Baýyrjan Momyshuly «Jaýyngerdiń tulǵasy»
Sabaqtyń taqyryby: Baýyrjan Momyshuly «Jaýyngerdiń tulǵasy»
Sabaqtyń maqsaty:
a) bilimdilik: oqýshylarǵa Baýyrjan Momyshulynyń ómiri, shyǵarmashylyǵy,
«Jaýynger tulǵasy» («Qanmen jazylǵan kitap» jınaǵynan úzindi) jaıly tolyq málimet
berý.
á) damytýshylyq: oı - órisin, oılaý belsendiligin, sóıleý sheberligin, til mádenıetin damytý, sózdik qoryn molaıtý, shyǵarmashylyq izdeniske baýlý, olardyń oı - pikirin qalyptastyrý.
b) tárbıelik; elin, jerin, Otanyn qadirleýge, adamgershilikke, adaldyqqa,
eńbeksúıgishtikke tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: aqparattyq sabaq.
Sabaqtyń ádisi: túsindirý, sýretteý, salystyrý, suraq - jaýap, sózdikpen jumys, baǵalaý, bekitý, áńgimeleý
Sabaqtyń formalary: toppen, synyp ujymymen jumys júrgizý.
Sabaqtyń tıpteri: uıymdastyrý kezeńi, úı tapsyrmasyn suraý, jańa sabaqty túsindirý, bekitý, baǵalaý, qorytyndylaý,
Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi.
1. Sálemdesý.
2. Sabaqqa daıyndyǵyn tekserý
3. Jańa sabaqqa daıyndyq.
á) Úı tapsyrmasyn suraý.
1. Á. Sársenbaevtyń ómiri, shyǵarmashylyǵy jaıly suraımyn.
2. Qalaǵan óleńin jatqa suraımyn.
3. Qosymsha suraqtar qoıý arqyly ótken taqyrypty qorytyndylaımyn.
A) Lırıka degenimiz ne?
B) Lırıkanyń qandaı túrleri bar?
V) «Sen qurmette ony qaraǵym» óleńiniń ıdeıasy ne týraly?
G) Uly Otan soǵysy ardagerlerine qazirgi tańda qandaı qurmet kórsetilip jatyr?
b) Jańa sabaqty túsindirý.
Búgingi jańa sabaqta oqýshylarǵa Baýyrjan Momyshulynyń ómiri, shyǵarmashylyǵy, « Jaýyngerdiń tulǵasy» jaıly túsindiremin
Baýyrjan Momyshuly 1910 jyly Jambyl oblysy, Jýaly aýdany, Kólbastar qonysynda dúnıege kelgen. Áskerı qaıratker, erjúrek qolbasshy, jazýshy, Keńes Odaǵynyń batyry, Qazaqstannyń halyq qaharmany. Momysh otbasynda dúnıege kelgen, 13 jasqa deıin aýylda, odan soń ınternatta tárbıelendi. Mektep bitirip, biraz ýaqyt muǵalim bolady. 1932 jyly ásker qataryna alynyp, mergendik ónerin ıgerdi. Aýlyna oralǵan soń, qarjy oryndarynda jumys istedi.
Uly Otan soǵysy bastalysymen general - maıor I. V. Panfılovtyń '
basshylyǵymen Almatyda jasaqtalǵan 316 - atqyshtar dıvızıany basqardy. 1941 jyly kúzgi, qysqy keskilesken shaıqastar kezinde óz batalónyn 27 ret shabýylǵa bastap shyqty. 5 ret qorshaýdy buzyp, negizgi jaýyngerlik quramymen aman - esen dıvızıasyna qosyldy. Reseıdegi Volokolomsk, Gorún, Matrenıno, Lopastıno, Krúkova, Borodıno, Trashkovo, qala - derevnálary úshin bolǵan urystarda 9 ret asqan erlik kórsetti. Jaýyngerlik is - qımyldarǵa qatysty, urystan shyǵý, sheginis jasaý tásilderiniń arnaıy taraý bolyp áskerı jarysqa enýi, taktıkada «ońasha» jáne «ıkemdi qorǵanys» uǵymdarynyń qalyptasýy Baýyrjan Momyshulynyń osyndaı tájirıbeleriniń jıyntyǵy bolyp tabylady. Onyń qolbasshy, tereń oılaı biletin áskerı maman retindegi talanty soǵysta polk, dıvızıa basqarǵan joldary keńinen ashyldy.
Baýyrjan Momyshuly týraly beınerolık pen fotosýretteri bar slaıd kórsetiledi.
Baýyrjan Momyshuly jaý shepterine ishkerileı enip urys júrgizý teorıasyn soǵys tájirıbesinde alǵash qoldanýshylardyń biri boldy. Ol bul teorıany júzege asyrýda búkil ásker túrleriniń ózara tyǵyz baılanysta áreket etýine basa kóńil bólip otyrdy. Tank, artılerıa. áskerı bólimderdi polktar men dıvızıalar komandırleri qol astyna bere otyryp, olardyń ózdiginshe jaýyngerlik qımyldar júrgizýine múmkindik jasaý taktıkasyn qoldandy. ózi qashan da urys taǵdyryn sheshetin jerde boldy.
«Jaýyngerdiń tulǵasy» áńgimesiniń mazmunyn túsindirý.
Dáptermen jumys:
1. Áńgimede aıtylǵan qazaqtyń maqal - mátelderin jazǵyzý, maǵynasyn túsindirý
2. Erlik, batyrlyq degendi qalaı túsinesińder?
3. Naǵyz jaýynger tulǵasy qandaı bolýy kerek?
Baýyrjan Momyshuly - áskerı pedagogıkany jáne áskerı psıhologıany baıytýshy, baǵa jetpes mura qaldyrǵan dara tulǵa. Onyń ataq - dańqy batyrlyǵy A. Bektiń kitabynda sýretteldi. Kitap nemis, cheh, evreı, aǵylshyn, fransýz tilderine aýdaryldy. Baýyrjan Momyshuly 1950 jyly Keńes Armıany bas shtabynyń arnaýly Joǵarǵy Áskerı akademıasyn dáris oqýmen birge shyǵarmashylyqqa bet burdy. 1956 jyly demalysqa shyǵyp, ómiriniń sońyna deıin shyǵarmashylyq jumyspen aınalysty. Jazýshylyq talanty tez ushtaldy. Ol shyǵarmalaryn qazaq, orys tilinde jazyp, qazaq ádebıetindegi áskerı proza janrynyń negizin qalady. Jazýshynyń ózekti taqyryby - Uly Otan soǵysy kezindegi jaýyngerlerdiń tulǵasyn jan - jaqty sýrettep somdaýǵa arnalǵan.
Sabaqtyń qorytyndysy:
İ. Sabaq sońynda suraq qoıý arqyly jańa taqyrypty qorytyndylaý.
2. Oqýshylardyń bergen jaýaptaryna qaraı bilimderin baǵalaımyn.
3. Úıge tapsyrma: «Jaýyngerdiń tulǵasy» áńgimesin oqyp, mazmunyn áńgimelep kelý.
Sabaqtyń maqsaty:
a) bilimdilik: oqýshylarǵa Baýyrjan Momyshulynyń ómiri, shyǵarmashylyǵy,
«Jaýynger tulǵasy» («Qanmen jazylǵan kitap» jınaǵynan úzindi) jaıly tolyq málimet
berý.
á) damytýshylyq: oı - órisin, oılaý belsendiligin, sóıleý sheberligin, til mádenıetin damytý, sózdik qoryn molaıtý, shyǵarmashylyq izdeniske baýlý, olardyń oı - pikirin qalyptastyrý.
b) tárbıelik; elin, jerin, Otanyn qadirleýge, adamgershilikke, adaldyqqa,
eńbeksúıgishtikke tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: aqparattyq sabaq.
Sabaqtyń ádisi: túsindirý, sýretteý, salystyrý, suraq - jaýap, sózdikpen jumys, baǵalaý, bekitý, áńgimeleý
Sabaqtyń formalary: toppen, synyp ujymymen jumys júrgizý.
Sabaqtyń tıpteri: uıymdastyrý kezeńi, úı tapsyrmasyn suraý, jańa sabaqty túsindirý, bekitý, baǵalaý, qorytyndylaý,
Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi.
1. Sálemdesý.
2. Sabaqqa daıyndyǵyn tekserý
3. Jańa sabaqqa daıyndyq.
á) Úı tapsyrmasyn suraý.
1. Á. Sársenbaevtyń ómiri, shyǵarmashylyǵy jaıly suraımyn.
2. Qalaǵan óleńin jatqa suraımyn.
3. Qosymsha suraqtar qoıý arqyly ótken taqyrypty qorytyndylaımyn.
A) Lırıka degenimiz ne?
B) Lırıkanyń qandaı túrleri bar?
V) «Sen qurmette ony qaraǵym» óleńiniń ıdeıasy ne týraly?
G) Uly Otan soǵysy ardagerlerine qazirgi tańda qandaı qurmet kórsetilip jatyr?
b) Jańa sabaqty túsindirý.
Búgingi jańa sabaqta oqýshylarǵa Baýyrjan Momyshulynyń ómiri, shyǵarmashylyǵy, « Jaýyngerdiń tulǵasy» jaıly túsindiremin
Baýyrjan Momyshuly 1910 jyly Jambyl oblysy, Jýaly aýdany, Kólbastar qonysynda dúnıege kelgen. Áskerı qaıratker, erjúrek qolbasshy, jazýshy, Keńes Odaǵynyń batyry, Qazaqstannyń halyq qaharmany. Momysh otbasynda dúnıege kelgen, 13 jasqa deıin aýylda, odan soń ınternatta tárbıelendi. Mektep bitirip, biraz ýaqyt muǵalim bolady. 1932 jyly ásker qataryna alynyp, mergendik ónerin ıgerdi. Aýlyna oralǵan soń, qarjy oryndarynda jumys istedi.
Uly Otan soǵysy bastalysymen general - maıor I. V. Panfılovtyń '
basshylyǵymen Almatyda jasaqtalǵan 316 - atqyshtar dıvızıany basqardy. 1941 jyly kúzgi, qysqy keskilesken shaıqastar kezinde óz batalónyn 27 ret shabýylǵa bastap shyqty. 5 ret qorshaýdy buzyp, negizgi jaýyngerlik quramymen aman - esen dıvızıasyna qosyldy. Reseıdegi Volokolomsk, Gorún, Matrenıno, Lopastıno, Krúkova, Borodıno, Trashkovo, qala - derevnálary úshin bolǵan urystarda 9 ret asqan erlik kórsetti. Jaýyngerlik is - qımyldarǵa qatysty, urystan shyǵý, sheginis jasaý tásilderiniń arnaıy taraý bolyp áskerı jarysqa enýi, taktıkada «ońasha» jáne «ıkemdi qorǵanys» uǵymdarynyń qalyptasýy Baýyrjan Momyshulynyń osyndaı tájirıbeleriniń jıyntyǵy bolyp tabylady. Onyń qolbasshy, tereń oılaı biletin áskerı maman retindegi talanty soǵysta polk, dıvızıa basqarǵan joldary keńinen ashyldy.
Baýyrjan Momyshuly týraly beınerolık pen fotosýretteri bar slaıd kórsetiledi.
Baýyrjan Momyshuly jaý shepterine ishkerileı enip urys júrgizý teorıasyn soǵys tájirıbesinde alǵash qoldanýshylardyń biri boldy. Ol bul teorıany júzege asyrýda búkil ásker túrleriniń ózara tyǵyz baılanysta áreket etýine basa kóńil bólip otyrdy. Tank, artılerıa. áskerı bólimderdi polktar men dıvızıalar komandırleri qol astyna bere otyryp, olardyń ózdiginshe jaýyngerlik qımyldar júrgizýine múmkindik jasaý taktıkasyn qoldandy. ózi qashan da urys taǵdyryn sheshetin jerde boldy.
«Jaýyngerdiń tulǵasy» áńgimesiniń mazmunyn túsindirý.
Dáptermen jumys:
1. Áńgimede aıtylǵan qazaqtyń maqal - mátelderin jazǵyzý, maǵynasyn túsindirý
2. Erlik, batyrlyq degendi qalaı túsinesińder?
3. Naǵyz jaýynger tulǵasy qandaı bolýy kerek?
Baýyrjan Momyshuly - áskerı pedagogıkany jáne áskerı psıhologıany baıytýshy, baǵa jetpes mura qaldyrǵan dara tulǵa. Onyń ataq - dańqy batyrlyǵy A. Bektiń kitabynda sýretteldi. Kitap nemis, cheh, evreı, aǵylshyn, fransýz tilderine aýdaryldy. Baýyrjan Momyshuly 1950 jyly Keńes Armıany bas shtabynyń arnaýly Joǵarǵy Áskerı akademıasyn dáris oqýmen birge shyǵarmashylyqqa bet burdy. 1956 jyly demalysqa shyǵyp, ómiriniń sońyna deıin shyǵarmashylyq jumyspen aınalysty. Jazýshylyq talanty tez ushtaldy. Ol shyǵarmalaryn qazaq, orys tilinde jazyp, qazaq ádebıetindegi áskerı proza janrynyń negizin qalady. Jazýshynyń ózekti taqyryby - Uly Otan soǵysy kezindegi jaýyngerlerdiń tulǵasyn jan - jaqty sýrettep somdaýǵa arnalǵan.
Sabaqtyń qorytyndysy:
İ. Sabaq sońynda suraq qoıý arqyly jańa taqyrypty qorytyndylaý.
2. Oqýshylardyń bergen jaýaptaryna qaraı bilimderin baǵalaımyn.
3. Úıge tapsyrma: «Jaýyngerdiń tulǵasy» áńgimesin oqyp, mazmunyn áńgimelep kelý.
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Uzyndyqty ólsheý. Mıllımetr. Uzyndyq birlikteriniń araqatynasy.
-
Sabaqtyń taqyryby: Qaharman tulǵa - Baýyrjan Momyshuly.
