حيميادان ساباق جوسپارى 10 سىنىپ
حيميادان ساباق جوسپارى
ءپان ءمۇعالىمى سىدىقبەكوۆا ت. ن.
تاقىرىپتار:
§5. 1. مەتالدار جانە بەيمەتالدار.
§5. 2. نەگىزگى جانە قوسىمشا توپشا مەتالدارى.
§5. 3. مەتالداردىڭ قۇرىلىسى جانە فيزيكالىق قاسيەتتەرى.
§5. 4. مەتالداردىڭ حيميالىق قاسيەتتەرى.
§5. 5. ەلەكتروليز.
§5. 6. مەتالداردىڭ جەمىرىلۋى جانە ونىمەن كۇرەسۋ جولدارى. №5 «مىستىڭ اكتيۆتى مەتالدار قاتىسىنداعى ەلەكتروحيميالىق كورروزياسى
مەتالدار تاقىرىبىن قايتالاۋ. لابوراتوريالىق تاجىريبە №6 «مەتالداردىڭ حيميالىق بەلسەندىلىگىن سالىستىرۋ»
ساباقتان ءۇزىندى
§5. 1. مەتالدار جانە بەيمەتالدار.
بىلىمدىلىك ماقساتى:
مەتالداردىڭ، بەيمەتالدار اتومىنىڭ جالپى قاسيەتتەرى تۋرالى ءبىلىمدى جەتىلدىرۋ؛
مەتالداردىڭ، بەيمەتالدار اتومىنىڭ اتوم قۇرىلىسىنىڭ ايىرماشىلىعىن تۇسىندىرە ءبىلۋ ءبىلىم - بىلىك داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ساباق ۋاقىتىن باعالاۋعا ۇيرەتۋ، ەڭبەكقورلىققا جانە پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ساباق ءتيپى: ارالاس
ساباق وتكىزىلۋ ءتۇرى: ءمۇعالىمنىڭ ءتۇسىندىرۋى، جاتتىعۋلار ورىنداۋ فرونتالدى اڭگىمەلەسۋ. 10ەتج - 1
قۇرالدار مەن رەاكتيۆتەر: كىتاپ، داپتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، حەپج، مەتالل ۇلگىلەرى، حابارلاما
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: (ساباقتىڭ ماقساتى مەن كەزەڭدەرىن انىقتاۋ.)
- ساباقتا قالىپتى جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك جاساۋ؛
- وقۋشىلاردى پسيحولوگيالىق دايىنداۋ.
امانداسۋ. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ. وقۋشىلاردىڭ كوڭىلىن ساباققا اۋدارۋ. ساباقتىڭ جالپى ماقساتىن اشۋ، ونى وتكىزۋ جوسپارىن كورسەتۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ كەزەڭى:
ساباقتىڭ بىلىمدىلىك ماقساتى:
- ءۇي تاپسىرماسىنىڭ دۇرىس، تولىق ورىندالعانىن تەكسەرۋ؛
- بىلىمدەرىندەگى كەتكەن كەمشىلىكتەردى، تاپسىرما ورىنداۋ بارىسىندا قيىندىقتاردى انىقتاۋ؛
- كەتكەن كەمشىلىكتەردى جويۋ.
• مىنا ۇعىمدارعا انىقتاما بەرىڭدەر: جۇيە، گوموگەندى، گەتەروگەندى جۇيە، ليميتتتەۋشى ساتى، فازا،، فەرمەنتتەر، ينگيبيتور، كاتاليزاتور.
• حيميالىق رەاكسيانىڭ جىلدامدىعىنا قانداي فاكتورلار اسەر ەتەدى؟
• حيميالىق رەاكسيانىڭ تەپە - تەڭدىگىنە قانداي فاكتورلار اسەر ەتەدى؟
• ەسەپتى شىعارىڭدار:
قىسىم مەن تەمپەراتۋرانى جوعارىلاتقاندا تەپە - تەڭدىك قاي باعىتقا ىعىسادى:
جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ
كىتاپپان ءوز بەتىنشە جۇمىس - پاراگراف 5. 1وقۋ.
2. 1 - 3 جاتتىعۋدى ورىنداۋ. 119بەت:
№1
مەتالداردىڭ سىرتقى ەنەرگيالىق دەڭگەيىندە 1 - دەن 3 - كە دەيىن ەلەكترون بولادى، ولار پەريودتىڭ باسىندا جانە ورتاسىندا ورنالاسقان، سوندىقتان ولاردىڭ اتوم راديۋستارى سالىستىرمالى تۇردە ۇلكەن بولادى. بەيمەتالداردىڭ سىرتقى ەنەرگيالىق دەڭگەيىندە 3 - تەن 7 - گە دەيىن ەلەكترون بولادى. اتومداردا سىرتقى ەلەكتروندىق قابات سانى نەعۇرلىم كوپ بولسا، سوعۇرلىم اتوم ءراديۋسى كىشى بولىپ، بەيمەتالدىق قاسيەتى ايقىن بايقالادى. ەڭ بەلسەندى بەيمەتالدار: گالوگەندەر جانە وتتەك. پەريودتاردا سولدان وڭعا قاراي مەتالدىق قاسيەت السىرەپ، بەيمەتالدىق قاسيەت ارتادى.
بۇل حلور، تيپتىك گالوگەن
جەر بەتىندە مەتالدار 10 مىڭ جىلدان اسا قولدانىلدى. عالىمداردىڭ ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا 80 مەتالعا جۋىق اشىلىپ، زەرتتەلدى. ەگەر دە مەتالدار بولماسا، تەحنيكانىڭ دامۋى قازىرگى زامانعا ساي جەتىلمەگەن بولار ەدى. ادام ءومىرى مەتالدارمەن تىكەلەي بايلانىستى. ءتىرى اعزادا 10ع - عا جۋىق ەلەمەنت بولادى. ولاردىڭ مولشەرى وتە از بولادى، ءبىراق جەتىسپەۋشىلىگى ءارتۇرلى اۋرۋلارعا اكەلىپ سوقتىرادى. تەمىر، ماگنيي، مىس، كوبالت، سينك، موليبدەن، ناتريي، كاليي، كالسيي. مەتالداردىڭ سىرتقى ەنەرگيالىق دەڭگەيىندە 1 - دەن 3 - كە دەيىن ەلەكترون بولادى:
§5.1، 5.2، 5.3، 5.4، 5.5، 5.6 جۇكتەۋ
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
ءپان ءمۇعالىمى سىدىقبەكوۆا ت. ن.
تاقىرىپتار:
§5. 1. مەتالدار جانە بەيمەتالدار.
§5. 2. نەگىزگى جانە قوسىمشا توپشا مەتالدارى.
§5. 3. مەتالداردىڭ قۇرىلىسى جانە فيزيكالىق قاسيەتتەرى.
§5. 4. مەتالداردىڭ حيميالىق قاسيەتتەرى.
§5. 5. ەلەكتروليز.
§5. 6. مەتالداردىڭ جەمىرىلۋى جانە ونىمەن كۇرەسۋ جولدارى. №5 «مىستىڭ اكتيۆتى مەتالدار قاتىسىنداعى ەلەكتروحيميالىق كورروزياسى
مەتالدار تاقىرىبىن قايتالاۋ. لابوراتوريالىق تاجىريبە №6 «مەتالداردىڭ حيميالىق بەلسەندىلىگىن سالىستىرۋ»
ساباقتان ءۇزىندى
§5. 1. مەتالدار جانە بەيمەتالدار.
بىلىمدىلىك ماقساتى:
مەتالداردىڭ، بەيمەتالدار اتومىنىڭ جالپى قاسيەتتەرى تۋرالى ءبىلىمدى جەتىلدىرۋ؛
مەتالداردىڭ، بەيمەتالدار اتومىنىڭ اتوم قۇرىلىسىنىڭ ايىرماشىلىعىن تۇسىندىرە ءبىلۋ ءبىلىم - بىلىك داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ساباق ۋاقىتىن باعالاۋعا ۇيرەتۋ، ەڭبەكقورلىققا جانە پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ساباق ءتيپى: ارالاس
ساباق وتكىزىلۋ ءتۇرى: ءمۇعالىمنىڭ ءتۇسىندىرۋى، جاتتىعۋلار ورىنداۋ فرونتالدى اڭگىمەلەسۋ. 10ەتج - 1
قۇرالدار مەن رەاكتيۆتەر: كىتاپ، داپتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، حەپج، مەتالل ۇلگىلەرى، حابارلاما
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: (ساباقتىڭ ماقساتى مەن كەزەڭدەرىن انىقتاۋ.)
- ساباقتا قالىپتى جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك جاساۋ؛
- وقۋشىلاردى پسيحولوگيالىق دايىنداۋ.
امانداسۋ. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ. وقۋشىلاردىڭ كوڭىلىن ساباققا اۋدارۋ. ساباقتىڭ جالپى ماقساتىن اشۋ، ونى وتكىزۋ جوسپارىن كورسەتۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ كەزەڭى:
ساباقتىڭ بىلىمدىلىك ماقساتى:
- ءۇي تاپسىرماسىنىڭ دۇرىس، تولىق ورىندالعانىن تەكسەرۋ؛
- بىلىمدەرىندەگى كەتكەن كەمشىلىكتەردى، تاپسىرما ورىنداۋ بارىسىندا قيىندىقتاردى انىقتاۋ؛
- كەتكەن كەمشىلىكتەردى جويۋ.
• مىنا ۇعىمدارعا انىقتاما بەرىڭدەر: جۇيە، گوموگەندى، گەتەروگەندى جۇيە، ليميتتتەۋشى ساتى، فازا،، فەرمەنتتەر، ينگيبيتور، كاتاليزاتور.
• حيميالىق رەاكسيانىڭ جىلدامدىعىنا قانداي فاكتورلار اسەر ەتەدى؟
• حيميالىق رەاكسيانىڭ تەپە - تەڭدىگىنە قانداي فاكتورلار اسەر ەتەدى؟
• ەسەپتى شىعارىڭدار:
قىسىم مەن تەمپەراتۋرانى جوعارىلاتقاندا تەپە - تەڭدىك قاي باعىتقا ىعىسادى:
جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ
كىتاپپان ءوز بەتىنشە جۇمىس - پاراگراف 5. 1وقۋ.
2. 1 - 3 جاتتىعۋدى ورىنداۋ. 119بەت:
№1
مەتالداردىڭ سىرتقى ەنەرگيالىق دەڭگەيىندە 1 - دەن 3 - كە دەيىن ەلەكترون بولادى، ولار پەريودتىڭ باسىندا جانە ورتاسىندا ورنالاسقان، سوندىقتان ولاردىڭ اتوم راديۋستارى سالىستىرمالى تۇردە ۇلكەن بولادى. بەيمەتالداردىڭ سىرتقى ەنەرگيالىق دەڭگەيىندە 3 - تەن 7 - گە دەيىن ەلەكترون بولادى. اتومداردا سىرتقى ەلەكتروندىق قابات سانى نەعۇرلىم كوپ بولسا، سوعۇرلىم اتوم ءراديۋسى كىشى بولىپ، بەيمەتالدىق قاسيەتى ايقىن بايقالادى. ەڭ بەلسەندى بەيمەتالدار: گالوگەندەر جانە وتتەك. پەريودتاردا سولدان وڭعا قاراي مەتالدىق قاسيەت السىرەپ، بەيمەتالدىق قاسيەت ارتادى.
بۇل حلور، تيپتىك گالوگەن
جەر بەتىندە مەتالدار 10 مىڭ جىلدان اسا قولدانىلدى. عالىمداردىڭ ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا 80 مەتالعا جۋىق اشىلىپ، زەرتتەلدى. ەگەر دە مەتالدار بولماسا، تەحنيكانىڭ دامۋى قازىرگى زامانعا ساي جەتىلمەگەن بولار ەدى. ادام ءومىرى مەتالدارمەن تىكەلەي بايلانىستى. ءتىرى اعزادا 10ع - عا جۋىق ەلەمەنت بولادى. ولاردىڭ مولشەرى وتە از بولادى، ءبىراق جەتىسپەۋشىلىگى ءارتۇرلى اۋرۋلارعا اكەلىپ سوقتىرادى. تەمىر، ماگنيي، مىس، كوبالت، سينك، موليبدەن، ناتريي، كاليي، كالسيي. مەتالداردىڭ سىرتقى ەنەرگيالىق دەڭگەيىندە 1 - دەن 3 - كە دەيىن ەلەكترون بولادى:
§5.1، 5.2، 5.3، 5.4، 5.5، 5.6 جۇكتەۋ
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
You Might Also Like
