Beıimbet Maılın «Shuǵanyń belgisi» povesi
Sabaqtyń taqyryby: Beıimbet Maılın «Shuǵanyń belgisi» povesi.
Sabaqtyń maqsaty:
Sabaqtyń bilimdilik maqsaty: Oqýshylardyń tanymdyq qabiletterin jetildire otyryp, shyǵarma mazmunyn, ıdeıasyn tolyq bilýine jaǵdaı týǵyzý. Jazýshynyń jetken bıigin, sheberligin taný.
Sabaqtyń damytýshylyq maqsaty: Toptyq, jekelegen jumystar júrgizý arqyly oqýshylardyń oı - órisin, tanym, shyǵarmashylyq qabiletterin damytý; óz oı - pikirlerin kórkem jetkize bilýge úıretý; shyǵarmanyń kórkemdik erekshelikterine taldaý jasaý arqyly jazýshy sheberligine kóz jetkizý.
Sabaqtyń tárbıelik maqsaty: Povestiń tárbıelik jaqtaryn tabý, adaldyqqa, syılastyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: baıandaý, suraq - jaýap, pikiralmasý, izdendirý, keıipkerge taldaý jasaý.
Pánaralyq baılanys: qazaq tili, beıneleý óneri, sheshendik óner.
Kórnekiligi: ınterbelsendi taqta, jazýshy kitaptary, sýretter, jazýshy jaıly pikirler.
Sabaq barysy: İ Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen amandasý, zeıinderin sabaqqa aýdarý.
Sabaq jospary:
1. «Men ólmeımin, meniki de ólmeıdi...» (úı tapsyrmasy)
2. «Bilgen saıyn keledi, bile bergim...» (jańa sabaq)
3. «Danalyq sózden dán izde» (mátinmen jumys)
4. Neni úırendim, neni bildim? (sabaqty bekitý)
İİ Úı tapsyrmasyn tekserý:
Sholý suraqtary arqyly tekserý, eske túsirý.
- B. Maılın poezıasynyń qadir - qasıeti nede?
- Maılın jyrlaǵan qazaq aýyly qandaı?
- Beıimbettiń áıel teńdigin jyrlaǵan shyǵarmalaryn ata.
- Zamandastary men qalamdastary Maılın týraly ne aıtqan?
İİİ Jańa sabaqty túsindirý
1. Taqyrypty habarlaý, maqsat qoıý.
2. B. Maılın «Shuǵanyń belgisi» povesi
2. Sabaqtyń epıgrafy «Kim bilmeıdi»
«Maıdan», «Jalbyr», «Shuǵany?»
Beıimbetti aıtqyzbaı jurt uǵady.
Qalamynan órip jatqan shyǵarma
Bireýinen biri artyq bop shyǵady.
3. Kirispe áńgime (shyǵarmanyń jazylý tarıhyna toqtalý)
«Shuǵanyń belgisi» hıkaıatynyń jazylýy jaıly málimet berýshi Beıimbettiń birge oqyǵan dosy, bashqurt halqynyń kórnekti aqyny Sáıfı Qudash 1916 jyldyń aqpan aıynyń aıaq kezinde Ýfadaǵy medrese Ǵalıadaǵy til men ádebıet muǵalimi Ǵalymjan Ibragımov shákirtterine qalaǵan taqyryptaryna shyǵarma jazyp kelýdi tapsyrǵanyn, sonda Beıimbet «Shuǵanyń belgisin» usynǵanyn» aıtady. «Bımaǵambet Maılınniń hıkaıasy, meniń pikirimshe, deıdi ol,- sol ýaqytta jazylǵan shyǵarmalar arasyndaǵy eń kólemdi jáne jaqsysy edi. Ol qazaq tilinde Bımaǵambettiń óz redaktorlyǵymen shyǵyp turǵan qoljazba «Sadaq» jýrnalynda jarıalandy.»
5. Oqýshylarǵa hıkaıatpen tanysyp kelý tapsyrylǵan, oqýshylar hıkaıattyń ár bólimine at qoıyp, shyǵarma sújeti negizinde qysqasha mazmunyn aıtady.
1. Qos jolaýshy
2. Baı qyzy Shuǵa
3. Alǵashqy kezdesý
4. Ýchıtel Ábdirahman
5. Uıǵarym
6. Qyzyqty kúnder
7. Aınabaıdyń búligi
8. Ǵashyq júrek (hat)
9. Tosqaýyl
10. Jabylǵan jala
11. Qoshtasý
12. Shuǵanyń aıyqpas derti
13. Úzilgen úmit. Sońǵy hat. «Shuǵanyń belgisi»
6. Toptyq jumystar (keste)
İÚ Jańa sabaqty bekitý
1) Juptyq jymystar oryndatý;
* shyǵarmadaǵy turaqty tirkesterdi tabý;
*týystyq ataýlar men jer - sý ataýlary;
*shyǵarmadaǵy salt - dástúr;
*tarıhı - kónergen sózderdi tabý;
*teńeýlerdi tabý;
*shaǵyn kórinis «Alǵashqy kezdesý»
2) Keıipkerge septeý (Shuǵa, Ábdirahman, t. b.)
A. s. Shuǵa - Esimbek baıdyń sulý qyzy
İ. s. «Shuǵanyń belgisi»- mahabbattyń belgisi
B. s. Shuǵaǵa jigit bitkenniń bári yntyq
T. s. Shuǵany Ábdirahman shyn súıdi.
J. s. Shuǵada qazaq qyzdaryna tán asyl qasıetter kóp
Sh. s. Shuǵadan biz úlgi alamyz
K. s. Shuǵamen qazaq qyzdary maqtana alady.
3) Aýyzsha suhbat (shaǵyn pikirtalas)
* Jazýshynyń oıymen kelisesiz be?
... Bul kúnde ondaı qyz qaıda? Ajary táýirleý bireý bolsa, sony kótere almaıdy ma, bilmeısiń, eshkige uqsap shoshańdap júrgeni. Zaman buzylǵan ǵoı... Iá...
* Qyz ben jigit arasyndaǵy shynaıy mahabbattyń ómirsheńdigine mysal keltire alasyzdar ma?
V Úıge tapsyrma: Shuǵanyń qazirgi zamandas qyzdarǵa haty (bolashaqqa haty)
VI Baǵalaý
VII Qorytyndylaý Sabaǵymyzdy uly sóz zergerimiz Ǵ. Músirepovtiń: «Jazýshy úshin keıipkerdiń úlken - kishisi bolmaıdy. Másele ony qalaı sýrettep shyǵýynda. Beıimbettiń bul jóninen tórt qubylasy saı. Keıbir ádebıetshiler osy máseleniń baıybyna bara almaı júr. Beıimbetti tanı almaý – eshtemeni tanı almaý...» degen sózimen qorytyndylasaq degim keledi.
Sabaqtyń maqsaty:
Sabaqtyń bilimdilik maqsaty: Oqýshylardyń tanymdyq qabiletterin jetildire otyryp, shyǵarma mazmunyn, ıdeıasyn tolyq bilýine jaǵdaı týǵyzý. Jazýshynyń jetken bıigin, sheberligin taný.
Sabaqtyń damytýshylyq maqsaty: Toptyq, jekelegen jumystar júrgizý arqyly oqýshylardyń oı - órisin, tanym, shyǵarmashylyq qabiletterin damytý; óz oı - pikirlerin kórkem jetkize bilýge úıretý; shyǵarmanyń kórkemdik erekshelikterine taldaý jasaý arqyly jazýshy sheberligine kóz jetkizý.
Sabaqtyń tárbıelik maqsaty: Povestiń tárbıelik jaqtaryn tabý, adaldyqqa, syılastyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: baıandaý, suraq - jaýap, pikiralmasý, izdendirý, keıipkerge taldaý jasaý.
Pánaralyq baılanys: qazaq tili, beıneleý óneri, sheshendik óner.
Kórnekiligi: ınterbelsendi taqta, jazýshy kitaptary, sýretter, jazýshy jaıly pikirler.
Sabaq barysy: İ Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen amandasý, zeıinderin sabaqqa aýdarý.
Sabaq jospary:
1. «Men ólmeımin, meniki de ólmeıdi...» (úı tapsyrmasy)
2. «Bilgen saıyn keledi, bile bergim...» (jańa sabaq)
3. «Danalyq sózden dán izde» (mátinmen jumys)
4. Neni úırendim, neni bildim? (sabaqty bekitý)
İİ Úı tapsyrmasyn tekserý:
Sholý suraqtary arqyly tekserý, eske túsirý.
- B. Maılın poezıasynyń qadir - qasıeti nede?
- Maılın jyrlaǵan qazaq aýyly qandaı?
- Beıimbettiń áıel teńdigin jyrlaǵan shyǵarmalaryn ata.
- Zamandastary men qalamdastary Maılın týraly ne aıtqan?
İİİ Jańa sabaqty túsindirý
1. Taqyrypty habarlaý, maqsat qoıý.
2. B. Maılın «Shuǵanyń belgisi» povesi
2. Sabaqtyń epıgrafy «Kim bilmeıdi»
«Maıdan», «Jalbyr», «Shuǵany?»
Beıimbetti aıtqyzbaı jurt uǵady.
Qalamynan órip jatqan shyǵarma
Bireýinen biri artyq bop shyǵady.
3. Kirispe áńgime (shyǵarmanyń jazylý tarıhyna toqtalý)
«Shuǵanyń belgisi» hıkaıatynyń jazylýy jaıly málimet berýshi Beıimbettiń birge oqyǵan dosy, bashqurt halqynyń kórnekti aqyny Sáıfı Qudash 1916 jyldyń aqpan aıynyń aıaq kezinde Ýfadaǵy medrese Ǵalıadaǵy til men ádebıet muǵalimi Ǵalymjan Ibragımov shákirtterine qalaǵan taqyryptaryna shyǵarma jazyp kelýdi tapsyrǵanyn, sonda Beıimbet «Shuǵanyń belgisin» usynǵanyn» aıtady. «Bımaǵambet Maılınniń hıkaıasy, meniń pikirimshe, deıdi ol,- sol ýaqytta jazylǵan shyǵarmalar arasyndaǵy eń kólemdi jáne jaqsysy edi. Ol qazaq tilinde Bımaǵambettiń óz redaktorlyǵymen shyǵyp turǵan qoljazba «Sadaq» jýrnalynda jarıalandy.»
5. Oqýshylarǵa hıkaıatpen tanysyp kelý tapsyrylǵan, oqýshylar hıkaıattyń ár bólimine at qoıyp, shyǵarma sújeti negizinde qysqasha mazmunyn aıtady.
1. Qos jolaýshy
2. Baı qyzy Shuǵa
3. Alǵashqy kezdesý
4. Ýchıtel Ábdirahman
5. Uıǵarym
6. Qyzyqty kúnder
7. Aınabaıdyń búligi
8. Ǵashyq júrek (hat)
9. Tosqaýyl
10. Jabylǵan jala
11. Qoshtasý
12. Shuǵanyń aıyqpas derti
13. Úzilgen úmit. Sońǵy hat. «Shuǵanyń belgisi»
6. Toptyq jumystar (keste)
İÚ Jańa sabaqty bekitý
1) Juptyq jymystar oryndatý;
* shyǵarmadaǵy turaqty tirkesterdi tabý;
*týystyq ataýlar men jer - sý ataýlary;
*shyǵarmadaǵy salt - dástúr;
*tarıhı - kónergen sózderdi tabý;
*teńeýlerdi tabý;
*shaǵyn kórinis «Alǵashqy kezdesý»
2) Keıipkerge septeý (Shuǵa, Ábdirahman, t. b.)
A. s. Shuǵa - Esimbek baıdyń sulý qyzy
İ. s. «Shuǵanyń belgisi»- mahabbattyń belgisi
B. s. Shuǵaǵa jigit bitkenniń bári yntyq
T. s. Shuǵany Ábdirahman shyn súıdi.
J. s. Shuǵada qazaq qyzdaryna tán asyl qasıetter kóp
Sh. s. Shuǵadan biz úlgi alamyz
K. s. Shuǵamen qazaq qyzdary maqtana alady.
3) Aýyzsha suhbat (shaǵyn pikirtalas)
* Jazýshynyń oıymen kelisesiz be?
... Bul kúnde ondaı qyz qaıda? Ajary táýirleý bireý bolsa, sony kótere almaıdy ma, bilmeısiń, eshkige uqsap shoshańdap júrgeni. Zaman buzylǵan ǵoı... Iá...
* Qyz ben jigit arasyndaǵy shynaıy mahabbattyń ómirsheńdigine mysal keltire alasyzdar ma?
V Úıge tapsyrma: Shuǵanyń qazirgi zamandas qyzdarǵa haty (bolashaqqa haty)
VI Baǵalaý
VII Qorytyndylaý Sabaǵymyzdy uly sóz zergerimiz Ǵ. Músirepovtiń: «Jazýshy úshin keıipkerdiń úlken - kishisi bolmaıdy. Másele ony qalaı sýrettep shyǵýynda. Beıimbettiń bul jóninen tórt qubylasy saı. Keıbir ádebıetshiler osy máseleniń baıybyna bara almaı júr. Beıimbetti tanı almaý – eshtemeni tanı almaý...» degen sózimen qorytyndylasaq degim keledi.