InfoHub Logo

ҚР ғылым және білім министірлігі “Туран университеті”
Авторлар: Ф.ғ.к.,қауымдастырылған профессор Тулекова Г.Х
Кандидат педагогических наук, ассоциированный профессор Куанова Сауле Байтюреевна
Асқаров Нұржан Біржанұлы

Аңдатпа:

Блокчейн технологиясы, криптовалюталардың қауіпсіздігінен бастап, жоспарлау, денсаулық сақтау, білім беру мен мемлекеттік салаларда қолданылатын инновациялық өзгерістерді сақтау және транзакцияларды жасау аспектінде шолу жасайды. Ашықтық, сенімділік және билікті орталықсыздандыру технологияның басқа аспекттерін дамыту мен жасау болып табылады. Блокчейнді жүйелерді тиімділікпен арттыру, билікті қолдану, мемлекеттік қызметтерде пайдалану және денсаулық сақтау саласында мәселелерді шешу мүмкіндігін көрсетеді.

Анотация:

Технология блокчейн дает обзор инновационных изменений, которые используются в сферах планирования, здравоохранения, образования и государственного управления, от безопасности криптовалют до хранения и обработки транзакций. Открытость, доверие и децентрализация — это развитие и создание других аспектов технологий. Показан потенциал блокчейн-систем для повышения эффективности, использования власти, использования в государственных услугах и решения проблем в сфере здравоохранения.

Annotation:

Blockchain technology provides an overview of the innovative changes that are used in the fields of planning, healthcare, education and government, from the security of cryptocurrencies to the storage and processing of transactions. Openness, trust and decentralization are the development and creation of other aspects of technology. Shows the potential of blockchain systems to increase efficiency, use of power, use in public services and solve problems in the field of healthcare.

Кілт сөздер: блокчейн технология, криптография, ақпараттық жүйе, қауіпсіздік,шифрлау

Қазіргі ақпараттық әлемде блокчейн технологиясыинновациялық өзгерістердің ажырамас бөлігінеайналуда. Бастапқыда криптовалюта транзакцияларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшінжасалған бұл деректерді сақтау және беру әдісі қаржы, денсаулық сақтау, білім беру және тіпті үкімет сияқтыәртүрлі салаларда кеңінен қолданылады.

Блокчейн технологиясының басты ерекшеліктерінің бірі-оның жоғары қауіпсіздік деңгейі. Бұл қауіпсіздікке блокчейндегі деректерді орталықтандырылмаған сақтауарқылы қол жеткізіледі. Әр блокта алдыңғы Блок туралыақпарат және шифрланған қолтаңба бар, сондықтан сіз өздеректеріңізді басқара алмайсыз. Қауіпсіздіктің бұл тәсілітек қаржы секторында ғана емес, сонымен қатарқұпиялылық пен сыртқы қауіптерден қорғаудың жоғарыдеңгейін талап ететін басқа салаларда да назар аударды.

Ашықтық пен сенімділік блокчейн технологиясының басқада маңызды аспектілері болып табылады. Транзакциялартуралы барлық ақпаратты тексеруге болады, бұл жүйеніңжұмысында ашықтықты тудырады. Бұл әсіресе сенімділікмаңызды қаржы және логистика сияқты салаларда маңызды. Пайдаланушылар активтердің қозғалысын оңай бақылайалады немесе өнімнің шығу тегін тексере алады, бұл бүкілжүйенің сенімділігін арттырады.

Блокчейн технологиясының негізгі элементтерінің бірі-ақылды келісімшарттар. Бұл белгілі бір жағдайларда желі мүшелері арасындағы келісімшарттарды автоматтандыратын және орындайтын бағдарламалық код. Ақылды келісімшарттар қателер мен алаяқтық қаупін азайтып қана қоймай, бизнес-процестердің тиімділігін арттырады. Мысалы, жылжымайтын мүлік саласында ақылды келісімшарттар төленгеннен кейін меншік құқығын автоматты түрде бере алады.
 
Блокчейн технологиясы контрафакцияға қарсы күресте жаңа перспективалар ашады. Өзгермейтін табиғатының арқасында блокчейн транзакциялардың өзгермейтін тарихын ұсынады. Бұл әсіресе өнімдер мен құжаттардың сенімділігін тексеру маңызды жерлерде пайдалы. Мысалы, тамақ өнеркәсібі өндірушіден тұтынушыға азық-түлікті бақылау үшін блокчейнді қолдана алады, осылайша азық-түлік бәсекелестігінің алдын алады және тұтынушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

Билікті орталықсыздандыру-блокчейн технологиясыныңтағы бір маңызды артықшылығы. Дәстүрлі ақпараттық жүйелерде билік көбінесе орталықтандырылған және монополия мен теріс пайдалану қаупі бар. Блокчейн биліктіжелінің барлық мүшелері арасында бөледі және әділ және тұрақты басқаруға ықпал етеді. Бұл, әсіресе, блокчейнді сайлаудың ашықтығын қамтамасыз ету, мемлекеттік шығындарды есепке алу және сыбайлас жемқорлыққа қарсыкүрес үшін пайдалануға болатын басқару салаларына қатысты.

Тағы бір перспективалы аспект-мемлекеттік қызметтерді ұсынуда блокчейн технологиясын қолдану. Блокчейннің көмегімен мемлекеттік органдар қызмет көрсету процесін едәуір жақсарта алады, бюрократиялық жүктемені азайтады және тиімділікті арттырады. Сонымен қатар, блокчейн мемлекеттік қаражатты пайдалануда ашықтықты қамтамасыз ете алады, бұл азаматтардың өз үкіметіне деген сенімін нығайтады.

Денсаулық сақтау саласында блокчейн медициналық ақпаратты сақтау және бөлісу тәсілін өзгерте алады. Блокчейнге негізделген жүйелер медициналық деректердің қауіпсіз және құпия сақталуын қамтамасыз етеді. Бұл әсіресе денсаулық сақтауды цифрландыру дамыған сайын маңызды. Медицина саласындағы Блокчейн деректерді жинау мен талдауда төңкеріс жасауға уәде береді. Блокчейнге салынған жүйе медициналық деректердің қауіпсіз және құпия сақталуын қамтамасыз етеді және құпиялылық бұзылуы мүмкін деген алаңдаушылықты жояды. Бірақ басты мәселе-блокчейннің үлкен көлемдегі ақпаратты басқару қабілеті. Медициналық зерттеулер көбінесе ауқымды деректерді қажет етеді, ал блокчейн бұл процеске ашықтық пен сенімділік әкеледі. Бұл зерттеушілерге нақты және дәлелденген ақпаратқа қол жеткізуге мүмкіндік беретін өзгермейтін деректер тарихын жасайды. Бұл тәсіл медициналық зерттеулерді жеделдете алады, жаңа білім береді, емдеу әдістерін жақсартады және сайып келгенде, қоғамдық денсаулыққа пайда әкеледі.

Осылайша, блокчейн технологиясы әртүрлі салалардағы инновациялардың негізгі катализаторы болып табылады. Олардың қауіпсіздіктің, ашықтықтың және орталықсыздандырудың жоғары деңгейін қамтамасыз ету қабілеті қазіргі қоғам үшін жаңа көкжиектер ашады. Деректерді сақтаудың бұл тәсілі қаржы жүйесінің эволюциясын, басқарудың жақсаруын және денсаулық сақтаудың өзгеруін көрсетеді. Ақылды келісімшарттар мен контрафакцияға қарсы күрес бизнес-процестерде стандартқа айналуда. Блокчейн арқылы билікті орталықсыздандыру басқаруға әділеттілік элементін әкеледі және оны мемлекеттік қызметтерге қолдану мемлекеттік аппараттың тиімділігі мен ашықтығын арттырады. Блокчейн технологиясы алғашқы криптовалюта шешімінен бастап қазіргі әлемдегі инновациялардың негізіне дейінгі болашақты анықтауды жалғастыруда.

Қолданылған әдебиеттер:

1. Incorporating blockchain technology in information systems research: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0268401222001074

2. A Survey on Blockchain for Information Systems Management and Security: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S030645732030892X

3. Блокчейн: https://ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BB%D0%BE%D0%BA%D1%87%D0%B5%D0%B9%D0%BD

4. Крипта: https://ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%BF%D1%82%D0%B0

---