- 05 naý. 2024 00:59
- 294
Etistiktiń túrlenýi. Etistiktiń shaqtary
I. Sabaqtyń taqyryby: Etistiktiń túrlenýi. Etistiktiń shaqtary
II. Sabaqtyń maqsaty:
a) bilimdilik: Etistiktiń shaq kategorıasy týraly maǵlumat berý: shaqtyń maǵynany bildiretin etistikterdiń morfologıalyq qurylymyn uǵyndyrý.
á) damytýshylyq: Etistiktiń qoldanystaǵy mańyzyn, qyzmetin asha túsetin jattyǵýlar arqyly onyń kúrdeli, aýqymy keń sóz taby ekenine kóz jetkizý, etistikti basqa sóz tabymen baılanystyrý.
b) tárbıelik: Etistiktiń is júzinde qoldanylýyn ıgerýge, baılanystyryp sóıleýge jattyqtyrý. III. Sabaqtyń túri: jańa sabaq
IV. Sabaqtyń ádisi: baıandaý, áńgimeleý.
V. Kórnekilikter: «Etistiktiń túrleri» keste. SLAID
VI. Sabaq barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi.
II. Bilimdi jan - jaqty tekserý. (ótk. eske túsirý)
- Etistik degenimiz ne?
- Etistiktiń ereksheligi?
– Etistiktiń maǵynalyq túrleri qandaı?
IV. Jańa mat. qab. sanaly bels. d.
- Balalar, búgin etistiktiń shaqtary týraly. jańa sabaq ótemiz. Sabaqtyń maqsaty – shaqtyq maǵynany bildiretin etis - ń jasalý jolyn (morfologıalyq qurylymyn bilý.) Ońda etistikterdi basqa sóz tabynyń sózderimen baılanystyryp, sóz tirkesin, sóılem túrlerin qurastyryp úırený.
V. Jańa taqyrypty túsindirý.
- Balalar, etistiktiń qımyl is - áreketti bildiretini belgili. Búgingi sabaqta osy qımyl, is - áreket belgili kezeńde bir iske asatynyna nazar aýdaryńdar. Al qımyldyń ótý kezeńi sóıleýshiniń habarlaý kezimen n - e sóılep turǵan sátimen aıqyndalady. Sóılep turǵan sátpen baı - ty istelgen qımyldyń, is - árekettiń mezgili, shaqtyq maǵynasy mynadaı bolady:
1) únemi qaıtalanyp otyratyn – daǵdyǵa aınalǵan is - qımyl; sóılep turǵan sátte bolyp jatqan is - áreket.
2) sóılep turǵan sátten buryn bolyp ketken qımyl, is - áreket.
3) áli bolmaǵan, biraq keıin bolýǵa tıisti qımyl, is - áreket.
Mysaly: 1) Kostá men Mıtá taýdyń teristik jaǵyn qaraýyldap otyr.
2) Jaý bizdi ókshelep qýyp keledi. Endi olarǵa bir soqqy berýge daıyndaldyq.
3) Dóńesten eki - úsh metrdeı ǵana qashyqtyqta jaýdy kútemiz.
Etistik shaqtarynyń ózine tán belgileri:
- úsh shaqtyń birinde jiktelip keledi. Bar - ar - syń, aıt - paq - syń.
- jiktik jalǵaýy kúrd. etistikterdiń quramynda kómekshi etistikke jalǵanady. Jazyp otyrǵan - byz, kómektesip jiberersiz - der.
– Etis - ń shaqtary esimshe, kósemshe tulǵalarymen etistik túbirge – dy, - di, - ty, - ti j - e – maq, - mek, - baq, - bek, - paq, - pek jurn. j. arq. jasalady.
VI. Alǵan bilimderin tıanaqtaý.
122 - jat. Óleńdi mán. oqyp, aqyn sýrettegen tabıǵattyń ásemdigin áńgimeleńder. Etistikterdi terip jazyp, olardy qaı shaqty bildiretinin aıtyńdar.
123 - jat. Úlgi boıynsha orynda.
«Shaq» jarysy gramatıkalyq oıyn. (1, 2, 3, q) Jaz, kómektes, aıt, júr, kór.
VII. Qorytyndylaý.
Biz búgingi sabaǵymyzda etistikterdiń shaqtarymen tanystyq. Sóılep turǵan sátpen baı - ty qımyldyń bolý mezgili úsh túrli bolady eken. Sóılep turǵan sátte bolyp jatqan qımyldy osy shaq deımiz, áli bolmaǵan biraq keıin bolatyn qımyl, is - áreketti keler shaq deımiz, al sóılep turǵan sátten buryn bolyp ketken qımyldy ótken shaq deımiz.
Úıge tapsyrma: «Kóshedegi qımyl áreketti sıpattaý».
Baǵalaý:
II. Sabaqtyń maqsaty:
a) bilimdilik: Etistiktiń shaq kategorıasy týraly maǵlumat berý: shaqtyń maǵynany bildiretin etistikterdiń morfologıalyq qurylymyn uǵyndyrý.
á) damytýshylyq: Etistiktiń qoldanystaǵy mańyzyn, qyzmetin asha túsetin jattyǵýlar arqyly onyń kúrdeli, aýqymy keń sóz taby ekenine kóz jetkizý, etistikti basqa sóz tabymen baılanystyrý.
b) tárbıelik: Etistiktiń is júzinde qoldanylýyn ıgerýge, baılanystyryp sóıleýge jattyqtyrý. III. Sabaqtyń túri: jańa sabaq
IV. Sabaqtyń ádisi: baıandaý, áńgimeleý.
V. Kórnekilikter: «Etistiktiń túrleri» keste. SLAID
VI. Sabaq barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi.
II. Bilimdi jan - jaqty tekserý. (ótk. eske túsirý)
- Etistik degenimiz ne?
- Etistiktiń ereksheligi?
– Etistiktiń maǵynalyq túrleri qandaı?
IV. Jańa mat. qab. sanaly bels. d.
- Balalar, búgin etistiktiń shaqtary týraly. jańa sabaq ótemiz. Sabaqtyń maqsaty – shaqtyq maǵynany bildiretin etis - ń jasalý jolyn (morfologıalyq qurylymyn bilý.) Ońda etistikterdi basqa sóz tabynyń sózderimen baılanystyryp, sóz tirkesin, sóılem túrlerin qurastyryp úırený.
V. Jańa taqyrypty túsindirý.
- Balalar, etistiktiń qımyl is - áreketti bildiretini belgili. Búgingi sabaqta osy qımyl, is - áreket belgili kezeńde bir iske asatynyna nazar aýdaryńdar. Al qımyldyń ótý kezeńi sóıleýshiniń habarlaý kezimen n - e sóılep turǵan sátimen aıqyndalady. Sóılep turǵan sátpen baı - ty istelgen qımyldyń, is - árekettiń mezgili, shaqtyq maǵynasy mynadaı bolady:
1) únemi qaıtalanyp otyratyn – daǵdyǵa aınalǵan is - qımyl; sóılep turǵan sátte bolyp jatqan is - áreket.
2) sóılep turǵan sátten buryn bolyp ketken qımyl, is - áreket.
3) áli bolmaǵan, biraq keıin bolýǵa tıisti qımyl, is - áreket.
Mysaly: 1) Kostá men Mıtá taýdyń teristik jaǵyn qaraýyldap otyr.
2) Jaý bizdi ókshelep qýyp keledi. Endi olarǵa bir soqqy berýge daıyndaldyq.
3) Dóńesten eki - úsh metrdeı ǵana qashyqtyqta jaýdy kútemiz.
Etistik shaqtarynyń ózine tán belgileri:
- úsh shaqtyń birinde jiktelip keledi. Bar - ar - syń, aıt - paq - syń.
- jiktik jalǵaýy kúrd. etistikterdiń quramynda kómekshi etistikke jalǵanady. Jazyp otyrǵan - byz, kómektesip jiberersiz - der.
– Etis - ń shaqtary esimshe, kósemshe tulǵalarymen etistik túbirge – dy, - di, - ty, - ti j - e – maq, - mek, - baq, - bek, - paq, - pek jurn. j. arq. jasalady.
VI. Alǵan bilimderin tıanaqtaý.
122 - jat. Óleńdi mán. oqyp, aqyn sýrettegen tabıǵattyń ásemdigin áńgimeleńder. Etistikterdi terip jazyp, olardy qaı shaqty bildiretinin aıtyńdar.
123 - jat. Úlgi boıynsha orynda.
«Shaq» jarysy gramatıkalyq oıyn. (1, 2, 3, q) Jaz, kómektes, aıt, júr, kór.
VII. Qorytyndylaý.
Biz búgingi sabaǵymyzda etistikterdiń shaqtarymen tanystyq. Sóılep turǵan sátpen baı - ty qımyldyń bolý mezgili úsh túrli bolady eken. Sóılep turǵan sátte bolyp jatqan qımyldy osy shaq deımiz, áli bolmaǵan biraq keıin bolatyn qımyl, is - áreketti keler shaq deımiz, al sóılep turǵan sátten buryn bolyp ketken qımyldy ótken shaq deımiz.
Úıge tapsyrma: «Kóshedegi qımyl áreketti sıpattaý».
Baǵalaý: