Aınymalylar tıpteri. Programma qurylymy
Sabaq №14
Sabaqtyń taqyryby: Aınymalylar tıpteri. Programma qurylymy.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Oqýshylardy algorıtmniń komandalary jáne onyń qurylymyn túsindire otyryp, kompúterde esep shyǵarý kezeńderimen tanystyrý, praktıka júzinde qoldanýǵa úıretý. Oqýshynyń árbir sabaqqa yntasy men qabiletin biriktirip, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Damytýshylyǵy: Oqýshylardy algorıtmniń komandalarymen jáne qurylymmen tanystyra otyryp, algorıtm qurý daǵdylaryn qalyptastyrý, logıkalyq oı - óristerin damytý;
Tárbıelik: Oqýshylardy uqyptylyqqa, jınaqtylyqqa adamgershilikke tárbıeleý.
ár oqýshyny iskerlikke, naqtylyqqa, yntymaqtylyqqa tárbıeleý
Sabaqtyń túri: jańa sabaqty meńgertý sabaǵy
Sabaqtyń ótý ádisi: sózdik, kórneki, praktıkalyq
Sabaqtyń kórnekiligi: kompúterler, ınteraktıvti taqta, prezentasıa.
Sabaqtyń barysy:
a) uıymdastyrý kezeńi
b) úı tapsyrmasyn suraý
v) jańa sabaq
g) damytý
d) bekitý
e) úıge tapsyrma
j) qorytyndy
Qońyraý soǵylyp sabaq bastalǵan soń balalardy uıymdastyra otyryp sabaqty bastaımyn.
Ótken materıaldy qaıtalaý suraqtary
Slaıd boıynsha kompúterdiń daıyndap ákelgen suraqtaryna jaýap berý.
Qurylǵylardyń attaryn, qyzmetin qaıtalaı otyryp derbes kompúter týraly bilimderin pysyqtap ótý.
• Algorıtmdi órnekteý, jazý tásilderi degenimiz ne?
• Algorıtmderi grafıktik túrde keskindeý erekshelikteri qandaı?
• Blok - sqema degenimiz ne?
• Negizgi bloktarǵa jáne kómekshi bloktarǵa neler jatady?
• Algorıtmdik til, programmalaý tili degenimiz ne?
• Atqarýshy uǵymy
I. Jańa sabaq
• Jańa sabaqty túsindirý
Aınymaly tıpter
Málimetterdiń aınymaly tıpteri standartty tıpterden ózgeshe bolyp keledi. Málimetterdiń ártúrli tıpteri úshin ártúrli amal qoldanýǵa bolady. Málimetterdiń tıpin qurý bir jaǵynan operasıa oryndaýdy jeńildetse, ekinshi jaǵynan qate jiberýge múmkindik beredi. Sonymen, málimetterdiń standartty tıpterinen ózge jańa aınymaly tıpterdi qurýǵa bolady. Málimetterdiń bul tıpterine sanalatyn jáne shekteletin tıpter jatady.
Qabyldaı alatyn mánderiniń rettelgen tizimi arqyly beriletin tıp - sanalatyn tıp bolyp esepteledi. Bul tıpti sıpattaý onyń múmkin mánderiniń ıdentıfıkator túrinde tizimin berýmen anyqtalady.
Jazylý túri:
TYPE =();
VAR : ;
Mysaly:
TYPE Gaz=(Ge, C, O, N );
Metall=(Na, K, Li, Cu, Zn);
Mezgil=(qys, kóktem, jaz, kúz);
VAR Al, A2: Mezgil;
G1, G2, G3: Gaz;
Met l, Met2: Metall;
Tús=(aq, kók, qyzyl, sary, jasyl, qońyr, sur, qara).
Eger aınymaly sıpattaý bóliminde kórsetilgen mánderdiń belgili bir aralyǵyn ǵana qabyldaıtyn bolsa, onda ony shekteýli tıptegi aınymaly dep ataıdy. Mundaı tıptegi aınymalynyń alǵashqy jáne sońǵy mánderi núktelermen bólinip turaqty túrinde kórsetiledi de, ol ekeýi de bir standartty tıpte (real tıpin qoldanýǵa bolmaıdy) bolyp, mindetti túrde alǵashqy mán sońǵy mán sońǵy mánnen kishi bolýy kerek.
Jazylý túri:
TYPE =();
VAR : ;
Mysaly:
TYPE kunder=1.. 31;
VAR RadDay, BolnDay: kunder;
Málimetterdi uıymdastyrý tásilderiniń keń taraǵan túri – kestelik tásil. Bir ǵana joldan turatyn keste syzyqtyq dep atalady. Mysaly: A (2, 3 - 5, 0, 1). Birneshe joldan turatyn keste tiktórtburyshty keste dep atalady. Bulardy kóp jaǵdaıda birólshemdi jáne eki ne kópólshemdi jıymdar (massıvter) dep te ataıdy.
Jıym degenimiz - bir ataýmen belgilenip biriktirilgen birtekti elementter jıyny. Osy jıymǵa kiretin aınymalylardy jıym elementteri deıdi. Jıymnyń mindetti túrde aty, ólshemi, ındeksteri, soǵan sáıkes elementteri jáne onyń túrleri bolady. Jıym tutasymen bir atpen atalady, al elementteriniń reti ındekster arqyly kórsetiledi. Indeks jıymnyń ıdenfıkatorynan soń tik jaqshaǵa alynyp jazylady: (a [1], x[1, 1],…)
Jıymnyń tıpin anyqtaý úshin ARRAY, OF qyzmetshi sózderi qoldanylady. Jıym elementteriniń sıpattalýy bylaı kórsetiledi;
Aty Array[ındeks ólshemi]of real;
nemese
TYPE Aty; =Array [ındeks ólshemi] of integer
Mysal: 20 naqty san berilgen. Osy sandardyń arıfmetıkalyq ortasyn tabý programasy. Osy 20 naqty sandar tobyn A jıymy dep qarastyrsaq, jıymnyń elementteri A[1], A[2], …, A[20] naqty sandar bolady.
Program
Var A: array [l.. 20] of real;
I: integer;
S: real;
Begin
For i:=1 to 20 do
Read (A[i]);
S:=0;
For i:=l to 20 do
S:=S+A[i];
S:=S\20;
Write (S);
End.
Sabaqty bekitý
• Sanalatyn jáne shekteýli tıp degenimiz ne?
• Syzyqtyq jáne tiktórburyshty kesteniń aıyrmashylyǵy qandaı?
• Jıym dep neni aıtamyz?
• Jıymdar qalaı sıpattalady?
• Indeks degenimiz ne?
• Birólshemdi jıym degenimiz ne?
Úıge tapsyrma: 5. 1, 5. 2, 5. 3, 5. 4 taqyryptaryn oqý.
Tolyq nusqasyn qaraý
Sabaqtyń taqyryby: Aınymalylar tıpteri. Programma qurylymy.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Oqýshylardy algorıtmniń komandalary jáne onyń qurylymyn túsindire otyryp, kompúterde esep shyǵarý kezeńderimen tanystyrý, praktıka júzinde qoldanýǵa úıretý. Oqýshynyń árbir sabaqqa yntasy men qabiletin biriktirip, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Damytýshylyǵy: Oqýshylardy algorıtmniń komandalarymen jáne qurylymmen tanystyra otyryp, algorıtm qurý daǵdylaryn qalyptastyrý, logıkalyq oı - óristerin damytý;
Tárbıelik: Oqýshylardy uqyptylyqqa, jınaqtylyqqa adamgershilikke tárbıeleý.
ár oqýshyny iskerlikke, naqtylyqqa, yntymaqtylyqqa tárbıeleý
Sabaqtyń túri: jańa sabaqty meńgertý sabaǵy
Sabaqtyń ótý ádisi: sózdik, kórneki, praktıkalyq
Sabaqtyń kórnekiligi: kompúterler, ınteraktıvti taqta, prezentasıa.
Sabaqtyń barysy:
a) uıymdastyrý kezeńi
b) úı tapsyrmasyn suraý
v) jańa sabaq
g) damytý
d) bekitý
e) úıge tapsyrma
j) qorytyndy
Qońyraý soǵylyp sabaq bastalǵan soń balalardy uıymdastyra otyryp sabaqty bastaımyn.
Ótken materıaldy qaıtalaý suraqtary
Slaıd boıynsha kompúterdiń daıyndap ákelgen suraqtaryna jaýap berý.
Qurylǵylardyń attaryn, qyzmetin qaıtalaı otyryp derbes kompúter týraly bilimderin pysyqtap ótý.
• Algorıtmdi órnekteý, jazý tásilderi degenimiz ne?
• Algorıtmderi grafıktik túrde keskindeý erekshelikteri qandaı?
• Blok - sqema degenimiz ne?
• Negizgi bloktarǵa jáne kómekshi bloktarǵa neler jatady?
• Algorıtmdik til, programmalaý tili degenimiz ne?
• Atqarýshy uǵymy
I. Jańa sabaq
• Jańa sabaqty túsindirý
Aınymaly tıpter
Málimetterdiń aınymaly tıpteri standartty tıpterden ózgeshe bolyp keledi. Málimetterdiń ártúrli tıpteri úshin ártúrli amal qoldanýǵa bolady. Málimetterdiń tıpin qurý bir jaǵynan operasıa oryndaýdy jeńildetse, ekinshi jaǵynan qate jiberýge múmkindik beredi. Sonymen, málimetterdiń standartty tıpterinen ózge jańa aınymaly tıpterdi qurýǵa bolady. Málimetterdiń bul tıpterine sanalatyn jáne shekteletin tıpter jatady.
Qabyldaı alatyn mánderiniń rettelgen tizimi arqyly beriletin tıp - sanalatyn tıp bolyp esepteledi. Bul tıpti sıpattaý onyń múmkin mánderiniń ıdentıfıkator túrinde tizimin berýmen anyqtalady.
Jazylý túri:
TYPE =();
VAR : ;
Mysaly:
TYPE Gaz=(Ge, C, O, N );
Metall=(Na, K, Li, Cu, Zn);
Mezgil=(qys, kóktem, jaz, kúz);
VAR Al, A2: Mezgil;
G1, G2, G3: Gaz;
Met l, Met2: Metall;
Tús=(aq, kók, qyzyl, sary, jasyl, qońyr, sur, qara).
Eger aınymaly sıpattaý bóliminde kórsetilgen mánderdiń belgili bir aralyǵyn ǵana qabyldaıtyn bolsa, onda ony shekteýli tıptegi aınymaly dep ataıdy. Mundaı tıptegi aınymalynyń alǵashqy jáne sońǵy mánderi núktelermen bólinip turaqty túrinde kórsetiledi de, ol ekeýi de bir standartty tıpte (real tıpin qoldanýǵa bolmaıdy) bolyp, mindetti túrde alǵashqy mán sońǵy mán sońǵy mánnen kishi bolýy kerek.
Jazylý túri:
TYPE =();
VAR : ;
Mysaly:
TYPE kunder=1.. 31;
VAR RadDay, BolnDay: kunder;
Málimetterdi uıymdastyrý tásilderiniń keń taraǵan túri – kestelik tásil. Bir ǵana joldan turatyn keste syzyqtyq dep atalady. Mysaly: A (2, 3 - 5, 0, 1). Birneshe joldan turatyn keste tiktórtburyshty keste dep atalady. Bulardy kóp jaǵdaıda birólshemdi jáne eki ne kópólshemdi jıymdar (massıvter) dep te ataıdy.
Jıym degenimiz - bir ataýmen belgilenip biriktirilgen birtekti elementter jıyny. Osy jıymǵa kiretin aınymalylardy jıym elementteri deıdi. Jıymnyń mindetti túrde aty, ólshemi, ındeksteri, soǵan sáıkes elementteri jáne onyń túrleri bolady. Jıym tutasymen bir atpen atalady, al elementteriniń reti ındekster arqyly kórsetiledi. Indeks jıymnyń ıdenfıkatorynan soń tik jaqshaǵa alynyp jazylady: (a [1], x[1, 1],…)
Jıymnyń tıpin anyqtaý úshin ARRAY, OF qyzmetshi sózderi qoldanylady. Jıym elementteriniń sıpattalýy bylaı kórsetiledi;
Aty Array[ındeks ólshemi]of real;
nemese
TYPE Aty; =Array [ındeks ólshemi] of integer
Mysal: 20 naqty san berilgen. Osy sandardyń arıfmetıkalyq ortasyn tabý programasy. Osy 20 naqty sandar tobyn A jıymy dep qarastyrsaq, jıymnyń elementteri A[1], A[2], …, A[20] naqty sandar bolady.
Program
Var A: array [l.. 20] of real;
I: integer;
S: real;
Begin
For i:=1 to 20 do
Read (A[i]);
S:=0;
For i:=l to 20 do
S:=S+A[i];
S:=S\20;
Write (S);
End.
Sabaqty bekitý
• Sanalatyn jáne shekteýli tıp degenimiz ne?
• Syzyqtyq jáne tiktórburyshty kesteniń aıyrmashylyǵy qandaı?
• Jıym dep neni aıtamyz?
• Jıymdar qalaı sıpattalady?
• Indeks degenimiz ne?
• Birólshemdi jıym degenimiz ne?
Úıge tapsyrma: 5. 1, 5. 2, 5. 3, 5. 4 taqyryptaryn oqý.
Tolyq nusqasyn qaraý
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Modelderdi sıpattaý ádisi, modeldeý qasıetteri. Model túrleri
