InfoHub Logo

Búgingi XXI ǵasyr - ǵylym men tehnologıanyń zamany. Zaman talabyna saı árbir azamat kompúterlik saýattylyqty ıgerip, kúndelikti ómirde damyp otyrýy qajet. Elbasy N.Á. Nazarbaevtyń 2017 jylǵy Joldaýynda “Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý” bastalǵanyn jarıalaǵan úshinshi jańǵyrýy da osyny kózdeıdi. Negizinen, jańǵyrý baǵytynda táýelsizdik alǵanymyzdan beri kóptegen baǵdarlamalar júrgizilip jatty. Sondyqtan bul egemendi el atanǵanymyzdan beri júrgizilip jatqan jumys.

Álemniń ozyq órkenıetti memleketteriniń qatarynda bolý úshin biz alǵa basýymyz qajet. Sebebi zamannyń kúndelikti damyp otyrǵan kezeńinde árbir jaǵdaıǵa ıkemdi bola alǵan memleket qana aldyńǵy qatarlardan kórine alady. Alaıda jańǵyrý ótkendi umytyp, alǵa jeteleý emes. Kerisinshe, ata-babalarymyzdan qalǵan qasıetti ári asyl murany saqtaý jáne ony birge ala otyryp alǵa basý. “Biz dástúrlerimizdi aldaǵy órkendeýdiń berik dińi ete otyryp, tabysty jańǵyrýdyń mańyzdy alǵysharttaryna aınaldyrýymyz qajet”,- degen Elbasynyń sózi osyny aıǵaqtaıdy. Sebebi árbir ózin qurmetteıtin azamat óz tarıhyn bilý qajet, al bul bolmaǵan jaǵdaıda mádenıet te, salt-dástúrler de umytylyp, ulttyń joǵalýyna ákelip soqtyrady. Osyǵan oraı, qazaq halqynyń daryndy da uly aqyndarynyń biri - Abaı Qunanbaıuly týraly bilý ári árqashan jadymyzda saqtaý ulttyq kodymyzdy saqtaýmen birdeı. Óıtkeni Abaı atamyzdyń halqymyzdyń tarıhymyzda alatyn róli óte zor. 

Abaı Qunanbaıuly qoǵamda alyp jatqan shenine qaraı emes, eńbegi men talaby arqyly jetistikke jetken qazaqty kórgisi keldi. Sol úshin halqymyzdyń boıynda úzdik qasıetterdi qalyptastyrý maqsatynda qazaqtardyń kemshilikterin aıtýǵa qoryqpaǵan uly dana qazaǵymyzdyń tek bıikten, úlken asýlardan kórinýin ǵana qalaǵan. Aıtyp ótkendeı, Abaı atamyz óz shyǵarmalarynda adam boıyndaǵy qasıetterge kóp kóńil bólgen. Mysaly, “Ǵylym tappaı maqtanba” atty óleńinde bes jaman qasıetterden arylyp, bes jaqsy qasıetti ıgerýge shaqyrdy. Osy sekildi kóptegen basqa da mysaldardy atap kórsetýge bolady. Alaıda, men búgin Elimizdiń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń Abaı Qunanbaıulyna arnaǵan maqalasyna birshama toqtalyp ótkim kelip otyr.

Memleket basshynyń “Abaı jáne XXI ǵasyrdaǵy Qazaqstan” atty maqalasy 2020 jyldyń 9 qantar kúni jarıalandy. Bul maqalada Abaı eńbekterinen qandaı úıreterlik, ónegeli oı alýǵa bolatyny týraly aıtyldy. Ulttyq bolmystyń úlgisi atty bóliminde zamanalar ózgerse de, Abaıdyń aty máńgi ekendigi erekshe jetkizildi. Sonymen qosa, eshqandaı asýlarǵa bilimdi ıgermeıinshe jetýge múmkin emestigi jáne bizdiń ómirimizde aqyldyń alatyn róli zor ekendigi aıtyldy. “Memleket isiniń múddelesi” atty ekinshi bóliminde memlekette ádildik ornaý úshin jergilikti bılik organdary buqaranyń aldynda esep berip, sheshý kerek degen másele bola qalsa, birlese otyryp sheshim qabyldaǵan jaǵdaıda ǵana ornaıdy degen oı qaldyrady. Úshinshi bólim áleýmettik jaýapkershilik álsiregen jaǵdaıda Abaıdyń “Tolyq adam” formýlasyn qoldaný kerektigi delinse, kelesi bólim Abaı atamyzdy elimizdiń brendi retinde búkil elge tanystyrýymyz qajettigi aıtylady. Bıyl Abaıdyń týǵanyna 175 jyl toldy. Osyǵan oraı elimizde áıgili Jıdebaıdy abattandyrý, “Jıdebaı-Bórili” syndy qoryq-mýzeıine kóńil bólý kózdeldi. Bul - sońǵy, qorytyndy bólimniń qysqasha ǵana mazmuny.

Abaı atamyzdyń qaldyrǵan muralary - máńgi óshpes bolary sózsiz. Osy qundy aqyl-ósıetter arqyly ozyq memleketter qataryna ený jolynda jetistikke jetetinimizge senimim zor.

Abylaı han atyndaǵy Qazaq Halyqaralyq Qatynastar jáne Álem Tilderi Ýnıversıteti 1 kýrs Raım Saıóra

---