InfoHub Logo

Erık Shmıdt pen Djonatan Rozenbergtiń «Google qalaı jumys isteıdi?» kitabyna súıenip jazyldy...

Bizden mansapqa baılanysty jıi keńes suraıdy. Bıznesin jańadan bastaǵan kásipkerler, oqý ornyn endi ǵana aıaqtaǵan stýdentter, bári derlik ómirde óz jolyn taýyp, jetistikke jetkisi keledi. Eger bizdi baqytymyzǵa oraı, ýnıversıtet bitirýshileri aldynda baıandama oqýǵa shaqyrsa, onda ol mynadaı bolar edi.

Mansapqa quddy bir serfıngpen aınalysqan sıaqty qarańyz

Djonatan bıznes mektebinde (wharton business school) oqyp júrgende, prodakt menedjment salasyna qyzyǵyp, kóptegen kompanıalardyń qyzmetkerlermen ótkizgen birneshe prezentasıalaryna qatysqan. Solardyń biri turmystyq hımıa (sýsabyn sıaqty zattar) taýarlaryn óndirýde jetekshi kompanıa boldy. Olar óz bıznesterinde prodakt menedjmentti, naqty málimetterge súıengen ǵylym retinde qarastyrdy ıaǵnı naryqty zertteý men tutynýshynyń taýarǵa bergen minezdemesine qaraı sıpattady. "Elestetip kórińiz, siz aınaǵa qarap, artqy jaqty kórip turyp, aldyǵa jyljyp kelesiz", — dedi olar bunyń jaqsy ekendigin bildirip.

Sodan keıin Djonatan Kremnıı alqabyndaǵy joǵary tehnologıalar salasynda aldyńǵy qatarly kompanıalardyń biriniń prezentasıasyn kórdi. Olar Kremnıı alqabyndaǵy prodakt-menedjment — "F-16" - men ushýdy" eske túsiretindigin rastaǵan.

Bızneste, ásirese joǵary tehnologıa salasynda istegen isińizde myqty maman ǵana bolý, jetkiliksiz. Siz eń bolmasa úlken tolqyndardyń naqty bireýin ustap, onymen jaǵaǵa deıin syrǵanaý kereksiz. Oqý ornyn endi ǵana aıaqtaǵan stýdentter, jumys izdegen kezde aldymen kompanıaǵa, sodan keıin jumysqa, tek sosyn ǵana óziniń qyzmetine nazar aýdarady. Alaıda bul mansap jolynda múldem durys emes tártip. Durys qurastyrlyǵan tártip boıynsha, bir ǵana maǵynaǵa ıe. Mansap jolynda kompanıalardy aýystyrý ońaı, alaıda qyzmetti aýystyrý qıyn. Jumys ornyńyzdy serfıngpen aınalysatyn jer dep elestetińiz. Al kompanıa siz syrǵanaıtyn tolqyndardy usynady. Siz árqashan eń úlken, eń úzdik tolqyndar bolatyn jerde bolý kereksiz.

Eger kóńilińizde bolmaǵan kompanıany tańdasańyz nemese bastyǵyńyz nashar bolyp shyqsa, biraq komanıanyń "tolqyndary" myqty bolsa, bul jaǵdaıdan da rahattana alasyz. Keri jaǵdaıda, ıaǵnı mansabyńyzdyń basynan-aq burys baǵytty tańdasańyz, onda ósýińiz kompanıanyń ishki múmkindigimen shektelip qalady.

Árdaıym tehnologıanyń tilin jetik biletinderge qulaq asyńyz

Siz qaı salada bolatynyńyzdy tańdaǵannan keıin, endi kompanıa tańdaý kerek. Al kompanıany tańdaǵannan keıin, tehnologıanyń tilin biletinderdiń sózine qulaq asyńyz. Kóptiń arasynda tehnologıa qandaı baǵytta damyp jatqandyǵyn, onyń bıznes salasyna qalaı áser etetinin ózgelerden buryn ańǵaratyn danyshpan ári jasampaz adamdar bar. Bıll Geıts pen Poll Allen mıkrosqemalar men kompúterler keleshekte arzan bolatynyn elden buryn túsindi. Sondyqtan baǵdarlamalyq qamsyzdandyrý bolashaq aqparattyq tehnologıalardyń kilti bolatyndyǵyn uǵynyp, Microsoft-tyń negizin qalady. Chad Herlı arzan vıdeokameralardyń túsirgen ónimderin ınternetke shyǵýǵa múmkindik berý jáne málimetterdi saqtaýdyń formatyn ózgertý arqyly kóńil kóterý salasyndaǵy vıdeonyń rólin aıqyn kóre bildi. Solaı ol Youtube jelisiniń negizin qalaǵandardyń biri boldy. Mark Benıoff qýatty baǵdarlamalyq qamsyzdandyrý bultta ornalasatyndyǵyna sendi. Osy senim negizinde ol salesforce.com negizin qalady. Rıd Hoffman ınternettiń baılanystyratyn kúshi óz isiniń sheberleri úshin ómirlik máni bar ekendigin bildi, solaı LinkedIn qurdy. Stıv Djobs keleshekte kompúterler tutynýyshlar úshin aksesýarlardyń biri bolatyndyǵyn aldyn-ala kóre bildi. Al endi danyshpan ári jasampaz adamdar kimder? Aınaladaǵy qalyń adamdardyń ishinde qaısy adam tehnologıanyń tilin biletindigin qalaı ańǵarýǵa bolady? Siz onyń ómirbaıanyna kóz salý arqyly ańǵara alasyz. Ádette mundaı adamdar mansap jolyn bastamaı turyp-aq, tehnologıa men kásipkerlik salasynda ózderin tanyta bastaıdy. Rıd Hoffman eń alǵashqy jumysqa 12 jasynda ornalasqan. Jasóspirim Rıd kompúter oıyndaryn jasaıtyn baǵdarlamashylardyń birine onyń oıynynyń kóshirme nusqaýlyǵyn kórsetip, budan ári oıyndy qalaı damytýǵa bolatyndyǵyn kórsetken. Bul jerde ol jumys izdemedi, jáı ǵana oıyndy jetildirgisi keldi. Mark Benıoff 15 jasynda alǵashqy kompúterlik oıynyn satyp, kompanıa qurǵan.

Joǵaryda aıtylǵandardyń barlyǵy — belgili mysaldar. Degenmen álemde jetistigi jaıly kóp eshkim bile bermeıtin, kóptegen danyshpan ári jasampaz adamdar bar. Olar sizdi eń úzdik tolqyndarǵa jetkizedi. Solardy taýyp, (jumysqa) alyńyz, olardy jiberip almaýǵa tyrysyńyz.

Mansabyńyzdy aldyn ala josparlańyz

Mansapta ósý — kúsh jiger men aldyn ala josparlaýdy qajet etedi. Bul anyq nárse. Degenmen, bir tańqalarlyǵy buryn talaı sátsizdikke ushyraǵanan keıin, jetistikke jetý úshin kóptegen adamdar bizge keledi. Ádette mundaı adamdarǵa Djonatan birqatar tapsyrmalar berip, onymen birge óziniń súıikti naqyl sózi «Ómir sý qubyryna uqsaıdy: «syrtta ne alatynyńyz ishke ne bergenińizge baılanysty» degen sózdi qosa aıtady. Eger osy tapsyrmalaryn buljytpaı oryndasa, ol mansap jolynda kómektesetinine ýáde berdi.

Mansabyńyzdy aldyn ala josparlaý úshin birneshe keńester:

Siz úshin minsiz jumys degen qandaı? Qazirgi emes, bes jyldan keıingi armanyńyzdaǵy minsiz jumys qandaı, sol jaıly oılanyńyz. Qaıda jumys istegińiz keledi?  Nemen aınalysqyńyz keledi? Tabysyńyz qansha? Qyzmetińizdiń mindetterin jazyńyz: eger siz saıttan ózińiz qalaǵan vakansıany kórseńiz, onda ne jazylyp turýy múmkin? Al endi oısha ýaqytty 5-6 jylǵa aldyǵa jyljytyp, osy jumysta istep júrgenińizdi elestetińiz. Bes jyldan keıingi sizdiń túıindemeńiz qalaı kórinedi? Siz osy qyzmetke qol jetkizý úshin qandaı joldardan óttińiz?

Ózińizdiń myqty jáne álsiz tustaryńyzdy taldańyz. Ózińiz qalaǵan qyzmetke qol jetkizý úshin sizge qaı qabiletińizdi damytý kerek? Bul jerde sizge bastyǵyńyz, áriptesterińizdiń siz jaıly pikirleri kómektese alady. Eń sońynda, siz osy qyzmetke qalaı qol jetkizesiz? Sizge qandaı daıyndyqtardan ótý qajet? Qanshalyqty tájirıbe jınaqtaý kerek?

Aıtpaqshy, eger siz armandaǵan minsiz jumysqa búginnen bastap-aq daıynmyn dep oılasańyz, onda tym alysqa kettińiz.  Aldymen basynan bastańyz, minsiz jumys sizge op-ońaı qol jetkizetin nárse emes, eńbekpen jetetin nárse bolý kerek. Minsiz jumys sizdiń barar sońǵy jerińiz  bolýy qajet.

Eger siz joǵaryda atalǵandardyń bárin oryndasańyz, onda ol sizge óz jemisin beredi.

Statısıka — bul jańa plasıka

Biz aqparattar toǵysy zamanynda ómir súrýdemiz. Aqparattar qanshalyqty kóp bolsa, soǵan saı ony retteıtin, saraptama jasaıtyn mamandar qajet. Aqparat  — XXI – ǵasyr qylyshy. Kim oǵan myqty ıelik etse, sol — samýraı. Sondyqtan óz qylyshyńyzdy aqparattyq soǵystarda paıdalanyp, statısıkamen aınalysyńyz. «Men matematıkadan nasharmyn!» dege sózdi biz estigenbiz. Ásirese, sen -  ıá, artqy partada otyratyn sen. Ýaıymdama, shyǵar jol bar. Suraq qoıyp, jaýap ala bilý mańyzdy ádis. Sizdiń bıznesińiz qandaı ekeni mańyzdy emes, bastysy durys aqparattarǵa, durys saraptama jasap, durys sheshim qabyldaýdy úırenińiz. Matematıkany jetik biletinderge suraqty durys qoısańyz, jaýaptardy da durys alasyz. Osyny úırenińiz. Tipti siz matemaıkadan myqty bolmasańyz da, aqyldy bolý úshin sandardy paıdalanyp úırene alasyz.

Oqyńyz

Kóptegen mekemelerde jazba aqparattardyń qory saqtalǵan. Olardyń eń úzdigin tańdap, oqyńyz. Google–de bizden neni oqý qajettigin suraǵan adamdarǵa árdaıym usynamyz: 2004 jyly IPO arnalǵan negizin qalaýshynyń hatyn jáne Erık pen Larrı qurastyrǵan búkil ishki strategıalyq qujattardy oqyp shyǵýǵa usynamyz. Onyń ishinde eń naqty aqparattar, bizdiń qundylyqtarymyz ben strategıamyz qysqasha baıandalǵan. Degenmen, kóbisiniń munyń bárin oqýǵa qoldary tımeıdi. Olardyń qateligin qaıtalamańyz.

Óz kompanıańyzdy shektemeńiz. Internette jazba aqparattar óte kóp. Olardyń basym kópshiligi qur bos sóz bolǵanyna qaramastan, odan paıdaly aqparat tabýǵa da bolady. Anyqtańyz sizdiń arsenalyńyzdan ártúrli quraldardy paıdalanyp, siz qurmetteıtin avtor men saıtqa qalaı jol ashýǵa bolatynyn, qarastyryńyz. Qyzyǵýshylyǵyńyzǵa qaraı aqyldy jasampazdar tobyn jasaqtap,  kitaptar men maqalalarmen almasyńyz. Óz salańda tabysqa jetýdiń birden-bir tásili — sol salada barynsha kóp bilý. Al bilim alýdyń eń tıimdi joly — oqý. Ádette adamdar kitap oqýǵa ýaqyttary joq ekendigin jıi aıtady. Biraq bul shyn máninde ýaqyttyń joqtyǵy emes, óz bıznesi jaıly barynsha kóp bilýge tyryspaıtyndyǵyn bildiredi. Óz bıznesi jaıly kimniń kóp oqıtynyn bilesiz be? CEO (kompanıa basshysy). Sondyqtan CEO sıaqty oılanyp, sol sıaqty oqyńyz.

«Lıftke arnalǵan óz sózińizdi» jattańyz

Elestetip kórińiz, dálizde bastyǵyńyzdyń bastyǵymen kezdesip qaldyńyz. Nemese tipti CEO-men kezdestińiz dep alaıyq. Ol sizden nemen aınalysyp júrgenińizdi surady. Siz ne dep jaýap beresiz? Bul rıtorıkalyq suraq emes, sondyqtan oǵan dál qazir jaýap berińiz. Qane. Sizdiń 30 sekýnd qana ýaqytyńyz bar.

Oııı, onsha emes bolyp estildi. Siz jaqyn ýaqytta «lıftke arnalǵan óz sózińizdi» qaıtalamapsyz. Onymen jumys isteńiz. Ol qazir týra osy ýaqytta sizdiń nemen aınalysyp júrgenińizdi bildirý kerek. Barlyq qajetti aqparattardy jınaqtap, senimdi túrde aıtýǵa jattyǵyńyz.

Jumys izdep júrgenderde óziniń «lıftke arnalǵan sózi» bolý qajet. Ol sizdiń túıindemeńizdiń qysqasha baıandaýy ıaǵnı nemen aınalysqyńyz keletinin, sizge nazar aýdartarlyq ne nárseńiz barlyǵy, sondaı-aq kompanıa men tutynýshyǵa qandaı paıda ákele alatyndyǵyńyzdy kórsetetindeı bolsyn. Osy ýaqytqa deıin eshkim aıtpaǵan, ózińizge birden nazar aýdartarlyq ne aıtar edińiz?

Súıikti isińizben qoǵamdyq jumysty úılestirińiz

Bul sóz bizdiń erekshe qurmetteıtin burynǵy áriptesimiz Sherıl Sendbergtiń sózi. «Eń joǵarǵy saltanat — mahabbatpen jasalynǵan jumysty qoǵamdyq ispen úılestire bilý. Bul baqytqa aparar senimdi jol». Durys. Siz jumysyńyzdy jaqsy kórý sebebimen ǵana jetistikke jete almaısyz. Múmkin, buryn da estigen shyǵarsyz, degenmen bul ras. Súıikti isińizben qoǵamdyq jumysty úılestire otyryp jumys jasaý kerek dep Sherıl durys aıtady. Mine, sondyqtan mansap jaıly sóz qozǵaǵanda buny sońǵy bólimge qaldyrýymyzdyń sebebi de osy.

Súıikti isińdi tabý ońaı emes. Siz eń alǵash kompanıaǵa kelip, jumysqa turǵanyńyzda baqytty bolasyz. Keıin qyzmetińizdiń siz kútkendeı bolmaǵanyn túsinesiz. Múmkin siz eki jaqqa ıaǵnı «mahabbat/úles qosýǵa» teń nazar aýdarmaǵan shyǵarsyz. Siz, árıne bárin tastap, basynan bastaı alasyz.

Sizdiń bes jyldan keıingi minsiz jumysyńyz, «eger mende sondaı bolsa» degen armanyńyzdaǵy iske jaqyn bolsyn. Siz qazir álemniń qaı buryshynda bolsańyz da, ol sizge qoljetimdi. Biz qarapaıym áreketter jasap (durys maqsattar qoıý) mansap jolyn túbegeıli ózgertken  kóptegen adamdardy óz kózimizben kórdik.

Qanıa Tabys

---