InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Jyraýlar poezıasynan ótkendi qaıtalaý.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik – jyraýlar poezıasynyń ózi ómir súrgen orta sıpatyna, tarıhyna tikeleı qatystylyǵyn kórsetý, tolǵaýlarynyń negizgi taqyrybyn ashý. Danagóı babalar jyrlaryndaǵy el birligin saqtaý taqyryby búgingi kúnde de óz mánin joımaǵandyǵyn kórsetý.
Damytýshylyq – óz oıyn kórkem tilmen jetkize bilýge baýlý, sózdik qoryn molaıtý.
Tárbıelik – rýhanı – estetıkalyq, ultjandylyq tárbıesin berý.
Pánaralyq baılanys: tarıh, saz óneri, halyq pedagogıkasy, ádebıet teorıasy, t. b.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, «Bes ǵasyr jyrlaıdy» kitaby, I, II tom, «Aı, zaman – aı, zaman – aı» kitaby, t. b.
Sabaqtyń tıpi: bilimdi bekitý.
Sabaqtyń túri: kiriktirilgen sabaq.
Sabaqtyń ádis – tásili: suraq – jaýap, izdenýshilik, taldaý, jınaqtaý, bekitý,
túsindirý, t. b.

Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.
II. Sabaqtyń maqsat – mindetterin túsindirý.
III. Ótilgen materıaldarǵa sholý. Pysyqtaý suraqtary:
(Tómende berilgen suraqtardyń barlyǵy (6 suraq) uıashyqtarǵa ornalastyryl - ǵan. Ár top óziniń komandasyna qansha upaı ápergisi kelse, sol uıashyqty tań - dap, sol suraqtarǵa jaýap beredi.)

I. Uıashyqtardaǵy suraqtarǵa jaýap berý.
1. 20 upaıdyń suraǵy.
Bult bolǵan aıdy ashqan,
Munar bolǵan kúndi ashqan.
Musylman men kápirdiń
Arasyn buzyp dindi ashqan
....................................................
Ol kim? Onyń qandaı tolǵaýlaryn bilesińder? Onyń jaýyngerlik frazeologızmder men erlik uǵymyndaǵy obrazdarǵa toly shyǵarmalarynan úzindi oqý.
2. 40 upaıdyń suraǵy.
1523 jyly Astrahan túbindegi áskerı joryqta qaza tapqan jaýynger jyraý kim? Onyń armanǵa toly qandaı tolǵaýy bar? Osy taqyrypqa qalam tartqan taǵy basqa qandaı jyraýlardy, aqyndardy bilesiń?
3. 30 upaıdyń suraǵy.
Úmbeteı jyraý kimderge arnap arnaý jazǵan? Arnaýlarynan úzindi oqý.
4. 20 upaıdyń suraǵy.
Shal aqynnyń adamnyń jasyna bergen baǵasy týraly aıt.
5. 20 upaıdyń suraǵy.
1723 jyly bolǵan «Aqtaban shybyryndy» oqıǵasy kezinde batyrlyǵymen qol bastap, sheshendigimen sóz bastaǵan uly jyraý kim edi? Onyń urpaqtaryna qaldyrǵan ósıetinen úzindi keltirý.
6. 20 upaıdyń suraǵy.
Sanaýly sózge salmaqty oı syıdyrǵan jyraýlardyń naqyl sózderge aınalyp ketken danalyq sózderinen mysal keltirý.
7. 40 upaıdyń suraǵy.
Jyraýlar poezıasynyń kórkemdik ereksheligine taldaý jasaý.
II. «Kim jyldam?» oıyny.
(Sharty: úsh toptyń oqýshylary bir – birine suraq daıyndap, sol suraqqa tez ári durys jaýap berýleri kerek.)
III. Qorytyndy.
Oqýshy jaýaptary:
1. Bult bolǵan aıdy ashqan,
Munar bolǵan kúndi ashqan.
Musylman men kápirdiń
Arasyn buzyp dindi ashqan
Súıinishuly Qaztýǵan...
Ol kim? Onyń qandaı tolǵaýlaryn bilesińder?
J.: Qaztýǵan – qalmaqtarǵa qarsy qol bastaǵan batyr, onyń toǵyz uly da el qorǵaǵan batyrlar bolǵan. «Onymyz turyp oq atsaq, On san qalmaq bólingen»,- dep sóıleıtin Qaztýǵannyń óleń joldary jaýyngerlik frazeologızmder men erlik uǵymyndaǵy obrazdarǵa toly.

MYSALY:
Belgili bıik kók seńgir,
Basynan qarǵa ushyrmas
Er qaraýyl qarar dep,
Alystan qara shalar dep.
Baldaǵy altyn qurysh bolat
Ashylyp shapsam dep tartar,
Sýsynym qanǵa qanar dep.
Arǵymaqtyń balasy
Aryǵan saıyn tyń jortar,
Arqamda qosym qalar dep.
Aq darıa tolqyn kúsheıter,
Quıryǵyn kún shalmaǵan balyǵym,
Ortamnan oıran salar dep.
Azamat erdiń balasy
Jabyqqanyn bildirmes,
Jamandar mazaq qylar dep!

NEMESE:
Salp – salpynshaq anaý úsh ózen,
Salýaly meniń ordam qonǵan jer.
Jabaǵyly jas taılaq
Jardaı atan bolǵan jer.
Jatyp qalǵan bir toqty
Jaıylyp myń qoı bolǵan jer.
Jarlysy men baıy teń,
Jabaǵysy men taıy teń.
Jary menen saıy teń.
Bottashaǵy buzaýdaı,
Boz sazany toqtydaı,
Balyǵy taıdaı týlaǵan,
Baqasy qoıdaı shýlaǵan.

Shyrmaýyǵy shókken túıe taptyrmas,
Balyǵy kólge jylqy japtyrmas.
Baqasy men shaıany
Kejidegi adamǵa
Tún uıqysyn taptyrmas.
Qaıran meniń Edilim,
Men salmadym, sen saldyń.
Qaıyrly bolsyn sizderge
Menen qalǵan mynaý Edil jurt!

Jyraýlar poezıasynan ótkendi qaıtalaý. júkteý