InfoHub Logo

Byltyrǵy jazda Qurama Shtattar tarıhtaǵy eń qýatty ıadrolyq emes qarýdy alǵash ret synap kórdi. «Barlyq jarylǵyshtardyń anasy» retinde belgili  GBU-43 Massive Ordnance Air qoparylǵysh zarády IGIL pozısıasyna (QR terıtorıasynda tıym salynǵan lańkestik uıym) tastaldy. Áskerılerdiń nátıjesi rasymen de tańqalarlyq boldy – áýeden shabýyl jasaýǵa qıyn bolǵan, jerdiń tereńinde ornalasqan býnker tolyqtaı derlik joıyldy. Árıne ony jerdegi operasıalarmen alý áldeqaıda jeńil bolar edi. Biraq AQSH úshin óz kúshin kópshilikke kórneki dálelmen kórsetý mańyzdyraq edi. Endi bul óte qýatty qarýdyń qandaı ekeni týraly jáne odan shynymen qorqýǵa bola ma, sol jaıynda aıtaıyq.

Ataýy

Árıne Pentagonnyń oǵan jeńil-jelpi at qoıa salmaıtyny anyq. AQSH Áskeri «Barlyq jarylǵyshtardyń anasymen» emes, GBU-43/B MOAB-pen qarýlanǵan. MOAB - Massive Ordnance Air Blast, ıaǵnı qoparǵysh qýaty bar aýyr jarylǵysh dep jikteledi. Biraq sarbazdar ony — Mother of All Bombs, «Barlyq jarylǵyshtardyń anasy» dep ataǵandy unatady. Bir qyzyǵy, eń áýeli onyń ataýy paıda boldy. Tek sodan keıin ǵana ony osylaı jiktedi.

Ólshemderi men salmaǵy

MOAB-tyń ólshemderi rasymen de tańqalarlyq. Jarylǵyshtyń uzyndyǵy toǵyz metr, salmaǵy – 9800 kılogramm. Ádettegi áskerı ushaqtar mundaı ólshemdi jarylǵyshty tasymaldaýǵa beıimdelmegen. «Barlyq jarylǵyshtardyń anasyn» kerekti jerine MS-130 ushaǵy arqyly jetkizip, júk lúgi arqyly tastaıdy. Arnaıy GPS-treker jarylǵyshty nysanaǵa dáldep kózdeýge kómektesedi. Detonasıa (urý kúshinen jarylǵyshtyń lezde, tas-talqan bolyp jarylýy) jerden bir metr jerde bolady.

Valkırıanyń ushýy

MOAV-ty ushýǵa attandyrý da ońaı emes. Ony arnaıy tuǵyrǵa ornalastyrady da, sonymen birge tastaıdy. Tuǵyr parashútpen jabdyqtalǵan. Ol áýede ashylady da, jarylǵysh tómen qaraı syrǵanap, arnaıy qanattarynyń kómegimen aýada turaqtanady.

Áýeden shabýyl jasaý

MOAV-tyń negizshi joıǵysh faktory – soqqy tolqyny. Dalalyq synaqtarda ol jarylys ornynan bir jarym kılometrge artyq radıýsqa taralǵan. Soqqynyń trotıldik balamasy segiz tonna trotılge jýyq. MOAV-tyń korpýsy soqqy tolqynynyń joıý radıýsyn arttyrý úshin arnaıy juqa alúmınıden jasalǵan.

Ol ne úshin qajet?

MOAV-ty býnkerdi joıatyn qýatty jarylǵysh retinde jasap shyǵarǵan. Ony Irak soǵysy kezinde qarsylastardyń kóptegen jerasty býnkerleri men týnelderin joıý úshin daıyndap, paıdalanbaq bolǵan. Biraq ony ol soǵysqa múldem paıdalanbady. Óıtkeni Pentagon jaý tylyndaǵy býnkerlerdi joıý úshin 16 mıllıon dollar (bir jarylǵyshtyń quny) jumsaý tym kóp shyǵyn dep eseptedi.

Odan da úlkeni bar

Jaqyn ýaqyttan beri «barlyq jarylǵyshtardyń anasy» Pentagon arsenalyndaǵy eń qýatty ıadrolyq qarý bolyp tabylmaıdy. 2013-jyly AQSH Áskerinde resmı túrde taǵy bir úreıli qarý: Massive Ordnance Penetrator qoparylǵysh zarády paıda boldy. Onyń salmaǵy 13 tonnadan artyq jáne kez-kelgen deńgeıdegi jerasty bekinisterin joıyp jibere alady. Árıne ony soǵysqa áli paıdalanǵan joq. Sondyqtan muny ázirge teorıa retinde qabyldaı turǵan durys.

---