«Bilim bırjasy» zıatkerlik oıyny
7 synyp Qazaqstan tarıhy (synyptan tys sabaq)
1. Sabaqtyń taqyryby: «Bilim bırjasy» zıatkerlik oıyny
2. Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardyń logıkalyq oılaý qabiletin, zerektik, sheshendik qabiletterin qalyptastyrý. Oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, alǵan bilimderin tereńdetip, ózdiginen izdene bilýge úıretý;
Damytýshylyq: Qazirgi zamanǵy naryqtyq ekonomıkaǵa oqýshylardy daıyndaý, tabystyń negizgi kózi – bilim ekenin túsindirý jáne oqýshylardyń tanymdyq qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý. Oı - órisin, zeıinin, shyǵarmashylyq qabiletin damytý;
Tárbıelik: Oqýshylardyń logıkalyq oılaý qabiletterin damytý. Pánge qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý. Shekteýli ýaqytta durys sheshim qabyldaýǵa úıretý. uqyptylyqqa, ujymdyq eńbekke tárbıeleý, ınformasıalyq bilim berý;
3. Kórnekiligi: Interaktıvti taqta. «HHİ ǵasyr kóshbasshysy»,
«Mıllıon kimge buıyrady» zıatkerlik oıyndarynyń
jelisimen.
4. Sabaqtyń túri: Zıatkerlik oıyn.
5. Pánaralyq baılanys: Qazaqstan tarıhy, qazaq ádebıeti.
6. Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi. (1 - 2mınýt)
Sabaq barysy:
İ týr. Bilim aýksıony. Ekonomıkalyq oıynnyń shartymen oqýshylarǵa 6 suraq qoıylady. Durys jaýap berý arqyly top óz aqsha qoryn jınaıdy.
İİ týr. Tarıhı kómbe. Ár kómbeniń astynda suraq jasyrylǵan, suraqqa jaýap berse, tıisti qarjy jınaqtaıdy, jaýap bere almasa sondaı qarjy qaıtarylady.
İİ týr. Erýdıtter saıysy. Toptar oqý baǵdarlamasynan negizgi ereje men túsinikterdi bilý boıynsha saıysady.
İİİ týr. Tańdaý – tabys. Árbir top tańdaǵan pánderi boıynsha berilgen tapsyrmany oryndaıdy.
İV týr. Syılyqtar aýksıony. Toptar jınaǵan aqsha qoryn syılyqtarǵa aıyrbastaıdy.
Muǵalim: Qaıyrly kún, qurmetti qonaqtar, ustazdar men bilimge qushtar jas órender! «Bilim bırjasy» atty zıatkerlik oıynǵa hosh keldińizder! Oıynymyzdyń aldynda bilim saıysynyń ádil ekspert múshelerimen tanys bolyńyzdar.
Aldaryńyzda óz bilimimen, aqyl - oıymen, erýdısıasymen erekshelengen ár toptyń bilimdi oqýshylary. Endeshe kezek oqýshylarda (Ár top óz atymen jáne uranymen tanystyrady).
«Bolashaq» toby
Urany:
Bolashaqtyń urpaǵymyz bilimdi,
Kórsetpekpiz mektepte alǵan bilimdi.
«Báıterek» toby
Urany:
Tapqyrlyq tanytý maqsatymyz,
Bilimmen shyqsyn tek jaqsy atymyz.
«Asyl tas» toby
Urany:
Asyl tastan shyǵady uranymyz
Mekteptiń kókke ushar qyranymyz.
Muǵalim: «Adam baılyǵynyń ishindegi eń tamashasy - bilim», - degen eken shyǵys ǵulamasy Ábý - Raıhan ál Bırýnı. Endeshe, bilim baılyǵy saýdaǵa túser aýksıonymyzdy bastaıyq.
Aýksıon shartymen tanys bolyńyzdar. Ázirshe ár toptyń qorynda 50 evrodan bar. Bul – bastapqy kapıtal. Óz kapıtalyńyzdy kóbeıtý - óz qolyńyzda.
Pán boıynsha suraqtyń bastapqy baǵasy – 10 dollar. Top kapıtany baǵany 10 dollardan joǵarylata alady. Eń joǵary baǵa usynylǵan soń suraq oqylady. Eger durys jaýap aıtylsa – baǵa quny sol topqa beriledi, al qate jaýap aıtylsa, onda top óz kapıtalynan sol aqshany qaıtarady. Eskertý: eger top qorynda bar barlyq somaǵa suraq satyp alyp qatelesse, onda bankrot, ókinishke oraı, ol top aýksıonǵa qatysa almaıdy.
Sonymen, «Bilim – biliktilikke jetkizer baspaldaq, al biliktilik – sol bilimdi iske asyra bilý daǵdysy», - degen uly ustaz A. Baıtursynovtyń sózderine súıenip, «Bilim aýksıony» atty İ týrdy bastaıyq.
10 - Bizdiń jerimizde erte orta ǵasyrlarda irge tikken alǵashqy memleketterdiń birin atańyz?/Túrik qaǵanaty/
10 - Ashına» ataýy qandaı maǵynany bildiredi? /qasqyr/
20 - Túrik qaǵanaty qaı jyly ekige bólindi?/603 jyly/
20 - Túrikter ózderine baǵynyshty soǵdylyqtardy qalaı atady? /tat/
30 -«Dıýanı luǵat at túrik» kitabynyń avtory kim?/Mahmýd Qashqarı/
30 - Býmyn qaǵannyń muragerin atańyz?/Qaraeske jáne Muqan qaǵan/
40 - Túrikter qandaı sharýashylyqpen aınalysqan? Kóshpeli jáne jartylaı kóshpeli mal sharýashylyǵy/
40 - Alǵash ret túrik jazýy týraly derekter qaldyrǵan kim?/Vızantıa tarıhshysy Menandr Protektor/
50 - Saıram qalasynyń qytaı jylnamalarynda ataýy /Ispıdjab/
50 - Batys Túrik qatynasynyń jazǵy ordasy / Myńbulaq/
Júrgizýshi: Osymen İ týr aıaqtaldy. Qorytyndysyn ekspertter aıtady. Joǵary kapıtal jınaǵan top..........................................
Bizdiń ekinshi týrymyz «Tarıhı kómbe» dep atalady. «Til qarýy – sóz, sóz qarýy – oı, aqyldy oı, alǵyr sóz – adamnyń eń joǵarǵy qasıeti», - degen Ǵabıden Mustafın sózimen saıysty eń kóp kapıtal jınaǵan toptan bastaımyz.
İİ týr. Tarıhı kómbe
1. Qaǵan - joǵarǵy úkimet bıleýshisi
2. Tiginder, ilik handar, bekter, nókerler - hannyń urpaqtary
3. Ýázirler – han keńesshisi
4. Orda – hannyń memlekettik saıası – ákimshilik is - júrgizetin orny
5. Iqta – jer ıelenýdiń bir túri
6. Iqtadar – jerdi ıelenýshiler
7. Vaqvattyq – din basylarǵa, dinı mekemelerge iri jer ılenýshilerge, kóshpeli ásker basshylarǵa ósıet etip qaldyrǵan jer
8. Kommendasıa – qanaýdyń bir túri. 2 túri bolady: úleskerlik, qamqorlyqqa alý.
9. Qarahan kesenesi - Aısha bıbi kesenesi, Babaja qatyn kesenesi -
10. Qańqash – Oǵyz memleketindegi shonjarlardan quralǵan keńes.
11. Rýna jazýy – túrkilerdiń kóne jazýy
12. Tashnaý – jýyndy sý aǵatyn qudyq. Ony jer astynan qysh qubyrmen qala syrtyna da shyǵatyn bolǵan.
İİİ týr. Erýdıtter saıysy.
№1 topqa arnalǵan suraqtar:
1. QR Memlekettik Týynyń avtory kim? /Sháken Nıazbekov
2. Qazaqstan jer kólemi jaǵynan álemde neshinshi oryn alady? /9/
3. Táýelsizdik kúni /16 jeltoqsan/
4. Rysarlardyń basty kásibi /soǵys/
5. Júz jyldyq soǵys qaı memleketter arasynda boldy /Anglıa men Fransıa/
6. Koról ıeligi /domen/
7. Al qyzyl jáne Aq raýshandar soǵysy qashan boldy? /1455 - 1485jj/
8. 1 km neshe metr bar? /1000/
9. «Altyn býlla» jarlyǵy qaı ımperatordyki /İÚ Karl/
10. Kompúterdiń aqparatty qaǵazǵa basyp shyǵarýǵa arnalǵan qurylǵysy. /prınter/
11. Tarıh atasy kim? /Gerodot/
12. Han, sultandardyń balalaryn tárbıeleýshi ári qamqorshysy. /atabek/
13. Uly Otan soǵysy qashan boldy? /1941 - 1945/
14. Tabıǵat qubylystary men olardyń damýynyń jalpy zańdaryn tanýmen shuǵyldanatyn ǵylym. /jaratylystaný/
15. Jerdiń sý qabatyn qalaı ataıdy? /gıdrosfera/
16. Dúnıe júzindegi eń úlken muhıt /Tynyq/
17. Aspan deneleriniń ishinde Aı úlken be, Jer úlken be? /Jer/
18. Memlekettiń Ata Zańy /Konstıtýsıa/
1. Sabaqtyń taqyryby: «Bilim bırjasy» zıatkerlik oıyny
2. Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardyń logıkalyq oılaý qabiletin, zerektik, sheshendik qabiletterin qalyptastyrý. Oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, alǵan bilimderin tereńdetip, ózdiginen izdene bilýge úıretý;
Damytýshylyq: Qazirgi zamanǵy naryqtyq ekonomıkaǵa oqýshylardy daıyndaý, tabystyń negizgi kózi – bilim ekenin túsindirý jáne oqýshylardyń tanymdyq qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý. Oı - órisin, zeıinin, shyǵarmashylyq qabiletin damytý;
Tárbıelik: Oqýshylardyń logıkalyq oılaý qabiletterin damytý. Pánge qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý. Shekteýli ýaqytta durys sheshim qabyldaýǵa úıretý. uqyptylyqqa, ujymdyq eńbekke tárbıeleý, ınformasıalyq bilim berý;
3. Kórnekiligi: Interaktıvti taqta. «HHİ ǵasyr kóshbasshysy»,
«Mıllıon kimge buıyrady» zıatkerlik oıyndarynyń
jelisimen.
4. Sabaqtyń túri: Zıatkerlik oıyn.
5. Pánaralyq baılanys: Qazaqstan tarıhy, qazaq ádebıeti.
6. Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi. (1 - 2mınýt)
Sabaq barysy:
İ týr. Bilim aýksıony. Ekonomıkalyq oıynnyń shartymen oqýshylarǵa 6 suraq qoıylady. Durys jaýap berý arqyly top óz aqsha qoryn jınaıdy.
İİ týr. Tarıhı kómbe. Ár kómbeniń astynda suraq jasyrylǵan, suraqqa jaýap berse, tıisti qarjy jınaqtaıdy, jaýap bere almasa sondaı qarjy qaıtarylady.
İİ týr. Erýdıtter saıysy. Toptar oqý baǵdarlamasynan negizgi ereje men túsinikterdi bilý boıynsha saıysady.
İİİ týr. Tańdaý – tabys. Árbir top tańdaǵan pánderi boıynsha berilgen tapsyrmany oryndaıdy.
İV týr. Syılyqtar aýksıony. Toptar jınaǵan aqsha qoryn syılyqtarǵa aıyrbastaıdy.
Muǵalim: Qaıyrly kún, qurmetti qonaqtar, ustazdar men bilimge qushtar jas órender! «Bilim bırjasy» atty zıatkerlik oıynǵa hosh keldińizder! Oıynymyzdyń aldynda bilim saıysynyń ádil ekspert múshelerimen tanys bolyńyzdar.
Aldaryńyzda óz bilimimen, aqyl - oıymen, erýdısıasymen erekshelengen ár toptyń bilimdi oqýshylary. Endeshe kezek oqýshylarda (Ár top óz atymen jáne uranymen tanystyrady).
«Bolashaq» toby
Urany:
Bolashaqtyń urpaǵymyz bilimdi,
Kórsetpekpiz mektepte alǵan bilimdi.
«Báıterek» toby
Urany:
Tapqyrlyq tanytý maqsatymyz,
Bilimmen shyqsyn tek jaqsy atymyz.
«Asyl tas» toby
Urany:
Asyl tastan shyǵady uranymyz
Mekteptiń kókke ushar qyranymyz.
Muǵalim: «Adam baılyǵynyń ishindegi eń tamashasy - bilim», - degen eken shyǵys ǵulamasy Ábý - Raıhan ál Bırýnı. Endeshe, bilim baılyǵy saýdaǵa túser aýksıonymyzdy bastaıyq.
Aýksıon shartymen tanys bolyńyzdar. Ázirshe ár toptyń qorynda 50 evrodan bar. Bul – bastapqy kapıtal. Óz kapıtalyńyzdy kóbeıtý - óz qolyńyzda.
Pán boıynsha suraqtyń bastapqy baǵasy – 10 dollar. Top kapıtany baǵany 10 dollardan joǵarylata alady. Eń joǵary baǵa usynylǵan soń suraq oqylady. Eger durys jaýap aıtylsa – baǵa quny sol topqa beriledi, al qate jaýap aıtylsa, onda top óz kapıtalynan sol aqshany qaıtarady. Eskertý: eger top qorynda bar barlyq somaǵa suraq satyp alyp qatelesse, onda bankrot, ókinishke oraı, ol top aýksıonǵa qatysa almaıdy.
Sonymen, «Bilim – biliktilikke jetkizer baspaldaq, al biliktilik – sol bilimdi iske asyra bilý daǵdysy», - degen uly ustaz A. Baıtursynovtyń sózderine súıenip, «Bilim aýksıony» atty İ týrdy bastaıyq.
10 - Bizdiń jerimizde erte orta ǵasyrlarda irge tikken alǵashqy memleketterdiń birin atańyz?/Túrik qaǵanaty/
10 - Ashına» ataýy qandaı maǵynany bildiredi? /qasqyr/
20 - Túrik qaǵanaty qaı jyly ekige bólindi?/603 jyly/
20 - Túrikter ózderine baǵynyshty soǵdylyqtardy qalaı atady? /tat/
30 -«Dıýanı luǵat at túrik» kitabynyń avtory kim?/Mahmýd Qashqarı/
30 - Býmyn qaǵannyń muragerin atańyz?/Qaraeske jáne Muqan qaǵan/
40 - Túrikter qandaı sharýashylyqpen aınalysqan? Kóshpeli jáne jartylaı kóshpeli mal sharýashylyǵy/
40 - Alǵash ret túrik jazýy týraly derekter qaldyrǵan kim?/Vızantıa tarıhshysy Menandr Protektor/
50 - Saıram qalasynyń qytaı jylnamalarynda ataýy /Ispıdjab/
50 - Batys Túrik qatynasynyń jazǵy ordasy / Myńbulaq/
Júrgizýshi: Osymen İ týr aıaqtaldy. Qorytyndysyn ekspertter aıtady. Joǵary kapıtal jınaǵan top..........................................
Bizdiń ekinshi týrymyz «Tarıhı kómbe» dep atalady. «Til qarýy – sóz, sóz qarýy – oı, aqyldy oı, alǵyr sóz – adamnyń eń joǵarǵy qasıeti», - degen Ǵabıden Mustafın sózimen saıysty eń kóp kapıtal jınaǵan toptan bastaımyz.
İİ týr. Tarıhı kómbe
1. Qaǵan - joǵarǵy úkimet bıleýshisi
2. Tiginder, ilik handar, bekter, nókerler - hannyń urpaqtary
3. Ýázirler – han keńesshisi
4. Orda – hannyń memlekettik saıası – ákimshilik is - júrgizetin orny
5. Iqta – jer ıelenýdiń bir túri
6. Iqtadar – jerdi ıelenýshiler
7. Vaqvattyq – din basylarǵa, dinı mekemelerge iri jer ılenýshilerge, kóshpeli ásker basshylarǵa ósıet etip qaldyrǵan jer
8. Kommendasıa – qanaýdyń bir túri. 2 túri bolady: úleskerlik, qamqorlyqqa alý.
9. Qarahan kesenesi - Aısha bıbi kesenesi, Babaja qatyn kesenesi -
10. Qańqash – Oǵyz memleketindegi shonjarlardan quralǵan keńes.
11. Rýna jazýy – túrkilerdiń kóne jazýy
12. Tashnaý – jýyndy sý aǵatyn qudyq. Ony jer astynan qysh qubyrmen qala syrtyna da shyǵatyn bolǵan.
İİİ týr. Erýdıtter saıysy.
№1 topqa arnalǵan suraqtar:
1. QR Memlekettik Týynyń avtory kim? /Sháken Nıazbekov
2. Qazaqstan jer kólemi jaǵynan álemde neshinshi oryn alady? /9/
3. Táýelsizdik kúni /16 jeltoqsan/
4. Rysarlardyń basty kásibi /soǵys/
5. Júz jyldyq soǵys qaı memleketter arasynda boldy /Anglıa men Fransıa/
6. Koról ıeligi /domen/
7. Al qyzyl jáne Aq raýshandar soǵysy qashan boldy? /1455 - 1485jj/
8. 1 km neshe metr bar? /1000/
9. «Altyn býlla» jarlyǵy qaı ımperatordyki /İÚ Karl/
10. Kompúterdiń aqparatty qaǵazǵa basyp shyǵarýǵa arnalǵan qurylǵysy. /prınter/
11. Tarıh atasy kim? /Gerodot/
12. Han, sultandardyń balalaryn tárbıeleýshi ári qamqorshysy. /atabek/
13. Uly Otan soǵysy qashan boldy? /1941 - 1945/
14. Tabıǵat qubylystary men olardyń damýynyń jalpy zańdaryn tanýmen shuǵyldanatyn ǵylym. /jaratylystaný/
15. Jerdiń sý qabatyn qalaı ataıdy? /gıdrosfera/
16. Dúnıe júzindegi eń úlken muhıt /Tynyq/
17. Aspan deneleriniń ishinde Aı úlken be, Jer úlken be? /Jer/
18. Memlekettiń Ata Zańy /Konstıtýsıa/
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.