InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Derbes kompúterdiń qurylysy
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: Esepteýish tehnıkanyń damý barysynda qazirgi zaman talabyna saı derbes kompúterdiń qurylǵylaryn tereń túsindirý.
2. Damytýshylyq: Ótken sabaq pen jańa sabaqty baılanystyra otyryp oqýshylardyń saýattylyqtaryn, oılaý qabiletin, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn, belsendiligin arttyrý.
3. Tárbıelik: Tárbıelengen jeke tulǵanyń boıyna alǵan bilimin, tárbıesin qoǵamda durys paıdalana bilýge úıretý jáne oı - órisin damytý.
Sabaqtyń ádisi: Suraq - jaýap.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, sýretter, keste, oqýlyq.

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi: Oqýshylarmen sálemdesý, túgeldeý, kitap, dápter, qalamdaryn alýyn qadaǵalap, sabaqqa daıyndaý.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
Test arqyly:
1. Esepteý qurylǵylary paıda bolmaı turyp, adamdar ár túrli esepteýdi júrgizý múmkindikterin izdedi. olar qalaı esepteýler júrgizdi?
2. Eń erte zamańǵy jáne bárimizge belgili esepteý quraly....... bolyp tabylady.
3. EEM - ni birinshi býynyń (1945 - 1955) qalaı jumys jasady?
4. EEM - ni tórtinshi býyny qaı jyly shyqty.

İİİ. Jańa sabaq
Aldyńǵy taqyrypta biz EEM - niń damý tarıhyn qysqasha qarastyryp shyqtyq. Búgingi kúni derbes kompterler (DK) kópshilik arasynda keń tarady. Derbes kompúterlerdiń osylaı atalý sebebi – ol bir - aq adam jumys isteýge arnalǵan.
Derbes kompúterlerdiń túrleri óte kóp, biraq olardyń qurylysynda uqsastyq ta bar.
Kez - kelgen derbes kompúter birneshe qurylǵylardan (bloktardan) turady. Negizgi qurylǵylary: Júıelik blok, monıtor, pernetaqta, maýstan turady. Qosymsha qurylǵylaryna: baspa qurylǵysy (prınter), skaner, modem, kolonkalar, terte (djoıstık) t. b. jatady.

Júıelik blok - derbes kompúterdiń eń negizgi qurylǵysy. Júıelik bloktyń ishinde júıelik taqsha (analyq plata), prosesor, operatıvti jad, qatqyl dısk, qorektendirý blogy, vıdeokarta sekildi kóptegen mańyzdy qurylǵylar ornalasady. Júıelik bloktyń aldyńǵy panelinde qosý (Power) jáne qaıta júkteý (Reset) batyrmasy, kompakt - dısk men dısketany oqıtyn dıskjetekter jáne qyzyl - jasyl jaryq ındıkatorlary ornalasady. Júıelik bloktyń artqy jaǵynda negizgi (monıtor, pernetaqta, tyshqan) jáne qosymsha qurylǵylardy (prınter, modem, skaner, mıkrofon) qosatyn porttar men kiristik qurylǵylar ornalasqan.
Prosesor – kompúterdiń eń basty bóligi. Ol – kompúterdiń «mıy». Ol búkil kompúterdiń jumysyn basqarady jáne baǵdarlamalardaǵy barlyq komandalardy (operasıalardy) oryndaıdy. Kompúterdiń kez - kelgen jumysy bolsa da, prosesordyń qatysýymen oryndalady.
İs júzinde kompúterdiń oryndaıtyn jumysynyń bárin onyń bas mıkrosqemasy – mıkro prosesor atqarady. Qazirgi kezde eń kóp taraǵan prosesor (Pentium) «pentıým» dep atalady, sondyqtan mundaı prosesor ornatylǵan kompúterdi de «Pentıým» dep ataıdy. Jıilik joǵarylaǵan saıyn, kompúter de jaqsyraq bolady. Prosesor jadpen birge jumys isteıdi.

Jedel jad – bul kompúterdiń ishki jady. Jedel jad nemese operatıvti jadtaıtyn qurylǵy (OJQ) – ol qajet aqparattardy ózine jyldam jazýǵa jáne odan oqýǵa múmkindik beredi. Biraq onda aqparattar ýaqytsha saqtalady, ıaǵnı kompúterdi óshirgenshe.
Kompúterdiń ishki jadynyń eki túri bar: turaqty jadtaıtyn qurylyǵy TJQ – bul kompúterdiń ishki jady, ol kompúterdiń ishine, qurastyrýshy fırmada ornatylady.
Jedel (operatıvti) jadtaıtyn qurylyǵy JJQ – aqparattardy ýaqytsha saqtaýǵa arnalǵan jad. Kompúterdiń jedel jadynyń kólemi shekti, sondyqtan JJQ - dan aqparattardy syrtqy jadqa (dıskige) kóshirip alý kerek.