InfoHub Logo

Bıylǵy jańa oqý jylynan bastap Qazaqstan mektepterindegi 3-shi, 6-shy jáne 8-shi synyp oqýshylary jańartylǵan mazmundaǵy bilimge kóshetin bolady. Jańartylǵan mazmun úshin sý jańa oqýlyqtar da basyldy. Biraq, jyldaǵy másele bıyl taǵy qaıtalanyp,  keıbir aýdandarǵa kitaptar ýaqytyly jetkizilmeı qalýy da múmkin. Ol qandaı aýdandar? Oqýlyqtardy ýaqytynda jetkizbeýdiń basty sebebi nede? Jańa oqýlyqtardyń elektrondy nusqasyn qoldanýǵa bola ma? Kitappen birge jumys dápterin de satyp alý mindet pe? Al, eń bastysy, jańartylǵan mazmundaǵy bilim beretin muǵalimderge ústemaqy máselesi qalaı sheshilip jatyr? Osy máselelerdi saraptap kóreıik.

Byltyrdan beri 1-shi, 2-shi, 5-shi jáne 7-shi synyp oqýshylary jańa baǵdarlama boıynsha bilim ala bastaǵan. Bıyl olarǵa taǵy 3-shi, 6-shy jáne 8-shi synyptar qosylǵaly otyr. Jańa mazmunǵa arnalǵan mıllıondaǵan oqýlyqtar jańadan basyldy. Biraq kitaptardyń biraz bóligi balalarǵa ýaqytynda jetkizilmeı qalady degen qaýip bar. Ony QR Bilim jáne ǵylym mınıstri Erlan Saǵadıev te aıtyp qaldy. «Negizi, oqýlyqtardy jetkizý - ákimdikterdiń jaýapkershiligine jatatyn másele. Jalpy, oblystar kitaptardy jetkizý boıynsha kólik kompanıalarymen kelisimsharttardy rásimdedi. Birneshe óńirler, onyń ishinde Astana qalasy, Batys Qazaqstan oblysynyń Zelenov aýdany, Túrkistan oblysynyń tórt aýdany osy kúnge deıin bul jumysty bastaǵan joq. Jańa oqý jylyna deıin az ýaqyt qaldy. Sondyqtan oqýlyqtardyń ýaqytynda jetpeı qalý qaýpi bar», - dedi E.Saǵadıev  ótken aptadaǵy Úkimettiń otyrysynda.

Endi osy bir aptanyń ishinde ákimdikter kelisimsharttardy rásimdep, jetkizýshi kompanıalardy Almatyǵa da jibergen shyǵar. Alaıda onymen másele sheshilmeıtin tárizdi. Sebebi jetkizýshi kompanıalar kelisimshartqa otyrsa da, óz mindetterin durys atqarmaıdy eken. Munda da sol kópten beri aıtylyp júrgen másele bar. Tender kezinde eń tómen baǵany usynǵan kompanıa jeńip alady da, artynan sol qarajatqa oqýlyqtardy qalaı jetkizemin dep dal bolady. Al keıbir jaýapsyz kompanıalar tenderdiń aqshasyn alǵannan keıin múldem baılanysqa shyqpaıdy. Máselen, ótken jyly Astananyń tapsyrysyn oryndaımyn degen eki birdeı kompanıa «sózinde turmady». Sottasýǵa týra kelgen. Óstip júrgende sabaq ta bastaldy. Tek sońynan qosylǵan úshinshi kompanıa ǵana jaǵdaıdy túzetkendeı boldy. Astana qalalyq bilim basqarmasynyń basshysy Ánýar Janǵozın bıyl ondaı problemalar bolmaıtynyna sendiredi. «Biz oqýlyqtardy jetkizý boıynsha barlyq kelisimsharttardy rásimdedik. Kitaptardyń basym bóligi Almatydan keledi. Qazir jetkizýshi kompanıanyń ókilderi sol jaqta júr. Olar baspaxanalardy aralap, oqýlyqtardy jınap jatyr. Jospar boıynsha kelesi aptada barlyq oqýlyqtardy jetkizip beredi. Sóıtip, qala mektepterine taratamyz. Sondyqtan jańa oqý jylyna deıin úlgeremiz. Eshqandaı qıyndyqtar bolmaıdy», - dedi Ánýar Janǵozın.

Aıta keterligi, oqýlyqtyń durys jetkizilmeýi áýelden bar másele. Mamandar osy máseleni sheshý maqsatynda ınteraktıvti kartalardy engizýdi usynyp otyr. Atalǵan kartalar arqyly kitap jetkizýshi kompanıalardyń jumysyn onlaın rejımde baqylaýǵa bolady. Biraq osy bastamany jergilikti atqarýshy organdar iske asyrýy tıis. Sosyn ınteraktıvti kartanyń naqty algorıtmi de, jumys tártibi de ázirshe belgisiz. Degenmen, onsyz oqýlyqtardy ýaqytynda jetkizý máselesin sheshý múmkin emes. Osy salada naqty sharalar qolǵa alynbasa, atalǵan problema jyl saıyn qaıtalana beretint tárizdi.

Aıta keterligi, mektep oqýlyqtary ýaqytynda jetkizilmese, jańa oqýlyqtardy QR-kod arqyly júktep alýǵa múmkindik bar. Ol kitaptardyń elektrondy nusqasyn qazan aıynda ǵalamtorǵa júkteý josparlanǵan. Mine, sol kezde oqýlyqty almaı-aq, mektepke planshetti ustap kelýge bolady. Degenmen, mektep oqýshylarynyń barlyǵy birdeı planshet ustaı almaıtyny belgili. «Oqýlyq» respýblıkalyq ǵylymı-tájirıbelik ortalyǵynyń dırektory Beıbitkúl Kárimovanyń sózine qaraǵanda, búginde mektepke planshetpen kelýge tyıym salynbaǵan. Degenmen, onyń bári mekteptiń ishki erejesimen retteledi. «Barlyǵyn mektep ákimshiligi sheshedi. Biz planshetti ustasyn, ıa ustamasyn dep, eshkimdi mindetteı ne shekteı almaımyz. Sosyn oqýlyqtyń elektrondy nusqasy balanyń densaýlyǵyna da keri áserin tıgizýi múmkin ekenin este ustaǵan abzal. Sondyqtan ata-analardyń bári birdeı planshetpen jumys isteýge kelisedi dep aıta almaımyn. Budan bólek, árbir otbasynyń planshet alýǵa múmkindigi de bola bermeıdi. Qala, aýyl, shaǵyn mektepter bar ǵoı. Sol sebepti planshetti ustaý, ıa ustamaý - árbir balanyń óz erki», - deıdi Beıbitkúl Kárimova.

Endigi bir másele - jumys dápterin ustaý ıa ustamaý. QR Bilim jáne ǵylym vıse-mınıstri Asxat Aımaǵambetovtyń aıtýynsha, jumys dápterin paıdalaný mindetti shara emes. Sondyqtan ata-analardy ony satyp alýǵa mindetteýge bolmaıdy. «Bul - qosymsha materıal. Sondyqtan ony satyp alý, ıa satyp almaý - árbir adamnyń óz erki. Satyp alamyn dese, qoldanýǵa bolady. Jumys dápteri mindetti materıal emes. Qaısybir mektepte muǵalimder ol dápterdi satyp alýǵa mindettese, biz tıisti sharalardy qoldanamyz. Sebebi jumys dápterin talap etý zańsyz», - deıdi vıse-mınıstr.

Onyń sózine qaraǵanda, mınıstrlik arnaıy xatynda jumys dápterin qoldanýǵa qatysty tolyq ınstrýksıany joldaǵan bolatyn. Alaıda barlyq mektepter ony qoldana bermeıdi. Osyǵan baılanysty aldaǵy Tamyz konferensıasy kezinde osy másele taǵy kóteriletin tárizdi. Al mınıstrliktiń ustanymy - jumys dápterin mindettemeýdi barlyq muǵalimderge jetkizý. «Jumys dápterinen bólek xrestomatıa da bolady. Keıbir synyptarda basqa da materıaldar bar. Bunyń barlyǵyn ata-analar óz erkimen alady. Máselen, mektep oqýshylarynyń sómkeleri aýyr deımiz. Sebebi oqýlyqpen birge jumys dápteri de satylady. Ondaı dápterler keı kezde oqýlyqpen birdeı bolady. Osyǵan baılanysty dál qazir biz Densaýlyq saqtaý mınıstrligimen birge jumys dápterleri boıynsha biryńǵaı talaptardy ázirlep jatyrmyz. Áıtpese, keıbir dápterlerdiń salmaǵy kitaptan da aýyr», - dep atap kórsetti Asqat Aımaǵambetov.

Aıta ketken jón, búginde jańartylǵan bilim mazmuny boıynsha sabaq beretin muǵalimderge 30 prosenttik aqy tólenedi. Budan bólek, attestasıanyń nátıjesi boıynsha 50 prosentke deıingi ústemaqy qarastyrylǵan. QR Bilim jáne ǵylym mınıstri Erlan Saǵadıevtiń aıtýynsha, qyrkúıek aıynan bastap attestasıadan ótken muǵalimder ústemaqy alady. «Bıyl pedagogtardy attestasıadan ótkizýdiń jańa júıesi engizildi. Attestasıalaýǵa 60 myńǵa jýyq muǵalim qatysty. Olardyń ishinde 36 myńnan astamy attestasıadan ótti. Ol 63 prosentti quraıdy. Osy jyldyń qyrkúıek aıynan bastap attestasıadan ótken muǵalimderge alǵan kategorıalaryna qaraı ústemaqy tólenedi», - deıdi E.Saǵadıev.

Aıtpaqshy, aldaǵy ýaqytta muǵalimderiniń bos ýaqyty kóbeıý ábden múmkin. Mamandar mektepte ulttyq biryńǵaı testileýge daıyndyq sharalaryn alyp tastaýdy usynyp otyr. Osylaısha, «probnyı» testter bolmaıdy. Muǵalimder tek ózine júktelgen mindetterge - mektep baǵdarlamasyna ǵana jaýapty bolady. Osy máseleni de Tamyz konferensıasynda keńinen talqylaý josparlanǵan eken. 

QazAqparat

---