InfoHub Logo

Өзін-өзі қол жұмсау — қазіргі қоғамдағы ең ауыр және күрделі психологиялық мәселенің бірі. Әлемде миллиондаған адам осы ауыр таңдау алдында тұрса да, көпшілігі бұл тақырыпқа терең бойламайды. Өзін-өзі қол жұмсаудың себептері әртүрлі болуы мүмкін, және оның ішкі себептерін түсіну тек адамның психологиялық жағдайын ғана емес, жалпы қоғамның әл-ауқатын жақсартуға да ықпал ете алады. Бұл мақалада біз өзін-өзі қол жұмсаудың себептерін, оның психологиялық аспектілерін және алдын алу жолдарын талдап, сараптаймыз.

1. Психикалық Денсаулық Мәселелері

Өзін-өзі қол жұмсаудың негізгі себептерінің бірі — психикалық денсаулықтың бұзылуы. Депрессия, мазасыздық, биполярлы бұзылыс және шизофрения сияқты психикалық аурулар адамның өмірін күрт қиындатып, үмітсіздікке алып келеді. Мұндай аурулар көбінесе адамды өзін қоршаған ортадан оқшауланып, ішкі күйзелістермен күресуге мәжбүр етеді. Депрессия, мысалы, адамның ойларын «өмірдің мәні жоқ» деген теріс көзқарасқа бағыттап, үмітсіздікке итермелейді. Мұндай жағдайларда адам өзін-өзі қорқынышты, әрі ауыр сезімдерден босатуға тырысады.

2. Қысым мен Стресс

Қоғамдық, әлеуметтік немесе отбасылық қысым да өзін-өзі қол жұмсауға әкелетін маңызды факторлардың бірі болып табылады. Қаржылық қиындықтар, жұмыс орнындағы стресстер немесе оқу саласындағы мәселелер адамның психологиялық күйін бұзып, өмірді қиындатуы мүмкін. Осы қиындықтардан шығудың жолын таппаған адам оларды жасырып, іште сақтауға тырысады, бұл кейіннен эмоционалды күйзелістің күшеюіне алып келеді. Өзін-өзі қол жұмсау — адам үшін осы барлық қиындықтардан бір сәттік босану мен жеңілдік сезімін береді деп ойлау.

3. Жалғыздық пен Әлеуметтік Оқшаулану

Жалғыздық пен әлеуметтік оқшаулану да өзін-өзі қол жұмсаудың бір себебі болуы мүмкін. Адамдар өздерін әлеуметтік ортада қабылданған және түсінілгендей сезінбеуі мүмкін. Бұл әсіресе жасөспірімдер арасында жиі кездеседі. Қоғамдық немесе отбасылық қатынастардың болмауы адамды өз жағдайын басқаларға айтуға қорқытатын терең жалғыздыққа итермелейді. Бұл жағдайда адамның өзін-өзі бағалауы төмендеп, өмірге деген қызығушылығы жоғалады.

4. Өмірлік Қиындықтар мен Жарақаттар

Өмірдегі қиындықтар мен жарақаттар адамның психикасына ауыр әсер етуі мүмкін. Физикалық немесе эмоционалдық зорлық-зомбылық, қателіктер мен үмітсіздіктер адамның ішкі әлеміне терең әсер етіп, өмірге деген сенімін жоғалтуына алып келуі мүмкін. Әр түрлі себептермен өткен ауыр жағдайларды қайта бастан өткеру қорқынышы адамның санасында үнемі орын алып, адамды ішкі тыныштыққа жетуге мүмкіндігі жоқ деп сездіреді. Бұдан шығудың жолы ретінде, ол өзін-өзі жоюға дейін жетуі мүмкін.

5. Өмірге Деген Үміттің Жоғалуы

Өмірдің мәнін жоғалту — өзін-өзі қол жұмсаудың тағы бір себептерінің бірі. Адамдар өмірде өздерін таппай, мақсатсыздық пен құрсақтаудан жалыққанда, өмірдің өзінен мән іздей бастайды. Өмірдің мәнін таба алмау немесе өзіне деген сенімнің төмендеуі адамды тығырыққа тірейді. Мұндай жағдайларда адам өз өмірін үзудің бірден-бір шешімі ретінде көреді.

Қорытынды: Алдын алу және қолдау

Өзін-өзі қол жұмсауды алдын алу үшін ең бастысы — психологиялық қолдау көрсету, көмекке жүгіну және қоғамдық қатынастарды нығайту. Қоғам мен отбасы мүшелері психологиялық денсаулықты сақтау үшін маңызды рөл атқарады. Егер адам эмоционалды қиындықтармен бетпе-бет келсе, оған қолдау көрсету және мәселені бірге шешу — ең басты қадам.

Психотерапевттер мен психологтар, сонымен қатар жанашыр адамдар, өзін-өзі қол жұмсауға ұмтылған адамға өмірді қайта бағалауға көмектеседі. Өз-өзіне қол жұмсау туралы ойы бар адамдардың көбісі кәсіби мамандарға көмек сұрау арқылы өз өмірін қайта табады.

Қоғамдық деңгейде, психикалық денсаулық мәселелері туралы ашық айту, ақпарат беру және қолдау көрсету арқылы өзін-өзі қол жұмсаудың алдын алуға болады. Әр адам өз өмірін қорғауға және психологиялық ауыртпалықтарды жеңуге лайықты.

Өмірдің қиындықтары мен сынақтарын бірге еңсеру — өмірдің шынайы мәні. Әркімді түсіну, қолдау көрсету және бірге жұмыс істей отырып, біз бір-бірімізге сенім мен күш бере аламыз.

Автор: Бердалы ОРАЗ ҒАБИТҰЛЫ