنا بايلانىستى بولدى؟
3.قاي جىلى ومبى وبلىسىنىڭ قونىستارىندا ورىسشا ءبىلىم بەرەتىن ۋچيليششەلەر اشۋ ۇيعارىلدى؟
4. «بوكەي مەن ماۋلەن» پوۆەسىن جازىپ، ورىنبور ولكەسىندەگى قازاقتاردىڭ تۇرمىس جاعدايىن زەرتتەگەن كىم؟
5.قاي جىلى جانىندا قازاقتار ءۇشىن ينتەرناتى بار قانداي ۋچيليششە اشىلدى؟

ءىى- «عىلىم» توبىنا:
1.1837 جىلى قانداي وقۋ ورنى اشىلدى؟
2.ورىنبور قالاسىندا قانداي وقۋ ورنى اشىلدى؟
3.ۆ.ي.دال قاي جىلدارى ورىنبور اسكەري گۋبەرناتورىنىڭ جانىندا ارنايى تاپسىرمالاردى ورىندايتىن شەنەۋنىك قىزمەتىن اتقارعان؟
4.1813ج.قانداي قالادا اسكەري ۋچيليششە اشىلدى؟
5.قاي ورىس ساياحاتشىلارى قازاق جەرىن توپوگرافيالىق زەرتتەۋمەن شۇعىلداندى؟

ءىىى- «ونەر» توبىنا:
1.بوكەي ورداسىنداعى جاڭگىر حاننىڭ مەكتەبى قاي جىلى اشىلدى؟
2.ورىستىڭ قانداي عالىمدارى مەن تاريحشى-ەتنوگرافتارى قازاق حالقىنىڭ ءومىرىن زەرتتەپ، تاريحي ەڭبەكتەر باسىپ شىعاردى؟
3.قاي جىلدارى گ.س.كارەلين كاسپيي تەڭىزىن زەرتتەۋمەن شۇعىلداندى؟
4.1831ج.18-قىركۇيەكتە قاي قالادا اسكەري ۋچيليششە اشىلدى؟
5.ۆ.ي.دال قاي جىلدارى جانە قانداي كوتەرىلىستى باسقارعان باتىرلارعا جاناشىرلىق ءبىلدىردى؟
2. «تۇلعانى تانى» ويىنى.شارتى:وقۋشىلارعا تۇلعا بەينەسى جاسىرىلادى. بۇل كىمنىڭ بەينەسى ەكەنىن تابۋ ءۇشىن 6 بولىكتى ۇياشىقتا ۇپايىمەن بەرىلگەن سۇراقتار جاسىرىلعان. ۇپايدىڭ-10 ۇپايى وقۋشى قورجىنىنا تۇسەدى،قالعان ۇپايى توپقا ەسەپتەلەدى.
10 ۇپاي:قازاقستاندى قاي ەلدىڭ عالىمدارى زەرتتەي باستادى؟
20 ۇپاي:ءحىحعاسىردا قازاق جەرىندە قانداي سالا قانات جايا باستادى؟
30ۇپاي:ش.ءۋاليحانوۆتى الەمگە ايگىلى ەتكەن ەڭبەكتى اتاڭىز.
40ۇپاي:ءحىحعاسىردىڭ 30جىلى ورىستىڭ قاي اقىنى قازاقستاننىڭ قاي ولكەسىندە بولدى؟
50ۇپاي: «كاپيتان قىزى»، «ەۆگەنيي ونەگين»ەڭبەكتەرىنىڭ اۆتورى.شىعارماسىنان ءۇزىندىنى جاتقا ايتىپ بەرىڭىز.
60ۇپاي:بۇل اقىننىڭ شىعارماشىلىعىنىڭ ءبىر تارماعى-ورىنبور ولكەسىمەن،1773-1775جىلدارداعى ە.ي.پۋگاچوۆ باستاعان شارۋالار سوعىسىمەن بايلانىستى ەدى.وسى ولكەدە
ءبىر اپتادان ارتىق، قالانىڭ وزىندە 3 تاۋلىكتەي بولعان ۇلى اقىن،ازيالىق تايپالاردىڭ، قازاقتاردىڭ ءومىرىن ءوز كوزىمەن كوردى. ورالدا «قوزى-كورپەش-بايان سۇلۋ» پوەماسىمەن تانىسقان كىم ؟

ءىىى جاڭا ساباقتىڭ جوسپارى:
1.ءحىح عاسىردىڭ ءبىرىنشى جارتىسىنداعى قازاق ادەبيەتى.
2.ماحامبەت وتەمىس ۇلى.
3.قازاق حالقىنىڭ مۋزىكا ونەرى.
4.ماتەريالدىق مادەنيەت.

جاڭا تاقىرىپ تىرەك-سىزبالار ارقىلى تۇسىندىرىلەدى.
ءىV جاڭا تاقىرىپتى بەكىتۋ.
سەرگىتۋ ءساتى «ماتەماتيكالىق ويىن».شارتى:ەسەپتىڭ ناتيجەسىمەن تاريحي حرونولوگيانى ۇشتاستىرۋ.
1. 4000:2-154=
2. 1000*2-133 =
3. 845 *2+118 =
4. 3800:2-64 =
5. 900 *2+95 =
6. 762* 2+280 =

«بۇل كىم بىلەسىڭ بە؟» ويىنى.
ويىننىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم،ىسكەرلىك داعدىلارىن دامىتۋ.
ويىننىڭ شارتى:ءتۇرلى ادەبي، تاريحي شىعارمالاردان ۇزىندىلەر دايىندالادى.كەزەكپەن ءار توپ وكىلدەرى الىپ، ءۇزىندىنى وقيدى.ەگەر تاريحي تۇلعا دۇرىس تانىلسا، توپ ۇپاي الادى.ەگەر جاۋاپتارى قاتە بولسا، باسقا توپ جاۋاپ بەرە الادى.
تاپسىرمالار:

«ءبىلىم» توبىنا:
1.ول ەلىن، جەرىن جانىنداي ءسۇيدى، وزبىرلىق ساياسات جۇرگىزىپ وتىرعان پاتشا وتارشىلدارىن، حالىق جەرىن تالان-تاراجعا سالعان بيلەۋشى توپتى اشكەرەلەدى، وعان قارسىلىعىن جاسىرمادى.سەرىگى قازا بولعاننان كەيىن دە، ول حالىقتى كوتەرىلىستى جالعاستىرۋعا شاقىرادى. ول كىم؟ جاۋابى:م.وتەمىس ۇلى.
2.الماتى وبلىسى،جامبىل اۋدانىنا قاراستى قاراكاستەك دەگەن جەردە دۇنيەگە كەلگەن.تاپقىر،تىلگە جۇيرىك،جامبىل جابايەۆتىڭ ۇستازى بولعان. جاۋابى: س.ارون ۇلى.

«عىلىم» توبىنا:
1.جاستايىنان ءوزىنىڭ تاپقىرلىعىمەن كوزگە تۇسكەن،1812 جىلى ونى بوكەي حان بەرىش رۋىنىڭ جايىق بولىگىنىڭ ستارشىنى ەتىپ تاعايىنداعان.ماحامبەتتىڭ سەرىگى بولعان كىم؟
جاۋابى:ي.تايمان ۇلى.
2.1808جىلىبۇرىنعى كوكشەتاۋ وبلىسىنىڭ قىزىلتۋ اۋدانىندا،كەدەي وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن.جاستاي ەكى كوزىنەن بىردەي ايىرىلسا دا،قوبىز تارتىپ،ولەڭ ايتۋعا ماشىقتانادى. بۇل كىم؟ جاۋابى:شوجە قارجاۋباي ۇلى.
«ونەر» توبىنا:
1.شەشەندىك ونەرگە،اۋىز ادەبيەتىنە جاسىنان قۇمار بولعان ونىڭ اقىندىق تالابى ەرتە ويانعان.فەودال توپتاردىڭ وعاش مىنەزدەرىن ءاجۋالاپ،ۋىتتى مىسقىلمەن اشكەرەلەپ وتىردى.
جاۋابى:شەرنياز جارىلعاس ۇلى.
2.شوجە قارجاۋباي ۇلىنىڭ ونەرىن جوعارى باعالاعان، «سۋىرىپ سالما اقىن» دەگەن باعا بەرگەن،ءسىبىر كادەت كورپۋسىنىڭ تۇلەگى.جاۋابى:ش.ءۋاليحانوۆ.

V.وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.ەكسپەرتتەردىڭ ەسەبىن تىڭداي وتىرىپ ۇزدىك توپتاردى اتاۋ،وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ جانە ماراپاتتاۋ.
Vءى.ۇيگە تاپسىرما:19 پاراگراف بويىنشا حرونولوگيالىق تالداۋ جاساۋ،اقىنداردىڭ شىعارمالارىنان ۇزىندىلەردى جاتتاۋ.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما