InfoHub Logo

Osy bir kúni kergen barlyq jaıdy Shoqan óziniń kúndelik dápterine jazyp, «Músápir men Musaǵuldyń bir kúni» dep qoıdy. Shegen atasynyń zorlyǵy, onyń ózi túgil jylqyshylarynyń mańaıdaǵy kedeı kópshilikke isteıtin óktemdigi, Shoqan oıynan umytylmaıtyn oryn aldy.

Aýyl kúzekke qonysymen Shoqan qalaǵa oqýǵa júrýge ázirlendi. Ol kúzekke qonǵan kúni byltyrǵy Mysyq úıi otyrǵan qoryq ishine baryp qaıtty. Beısenniń aıtqany ras. Mysyq kóship ketipti. «Sheshe ólgen, áke jalshy, qandaı kúıde eken» degen oı Shoqannyń kókireginde biraz ýaıymdaı bolyp sezildi. Biraq Mysyqty izdep tabýdy oılana qoıǵan joq. Ol aýylǵa kelisimen Álibaıǵa, Muqanǵa, taǵy birneshe oıyny birge balalarǵa:

— Búgin keshke altybaqan, átkenshek teýip oınaımyz, sony quratyn aspapty — baqan, arqandardy ázirleńder, — dep tapsyrdy. Ózi Qanıpaǵa aıtyp Álibaıdyń qolyna eki myqty arqan jáne eki baqan alyp berdi. El orynǵa otyra eki aýyldyń aralyǵynan altybaqan átkenshek qurǵan balalar shýyly kúzek dalasynyń keń alqabyna jańǵyryǵa syńǵyrlap ketip jatty. İńirde týǵan aı sáýlesi de jer betine kógildir aspannan jaryǵyn mol jaıyp, asa kóńildendirip jiberdi. Tek balalar ǵana emes, átkenshek basyna qyz, kelinshekter de, jas óspirim bozbalalar da jınaldy.

Aýyl arasyndaǵy shildehana, qynamende qyzyqtarynda áıel jaǵynan oıyn bastap óleń aıtatyn Bátish búgin altybaqan basyna birneshe jas qyzdardy ertip keldi. Kele ándetip:

«Átteń, aıdyń jaryǵy kúndizgideı,
Er jigittiń qadirin qyz bilgendeı,
Qyz baıǵustyń erkine qoıa berse,
Esik ashyp úıine kirgizgendeı», —

dep móldiregen aı sáýlesi shattana óziniń sergek saýyqshyl minezin istep ándete keldi. Jigitter de birin biri túrtip: «Ana Bátishke jaýap aıtalyq, ol taǵy basymyzdan asyra shyrqap ketedi», — desip jatty.

— Al átkenshek daıyn boldy. Káni, kim otyrady? — dep altybaqandy qurǵan eresek jigitter aıqaı saldy.

— Aldymen Shoqanjan otyrsyn, búgin ádeıi oınaımyn dep qurǵyzǵan sol, — dedi Jápekbaı. — Káni, otyr myna jaǵyna, — dep, ol bir basyna Shoqandy otyrǵyzyp, ekinshi jaǵyna Bátishti otyrǵyzdy.

Án shyrqasam shyrqaımyn ánim az ba,
Aıtylmaǵan qandaı án mynaý jazda.
Kel shyrqalyq, jigitter, nege tursyń,
Jelikpeı me kóńiliń aıtqan nazǵa.

dep kelip:

Altybaqan átkenshek,
Ándetip jiber turma tek.
Átkenshekte án salmasań,
Súmireıip tursyń nege kep, —

dep Bátish átkenshek arqanyn sermep turǵan bir jigitke qolyn sermeı sóz tastady. Sonan jigitter óleń bastady. Aýyldyń qara óleń men qaıym aıtysy birazǵa sozyldy. Shoqan birazdan keıin alty baqannan túsip, basqa jastar otyrdy.

— Órkeniń óskir, Shoqanjan-aı, kópten beri úlkenderden bata almaı júrgen oıynymyzdy bastap berdiń-aý, — dep Bátish barynsha ashyq kóńildi minezimen saýyqty ajarlaı tústi. Shoqan asa bir yqylaspen qyzyqtap, tań ata kelip tósegine jatty.

Erteńine Shoqan ájesine baryp qosh aıtysty.

Shoqanjanym, jolyń bolsyn. Keshe osynda aýyl adamdary aıtyp keldi, ana tentek atańnyń shyǵynyn ákeńe tóletip Ýaqtyń bir nasharlaryna bolysypsyń. Onyń jaraıdy. Shegen ıt kózime kórinbeı otyr, jazasyn tarttyrarmyn. Onyń qazan buzar qylyǵy ózge túgil saǵan da ersi boldy-aý, — dep Aıǵanym az oılanyp otyryp, — árqashan ádildik jaǵynda bolǵaısyń, — dedi. Shoqan únsiz tyńdap, áje yqylasyna bas ıdi.

Keler kúni Shoqandy qalaǵa júrgizdi. Bul joly Taqyrbas Atyǵaıuly alyp júrdi. Beısennen jasy kóp kishi, óte bir sergek, áńgimeshil jigit edi. Beısendi Shyńǵys bir júriske daıyndalyp qasyna ertetin bolǵandyqtan Shoqanǵa Taqyrbasty ózi qosty. Taqyrbaspen buryn syrlas bolmaǵan Shoqan alǵashqy kúni biraz jaı tildesip otyrdy. Beısenge úıir bolyp qalǵandyqtan ba, Taqyrbasqa asa ashyla qoımady.

Aýyldan shyqqan kúni Taqyrbas attardy asa qystamaı, jaıyraq júrip sýytty. Erteńine qonǵan aýyldan shyǵyp jolǵa túse bere, ortadaǵy aq kekil qaragerge delbe qaǵyp, oń jaqtaǵy qarynsaý, qyrsaý qaragerdi qamshymen qabyrǵadan shyqpytyp jiberip:

— Ýaqtyń maı quıryq starshyny qusap qyrtyńdamaı jelseńshi, — dedi. Taqyrbastyń myna sózin estigende Shoqan jymıyp:

— Taqa, siz álgi bir alasa boıly, qalyń qara saqaldy, semiz kisini aıtasyz ba? — dedi.

Iá, myna qyrsaý qarager tap sol sıaqty, ylǵı postromkeni irkip, aıaǵyn baspaıdy.

— Shoqan dál oqý bastalǵansha, Vasıl aǵaıdyń úıinde boldy. Taqyrbas qaladan kerek-jaraǵyn alyp tapsyrylǵan jumystaryn oryndap, qaıtyp ketti.

---