- 17 qar. 2025 10:25
- 33
Júrektiń qalaýy: Pavlodarlyq orys áıeliniń qazaq tilin meńgerý tarıhy
Buryn Natalá úshin qazaq tili áýezdi mýzyka sıaqty estiletin - ádemi, biraq túsiniksiz. Pavlodarda týyp-ósip, ol búkil ómirin orys tilinde ótkizip keldi: mektepte, ýnıversıtette, jumysta. Qazaq tili qasynda bolǵanymen, «bóten» seziletin, paralel ómir súretindeı edi.
«Men árdaıym tildi qurmettedim, biraq ol maǵan tıesili emes sıaqty
kórinetin. Aınalamdaǵylardyń bári oryssha túsingendikten, ony úırenýdiń asa qajettiligin sezbedim».
Eki jyl buryn, 37 jasynda, Natalá osy bóliniste ómir súrgisi kelmeıtinin túsindi.
«Esimde, biz áriptesterimmen Naýryzdy atap jatqanbyz, - dep eske alady. -
Barlyǵy bir-birin qazaqsha quttyqtap, ázildep, án aıtyp jatty. Al men úndemeı kúlip turdym, eshteńe túsinbeı. Sol sátte qatty uıalyp kettim. Adamdarmen olardyń óz tilinde sóıleskim keletinin túsindim».
Sol kezde Natalá tegin onlaın-kýrstarǵa jazylýǵa sheshim qabyldady.
Alǵashqy aılar qıyn boldy: álipbı, aıtylym, gramatıka. Biraq birtindep - fılmder, kitaptar, TikTok jáne áriptesterimen kúndelikti sóılesý arqyly - qazaq tili onyń ómiriniń bir bóligine aınaldy.
Búginde Natalá tek túsinip qana qoımaıdy - ol qazaqsha oılaıdy.
«Kórshilermen sóılesemin, jańalyqtar oqımyn, posttar jazamyn. Árıne, tildi áli tolyq meńgergen joqpyn, keıde shatasyp qalamyn, biraq eń bastysy
- qoryqpaımyn. Qazaq tili ultqa qaramaı, bárine ashyq».
Natalányń hıkaıasy - jalǵyz emes. Qandaı ulttan bolsa da, qazaq tilin sanaly túrde úırene bastaǵandar kóbeıip keledi. Qalalarda sóılesý
klýbtary ashylyp jatyr, onlaın-platformalar da qyzyǵýshylyqtyń ósip jatqanyn kórsetedi.
Astana qalasynyń Tilderdi damytý jáne arhıv isi basqarmasynyń ókili Qazaqstan boıynsha júrgizilgen saýalnama nátıjesine sáıkes, halyqtyń 81,5%-y memlekettik tildi meńgergenin atap ótti.
«Bizdiń baıqaýymyz boıynsha, orys ultynan shyqqandar qazaq tilin kóbine
qarym-qatynas arqyly ıgerse, qazaqtar - oqý arqyly, al basqa etnos ókilderi
- IT ónimderi, saıttar men portalar arqyly ózdiginen meńgeredi. Bul tildiń qazirgi zamannyń tabıǵı bóligine aınalyp kele jatqanyn kórsetedi».
Natalá úshin qazaq tili - formaldyq emes, eldiń bir bóligi ekenińdi sezindiretin qural.
«Qazaqsha sóıleı bastaǵan kezde, ózim turyp jatqan eldi jaqsyraq sezine bastaǵanymdy túsindim».
Kýbıeva Arýjan