InfoHub Logo

9 - synyp
Sabaqtyń taqyryby: 1916 jylǵy ult - azattyq qozǵalystyń bastalýy
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdik: Oqýshylardyń 1916 jylǵy ult - azattyq kóterilistiń negizgi oshaqtaryn bile otyryp, ult zıalarynyń ustaǵan baǵytyn jáne tarıhı mańyzyn túsindirý.
Damytýshylyq: Oqýshylar azattyq kúreske basshylyq etken tarıhı tulǵalarǵa baılanysty óz pikirlerin ashyp aıtýǵa úırenedi.
Tárbıelik: Óz tarıhy úshin maqtanysh sezimi jáne otanǵa súıispenshiligi qalyptasady. Elin, jerin qorǵaıtyn perzent tárbıeleýde týǵan jerin qorǵaǵan Amangeldideı batyrdyń erligin ónege qylyp, keńinen nasıhattaý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Plakattar, markerler, túrli - tústi japsyrma qaǵazdar, mátin, karta, tarıhı jáne ádebı kitaptar: S. Asfendıarov «1916 jylǵy ult - azattyq qozǵalys», M. Áýezov « Qıly zaman», S. Muqanov
«Botagóz», J. Aımaýytov «Qartqoja», Sáken Seıfýllın «Tar jol, taıǵaq keshý» kitaptar.
Derek kózderi: Oqýlyqtaǵy taqyrypqa saı berilgen materıaldar, elektrondy oqýlyq, ınternet jelisindegi derekkózder
Sabaqtyń ádisi: Toppen jumys, pikir alysý,
Pánaralyq baılanys: Qazaq ádebıeti, sýret, geografıa

Sabaq barysy:
Uıymdastyrý. Oqýshylardy 3 topqa bólý, toptardan top basshysyn saılap, baǵalaý paraǵyn taratý.

Úı tapsyrmasyn suraý: “ Ystyq oryndyq” ádisi
Jańa sabaq jospary:
1. A. Imanov bastaǵan kóterilis.
2. Jetisýdaǵy kóterilis
3. Qozǵalystyń tarıhı mańyzy
- Oqýshylar aldarynda turǵan sýrette kim beınelengen?
Iá, árıne bul sýrette halyq batyry - A. Imanov
Sýretshiler Á. Qasteevtiń, Q. Teljanovtyń, N. B. Nurmuhamedovtiń, V. Shamshınniń Amankeldige arnalǵan polotnolary, X. Naýryzbaev t. b. músinshilerdiń batyr týraly músindik portretteri kópshilikke keńinen tanymal.

Muǵalim: Oqýshylar, ultymyzdyń bas bostandyǵy úshin kúresken tarıhymyzda batyrlarymyz kóp. Sonyń biri de, biregeıi Amangeldi Imanov. Amangeldi Imanov 1916 jyly ult - azattyq kóteriliske qatysyp, qol bastaǵan batyrymyzdyń biri. Bıyl 1916 jylǵy kóteriliske 100 jyl. Búgin batyrymyzdyń erlikteri men batyrǵa arnap jazylǵan óleń, jyrlar týraly ózderin arqyly bilemiz. Ádebıetke kóz júgirter bolsaq, Amangeldi Imanovqa arnaǵan aqyn - jazýshylarymyzdyń jyr kesteleri bar. Atap aıtsaq: Omar Shıpın «Amangeldi batyr», Kúderi Joldybaev «Amangeldiniń Torǵaıdy alǵany» Amangeldi batyrdyń sarbazdary «Amangeldi marshy» degen joryq jyryn shyǵaryp taratqan.
Oqýshylar, osy kóterilistiń basshylarynyń biri - Amankeldi Imanovtyń atasy Iman batyr, balasy Amangeldi batyr týraly bilesinder me?! Bul kisilerdiń erligin urpaqtar sabaqtastyǵy deýimizge bolady. Urpaqtar cabaqtastyǵy: Atasy Iman batyr - Kenesary bastaǵan otarshyldyqqa qarsy kúreske qatynasqan, ózi - Amangeldi Imanov – 1916 jylǵy ult - azattyq kúres basshysy, balasy – Ramazan Amangeldıev – Uly Otan soǵysynda Máskeý shaıqasyna qatynasyp, Serpýhov túbindegi Voronıno qystaǵyndaǵy shaıqasta 13 fashısiń kózin qurtyp, ózi de qaza tapty. Mine, úsh urpaq ókilderi Otan úshin ot keshti. Biz – búgingi urpaq ata - babalarymyzdyń erlik dástúrin jalǵastyrýshy bolýymyz kerek.

Maǵynany ashý
1916 jylǵy ult - azattyq qozǵalystyń jeńilý sebepteri, zardaptary jáne tarıhı mańyzy týraly ne bilemiz?
1 - topqa. Qozǵalystyń sebepteri, maqsaty jáne sıpaty
2 - topqa. Qozǵalystyń qozǵaýshy kúshteri
3 - topqa. Qozǵalystyń basshylary
Oqýlyqty paıdalana otyra 3 top ózderine berilgen taqyrypshalarymen jumys isteıdi.
Jumys barysy:
1. Jeke jazady.
2. Juppen taldaıdy.
3. Shaǵyn topqa salyp, oılaryn sqema, tezıs, sýret taǵy basqa «Negizgi ıdeıany sýretteý» strategıasy boıynsha plakatqa jınaqtap jazyp, ár shaǵyn top atynan top basshysy qorǵaıdy.
Top basshysyna ár toptan bir usynys, bir pikir aıtady.
Ár topqa plakattar, túrli tústi japsyrma qaǵazdar men markerler taratylady. Ár toptaǵy oqýshylar qozǵalystyń jeńilý sebepteri, zardaptary jáne tarıhı mańyzy ne sol týraly jazady.

«Baǵdarsham» arqyly posterdi baǵalaý
Qyzyl - túsinbeımin
Jasyl - barlyǵy túsinikti
Sary - ortasha
Top músheleri bir - birin baǵalaıdy.

Ár toptan « Avtor oryndyǵy» strategıasy boıynsha avtor oryndyǵyna shyǵyp, óz oılaryn jetkizdi, A. Imanov týraly suraqtar berildi.
«Oıtolǵaý» Sender 1916 jyl maýsym jarlyǵyna baılanysty jıynǵa qatynasyp otyrmyn dep kóz aldyńa elestetińder. Qandaı másele talqylanýy múmkin?

«Serpilgen saýal» ádisi:
«Oıtolǵaý» týraly aıtqandarynyń deńgeıin arttyrýǵa jáne talqylaý daǵdylaryn damytýǵa qol jetkizý úshin synyptaǵy oqýshylardyń arasynda suraqtardy laqtyrdym.
Mysaly:
“Rysbek Nazerke óz jaýabynda ımperıanyń buratana erkek halqyn soǵysyp jatqan armıa shebine qorǵanys qurylystary men áskerı qatynastar salý jónindegi jumystarǵa tartý týraly másele talqylanǵany týraly aıtyp ótti, sen bul jarlyq týraly ne oılaısyń?”
“Samal, Aıgúldiń jaýabynda atalǵan jarlyq qazaq dalasyna óte aýyr jaǵdaıda qaldyrdy degen sózin, barynsha keńeıtý úshin ony qalaı damytýǵa bolady?”
“Qanat, estigenniń barlyǵyn bir jaýapqa qalaı biriktirýge bolady?”
Shyǵarmashylyq tapsyrma:
İ top: Torǵaıdaǵy kóterilis jáne ereksheligin aıtý
İİ top: Sýretpen jumys

Sýretti salǵan kim?
Sýret qalaı atalady?
Sýret boıynsha áńgime quraý (AKT - ny qoldana otyryp)
İİİ top: Kóterilistiń negizgi oshaqtaryn kórsetý, kartamen jumys

Karta boıynsha suraqtar men tapsyrmalar:
- Kóterilisshiler qorshap alǵan eldi mekenderdi kórsetińder.
- Kartadan ult - azattyq kóterilistiń ortalyqtaryn kórsetińder.
- A. Imanovtyń basshylyǵymen kóterilisshiler uzaq ýaqyt boıy qorshaýǵa alǵan qalany kórsetińder.
- kóterilistiń Torǵaıdaǵy oshaǵyna qarsy baǵyttalǵan jazalaý ekpedısıasynyń baǵytyń anyqtańdar, ony kim basqardy?

Sabaqty bekitý.
Ashyq test
1. Patsha jarlyǵy boıynsha Dala ólkesi men Túrkistannan:
A) 500 myń adam alý kózdeldi
V) 300 myń adam alý kózdeldi
B) 400 myń adam alý kózdeldi
D) 100 myń adam alý kózdeldi
2. Qazaq aqsúıekterin qara jumysqa shaqyrýdan bosatý týraly qupıa buıryǵy:
A) 1916 jyly 23 tamyzda;
V) 1916jyly 15 jeltoqsanda;
B) 1916 jyly 25 maýsymda;
D) 1917 jyly 27 aqpanda

Atyraý oblysy, Inder aýdany, Esbol selosy
Kýlagıno orta mektebiniń İ sanatty tarıh páni muǵalimi
Aısaýle Borangalıeva Salykovna
1916 jylǵy ult - azattyq qozǵalystyń bastalýy júkteý