Abaı Qunanbaıuly «Qys»
Atyraý qalasy, №11 Y. Altynsarın atyndaǵy
orta mekteptiń qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Baǵytjanova Aıjan
Ádebıet 5 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Abaı Qunanbaıuly «Qys»
Sabaqtyń maqsaty:
bilimdilik: Abaı Qunanbaevtyń ómiri, onyń shyǵarmalary týraly bilimin keńeıtý. ”Qys” týraly óleńniń mazmuny men ıdeıasyn ashý.
damytýshylyq: Oqýshylardyń sózdik qoryn, oıyn, kóz aldyna elestetý, este saqtaý qabiletterin damytý.
tárbıelilik: Qorshaǵan ortanyń tylsym syrlaryna qyzyqtyrý arqyly týǵan eliniń tabıǵatyn súıe bilýge baýlý. Estetıkalyq tárbıe berý. Abaı óleńderin oqýǵa súıispenshiligin arttyrý.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, Abaı sýreti, tirek syzbalar, qys mezgili sýretteri slaıdtar, t. b
Sabaq túri: jańa sabaq.
Sabaq ádisteri: suraq - jaýap, syn turǵysynan oılaý strategıalary, toppen jumys, oı qozǵaý, sózdik, «Toptastyrý» strategıasy, zertteý jumystary, Venn dıagramsy, áńgimeleý.
Sabaq barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi.
a) Oqýshylarmen amandasý
á) Psıhologıalyq daıyndyq
b) oqý quraldaryn tekserý
II. Úı tapsyrmasyn suraý
«Ózen» óleńin óleń qurylysyna qaraı taldaý.
Y. Altynsarınniń «Ózen» óleńi - 4 shýmaqty, 2 - 3 býnaqty, 18 býyndy qara óleń uıqasyna qurylǵan óleń.
«Úsh túrli kúndelik» ádisi boıynsha úı tapsyrmasy suralady.
1. Óleńniń saǵan oı salǵan jeri
2. Jeke túsinik, saǵan qandaı oı keldi?
3. «Muǵalimge hat» suraqtar qoıý.
Jyldar Negizgi oqıǵalar
1855 - 1857j Aýyl moldasynan saýat ashty. 9jasynda «Kim eken dep kelip edim túıe qýǵan» alǵashqy mysqyl óleńin shyǵardy.
1857 - 1859j Semeı qalasynda Ahmet Rıza medresesinde bilim aldy. 3 aı «Prıhodskaıa shkola» atty orys mektebinde qosymsha oqydy. Arab, parsy, túrik tilderindegi Shyǵys aqyndarynyń kitaptaryn oqydy. 13 jasynan — aǵa sultan Qunanbaı ákesiniń kómekshisi bolyp, el bıleý isine aralasty.
1870j Semeı kitaphanasynda E. P. Mıhaelıspen tanysady.
1876 - 1878j Qońyrkókshe eline 3 jyl bolys bolady
1876 j Jala jabylady
1880j E. P. Mıhaelıs arqyly N. I. Dalgopolov, S. S. Gross, P. D. Lobanovskıı, N. Konchın sekildi orystyń ozyq oıly demokrattarymen tanysady.
1890 - 1898j Qara sózderin jazdy
1891j Súıikti inisi Ospan qaıtys bolǵan soń Abaı óleńderine muń aralasa bastaıdy.
1904j 23 maýsymda 40 kúnnen keıin Abaı dúnıeden ótedi. Jıdebaıdaǵy óz qystaýynyń janyna jerlenedi
1995j A. Qunanbaevtyń 150 jyldyq mereıtoıy IýNESKO kóleminde atalyp ótti.
IV. Kesteniń uıashyqtaryndaǵy sózderdi maǵynasyna qaraı sáıkestendir
1. Abaıdyń shyn aty ----------- 1. Shyńǵys taý
2. Abaı -….. rýynan shyqqan bıler áýletinen. ---------- 2. 1995 jyly
3. A. Qunanbaevtyń 150 jyldyq mereıtoıy IýNESKO kóleminde atalyp ótti. ------- 3. aýyl moldasynan saýat ashty.
4. Zere -------------- 4. Abaıdyń ómir súrgen kezeńi
5. Abaı dúnıeden ótedi ---------------- 5. Ibrahım
6. 1845 - 1904 jj. ---------------- 6. Orta júzdiń Arǵyn taıpasynyń Tobyqty
7. Ákesi Óskenbaıuly Qunanbaı ---------------- 7. 1904j 23 maýsymda
8. Abaı…. bókterinde dúnıege kelgen ---------------- 8. óz zamanyndaǵy ataq dańqy alysqa ketken adamdardyń biri bolǵan.
9. Abaı….. oqydy ---------------- 9. Semeıdegi Ahmet Rıza medresesinde
10. 1855 - 1857 j. ---------------- 10. Abaıdyń ájesi
V. Óleńmen jumys. Óleńniń mazmunyn ashý. Óleńniń shyǵý tarıhynan.
- Qys óleńin Abaı atamyz 1884 jyly Semeı óńirinde qys qatty bolyp el jutaǵan, mal qyrylǵan eken. Qysta jaýǵan qar sáýir aıynda bir - aq erigen. Bul óleń sol kezeńde jazylǵan. Sondyqtan aqyn qysty «Aq kıimdi, deneli, aq saqaldy” zor tulǵaly adam retinde sıpattaǵan.
Sózdik jumysy.
Soqyr, mylqaý - eshteńeni kórmeıdi, estimeıdi.
Dombyǵyp - sýyqtan isip, qyzaryp.
Shıdem - qoı júninen toqylǵan syrtqy kıim.
VI. Oqýlyqpen jumys. Suraq tapsyrma boıynsha óleńdi taldaý
- Aqyn qysty kimge teńeıdi? Qysty adamǵa, kári shalǵa teńep tur
- Shaldyń kıimderi qandaı? Aq kıimdi, ústin aq qyraý basqan
- Kıim dep otyrǵany ne? Jaýyp turǵan qar, qatqan muz
- Aqyn sýrettep otyrǵan shaldy kimge uqsatýǵa bolady? Aq kıimdi, aq saqaldy Aıaz ataǵa
- Óleńdegi shaldyń minezi qandaı? Qatal, ashýly adamdy aıtady
- Soqyr - mylqaý degen sebebi ne? Ol eshteńe kórmeıdi, aıamaıdy, bárin tońdyrady
- Túr, túsi qandaı? Túsi aq qyraý sıaqty sýyq
- Túsi sýyq degendi qalaı túsinesińder? Qatýly, ashýly adamdy aıtady
- Aqyn balalar men malshyny qalaı sýrettegen? Oınaǵan balalardyń beti – qoly tońyp, malshylar jyly kıinse de, aıazǵa shydaı almaı teris qarady.
VII. «Qys» óleńine satylaı keshendi taldaý jasaý.
Avtory: Abaı Qunanbaıuly
Taqyryby - qys tabıǵaty
Janr túri - poezıa (óleń)
Ideıasy - qysqy tabıǵattyń kórinisi
Shýmaq sany - 5 shýmaqty
Tarmaq sany - 22 tarmaqty
Býnaq sany - 2 - 3 býnaqty
Býyn sany - 11 býyndy óleń
Uıqas túri: qara óleń uıqas túrine qurylǵan.
Ádebı - teorıalyq uǵymdar - epıtet, teńeý
Túsindirme sózdik: ushpa - bult
Qondybaı, Qanaı - adam attary
Tárbıelik máni - tabıǵatty aıalaı bilýge úndeıdi.
VIII. Sabaq bekitý:
1. Birinshi bólimde aqyn qysty adam keıpinde sýrettegenin kóz aldyńa elestet.
2. Aldyńǵy shýmaqtardaǵy árbir sýretti aqyn qandaı beıneli sózdermen jasaǵanyn qara:
3. Óleńdi mánerlep oqyp, jattap al.
4. Óz betińshe Abaıdyń «Jazǵytury» óleńin oqy.
IX. Úıge tapsyrma.
a) A. Qunanbaıulynyń ómiri men shyǵarmashylyǵy
á) «Qys» óleńin jattaý.
b) Qys taqyrybyna sýret salyp kelý.
X. Baǵalaý.
Sabaqqa belsene qatysyp otyrǵan oqýshylardy baǵalaý.
Tolyq nusqasyn júkteý
orta mekteptiń qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Baǵytjanova Aıjan
Ádebıet 5 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Abaı Qunanbaıuly «Qys»
Sabaqtyń maqsaty:
bilimdilik: Abaı Qunanbaevtyń ómiri, onyń shyǵarmalary týraly bilimin keńeıtý. ”Qys” týraly óleńniń mazmuny men ıdeıasyn ashý.
damytýshylyq: Oqýshylardyń sózdik qoryn, oıyn, kóz aldyna elestetý, este saqtaý qabiletterin damytý.
tárbıelilik: Qorshaǵan ortanyń tylsym syrlaryna qyzyqtyrý arqyly týǵan eliniń tabıǵatyn súıe bilýge baýlý. Estetıkalyq tárbıe berý. Abaı óleńderin oqýǵa súıispenshiligin arttyrý.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, Abaı sýreti, tirek syzbalar, qys mezgili sýretteri slaıdtar, t. b
Sabaq túri: jańa sabaq.
Sabaq ádisteri: suraq - jaýap, syn turǵysynan oılaý strategıalary, toppen jumys, oı qozǵaý, sózdik, «Toptastyrý» strategıasy, zertteý jumystary, Venn dıagramsy, áńgimeleý.
Sabaq barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi.
a) Oqýshylarmen amandasý
á) Psıhologıalyq daıyndyq
b) oqý quraldaryn tekserý
II. Úı tapsyrmasyn suraý
«Ózen» óleńin óleń qurylysyna qaraı taldaý.
Y. Altynsarınniń «Ózen» óleńi - 4 shýmaqty, 2 - 3 býnaqty, 18 býyndy qara óleń uıqasyna qurylǵan óleń.
«Úsh túrli kúndelik» ádisi boıynsha úı tapsyrmasy suralady.
1. Óleńniń saǵan oı salǵan jeri
2. Jeke túsinik, saǵan qandaı oı keldi?
3. «Muǵalimge hat» suraqtar qoıý.
Jyldar Negizgi oqıǵalar
1855 - 1857j Aýyl moldasynan saýat ashty. 9jasynda «Kim eken dep kelip edim túıe qýǵan» alǵashqy mysqyl óleńin shyǵardy.
1857 - 1859j Semeı qalasynda Ahmet Rıza medresesinde bilim aldy. 3 aı «Prıhodskaıa shkola» atty orys mektebinde qosymsha oqydy. Arab, parsy, túrik tilderindegi Shyǵys aqyndarynyń kitaptaryn oqydy. 13 jasynan — aǵa sultan Qunanbaı ákesiniń kómekshisi bolyp, el bıleý isine aralasty.
1870j Semeı kitaphanasynda E. P. Mıhaelıspen tanysady.
1876 - 1878j Qońyrkókshe eline 3 jyl bolys bolady
1876 j Jala jabylady
1880j E. P. Mıhaelıs arqyly N. I. Dalgopolov, S. S. Gross, P. D. Lobanovskıı, N. Konchın sekildi orystyń ozyq oıly demokrattarymen tanysady.
1890 - 1898j Qara sózderin jazdy
1891j Súıikti inisi Ospan qaıtys bolǵan soń Abaı óleńderine muń aralasa bastaıdy.
1904j 23 maýsymda 40 kúnnen keıin Abaı dúnıeden ótedi. Jıdebaıdaǵy óz qystaýynyń janyna jerlenedi
1995j A. Qunanbaevtyń 150 jyldyq mereıtoıy IýNESKO kóleminde atalyp ótti.
IV. Kesteniń uıashyqtaryndaǵy sózderdi maǵynasyna qaraı sáıkestendir
1. Abaıdyń shyn aty ----------- 1. Shyńǵys taý
2. Abaı -….. rýynan shyqqan bıler áýletinen. ---------- 2. 1995 jyly
3. A. Qunanbaevtyń 150 jyldyq mereıtoıy IýNESKO kóleminde atalyp ótti. ------- 3. aýyl moldasynan saýat ashty.
4. Zere -------------- 4. Abaıdyń ómir súrgen kezeńi
5. Abaı dúnıeden ótedi ---------------- 5. Ibrahım
6. 1845 - 1904 jj. ---------------- 6. Orta júzdiń Arǵyn taıpasynyń Tobyqty
7. Ákesi Óskenbaıuly Qunanbaı ---------------- 7. 1904j 23 maýsymda
8. Abaı…. bókterinde dúnıege kelgen ---------------- 8. óz zamanyndaǵy ataq dańqy alysqa ketken adamdardyń biri bolǵan.
9. Abaı….. oqydy ---------------- 9. Semeıdegi Ahmet Rıza medresesinde
10. 1855 - 1857 j. ---------------- 10. Abaıdyń ájesi
V. Óleńmen jumys. Óleńniń mazmunyn ashý. Óleńniń shyǵý tarıhynan.
- Qys óleńin Abaı atamyz 1884 jyly Semeı óńirinde qys qatty bolyp el jutaǵan, mal qyrylǵan eken. Qysta jaýǵan qar sáýir aıynda bir - aq erigen. Bul óleń sol kezeńde jazylǵan. Sondyqtan aqyn qysty «Aq kıimdi, deneli, aq saqaldy” zor tulǵaly adam retinde sıpattaǵan.
Sózdik jumysy.
Soqyr, mylqaý - eshteńeni kórmeıdi, estimeıdi.
Dombyǵyp - sýyqtan isip, qyzaryp.
Shıdem - qoı júninen toqylǵan syrtqy kıim.
VI. Oqýlyqpen jumys. Suraq tapsyrma boıynsha óleńdi taldaý
- Aqyn qysty kimge teńeıdi? Qysty adamǵa, kári shalǵa teńep tur
- Shaldyń kıimderi qandaı? Aq kıimdi, ústin aq qyraý basqan
- Kıim dep otyrǵany ne? Jaýyp turǵan qar, qatqan muz
- Aqyn sýrettep otyrǵan shaldy kimge uqsatýǵa bolady? Aq kıimdi, aq saqaldy Aıaz ataǵa
- Óleńdegi shaldyń minezi qandaı? Qatal, ashýly adamdy aıtady
- Soqyr - mylqaý degen sebebi ne? Ol eshteńe kórmeıdi, aıamaıdy, bárin tońdyrady
- Túr, túsi qandaı? Túsi aq qyraý sıaqty sýyq
- Túsi sýyq degendi qalaı túsinesińder? Qatýly, ashýly adamdy aıtady
- Aqyn balalar men malshyny qalaı sýrettegen? Oınaǵan balalardyń beti – qoly tońyp, malshylar jyly kıinse de, aıazǵa shydaı almaı teris qarady.
VII. «Qys» óleńine satylaı keshendi taldaý jasaý.
Avtory: Abaı Qunanbaıuly
Taqyryby - qys tabıǵaty
Janr túri - poezıa (óleń)
Ideıasy - qysqy tabıǵattyń kórinisi
Shýmaq sany - 5 shýmaqty
Tarmaq sany - 22 tarmaqty
Býnaq sany - 2 - 3 býnaqty
Býyn sany - 11 býyndy óleń
Uıqas túri: qara óleń uıqas túrine qurylǵan.
Ádebı - teorıalyq uǵymdar - epıtet, teńeý
Túsindirme sózdik: ushpa - bult
Qondybaı, Qanaı - adam attary
Tárbıelik máni - tabıǵatty aıalaı bilýge úndeıdi.
VIII. Sabaq bekitý:
1. Birinshi bólimde aqyn qysty adam keıpinde sýrettegenin kóz aldyńa elestet.
2. Aldyńǵy shýmaqtardaǵy árbir sýretti aqyn qandaı beıneli sózdermen jasaǵanyn qara:
3. Óleńdi mánerlep oqyp, jattap al.
4. Óz betińshe Abaıdyń «Jazǵytury» óleńin oqy.
IX. Úıge tapsyrma.
a) A. Qunanbaıulynyń ómiri men shyǵarmashylyǵy
á) «Qys» óleńin jattaý.
b) Qys taqyrybyna sýret salyp kelý.
X. Baǵalaý.
Sabaqqa belsene qatysyp otyrǵan oqýshylardy baǵalaý.
Tolyq nusqasyn júkteý
You Might Also Like
