InfoHub Logo

Almaty qalasy, Alataý aýdany
KMQK "№177bóbekjaı-balabaqshasy"
Psıholog mamany Darıbaeva Gýlmıra Gabıtovna

 

Mektep jasyna deıingi balalardyń tanym qabiletteriniń damý ereksheligi

№	Tanym qabiletteri	Mektep jasyna deıingi balalarǵa tán túrleri
1	Qabyldaý	Sýretti qabyldaý,sensorlyq etalondardy qabyldaý, keńistikti jáne ýaqqytty qabyldaý
2	Zeıin	Yryqsyz jáne yryqty
3	Es	Kórý esi,estý esi arqyly kórneki obrazdyq es,sóz logıkalyq esin damytý
4	Oılaý	Analız jáne sıntez jasaýǵa,salystyrý,logıkalyq oılaýǵa jeteleý
5	Qıal	Shyǵarmashylyq qıalyn damytý
6	Tiliniń damýy	Dıolog dáne monolog túrde sóıleý
7	Qol bulshyq etterin damytýy	Zattady qaǵaz betine beıneleýi, saýsaqtar arqyly beıneler jasaý,qaryndashty durys ustaýy.

 

Balalardyń tanym qabiletterin damytýǵa arnalǵan oıyndar.

Kóńildi sheńber

Balalar sheńber jasap turady. Ár bala óziniń janyndaǵy balanyesinde saqtap alýy kerek. Oıyn júrgizýshiniń  berilgen belgisi boıynsha balalar kózderin jumady. Oıyn júrgizýshi otyrǵan balardyń birnesheýine ár túrli zattardy qystyryp qoıady.balalar kózderin ashyp, qandaı ózgeris baryn qasyndaǵy balalarǵa qarap.

Qıaldaǵy sýret

Balalar sheńber qquryp otyrady. Oıynshylarǵa taza aq paraq pen túrli–tústi arandashtar taratylyp beriledi. Balalar oıyn júrgizýshiniń belgisi boıynsha óz oılarynan sýret sala bastaıdy. Oıyn júrgizýshi  belgi bergen kezde salyp jatqan sýretin toqtatyp,oń jaǵyndaǵy oıynshyǵa beredi de,sol jaǵyndaǵy oıynshynyń sýretin jalǵastyrady. Oıyn júrgizýshiniń belgisi boıynsha qoldan-qolǵa aýysyp,tolyqtyrylyp salyna beredi. Sońynda sýret taldanady.

Men neni jumbaqtadym?

Oıyn júrgizýshi zatty, oıynshyqty nemese bir janýardy sıpattap aıtady. Oıynshylar zattyń atyn taýyp ataýy kerek. Mysaly: Oıyn júrgizýshi dıvandy jumbaqtap bylaı sıpattaıdy: «Zattyń kólemi óte úlken.Ústi matamen jabylǵan.ony jazyp qoldanýǵa bolady». Jumbaqtaǵan zatty kim sheshse, sol ári qaraı júrgizedi.

Bılep kórset!

Oıynǵa qatysýshylardyń sanyna shek qoıylmaıdy. Oıyn júrgizýshi kez-kelgen zattyń nemese janýardyń atyn ataıdy da áýen qoıady. Oıynǵa atysýshylar ataǵan zatty beınelep bılep kórsetedi. Mysaly: kóbelek, jylqy, gúl, qus, qoıan, kámpıt, alma, qamyr, kún t.b bolyp bıleýdi usynady.

Boıaýlar bazary

Oıynshylardyń ishinen etikshi,tiginshi,toqymashy belgilenedi. Olar bólmeden shyǵyp ketedi. Qalǵan oıynshylar kıimderine qaraı túrli tústi boıaýlar qyzyl, kók, sary, kógildir, aq, sur t.b bolady. Bazarǵa qol óner sheberleri boıaýlar satypalýǵa keledi. Olar: bazarda boıaýlar satylama? Dep aıqaılaıdy. Boıaýlar: “Catylady, senderge qandaı boıaýlar kerek?” dep jaýap beredi. Qolóner sheberleri ózderine qajetti boıaýlardy ataı bastaıdy. Eger atalǵan boıaýlar bar bolsa, sol boıaý qolóner sheberine qyzmet etýge shyǵady. Ataǵan boıaýlar “joq” bolsa, joq dep jaýap beredi. Osylaısha sheberler kezekpen boıaýlardy suraıdy. Kimde boıaý kóp bolsa, sol sheber jeńiske jetedi.

---