Kıeli sandar sóıleıdi
«Kıeli sandar sóıleıdi «ıntelektýaldyq saıysy (slaıdymen)
Maqsaty: qazaq halqynyń salt – sanasy men ata - babasynan kele jatqan dástúrin óz boıyndaǵy erekshe qasıetterin talanty men daryndylyǵyn, ózgelerden erekshe tabıǵı qabileti arqyly bıikterden kóriný. Qasıetti sandar arqyly tárbıe bergen salt - dástúrin sol qalpynda saqtap qalý. Sonymen qatar bul kıeli sandar jaı sandar teorıasyna qatysy bar eń mańyzdy, qyzyqty jáne túsinikti nátıjelerdi jınaqtaý. Kóptegen sheshilmegen problemalardy atap kórsetý. Balanyń árbir san arqyly oı tolǵanysyn týdyrý, bilimge qushtarlyqty oıatý.
Armysyńdar, búgingi «Kıeli sandar sóıleıdi» atty saıysymyzǵa jınalǵan qaýym! Búgingi bizdiń saıysqa qosh keldińizder!
Minekeı zalda tynyshtyq,
Estilmeıdi dybys túk.
Munda biz de qoshtaımyz,
Keshikkenderdi tospaımyz.
Ǵylymdardyń ǵylymy
Matematıka ǵylymı jaıynda
«Kıeli sandar sóıleıdi» atty saıysymyzdy bastaımyz.
Eger sandar týraly tereńirek zerttep, oqyp úırense, onda árbir adam matematıkanyń qanshalyqty qabilettigin tolyq túsiner edi.
Sandar men olarǵa qoldanylatyn amaldardyń qasıetteri zertteletin matematıkanyń bólimi sandar teorıasy dep atalady.
Sandar teorıasyn qurýdyń bastamasyn ejelgi grek oqymystylary Pıfagor, Evklıd, Eratosfen jáne t. b jasaǵan edi. Sandar teorıasynyń keıbir máseleleri óte jeńil tujyrymdalady - olardy besinshi synyptyń kez - kelgen oqýshysy túsine alady. Biraq, bul máselelerdi sheshýdiń asa kúrdeliligi sondaı, oǵan júzdegen jyl ýaqyt ketedi, al keıbir máselelerge osy kúnge deıin jaýap joq.
San bergen, sana bergen, sanat bergen,
Insan dep sanalyǵy ol at bergen,
Jaratyp barsha álemdi jalǵyz nurdan
Jaýharı nur sáýlesin tarat degen.-
deı kele, búgingi saıysymyzdy bastaımyz.
Qatysýshylardy tanystyrý. Jerebe sýyrý arqyly toptar attaryn jáne rettik nómirin tańdaıdy.
Ádil qazylardy tanystyrý.
Birinshi kezeń
«Kim jyldam?»
Qarap turmaı báıgege erińiz
Shákirtterge ádil sheshim berińiz
Júzden júırik, myńnan tulpar shyǵarar
Báıge, báıge, báıgelerdi kórińiz
deı kele biz kelesi kezeń «Kim jyldam?» kezeńinen bastaıyq
1. Tústerdi tańdaý arqyly shyqqan sannyń kóbeıtý kestesin oryndaý.
2. Top durys jaýap bergen ár suraqqa 1 upaı ıelenedi.
3. Ýaqyt shekteýli. Jaýapqa 1 mınýt ýaqyt beriledi, odan keıingi jaýaptar qabyldanbaıdy.
Ekinshi kezeń
«Maqal – mátel - sóz máıegi»
Birinshi týrda jınaǵan upaı ekinshi týrda saqtalady.
1. Rettik nomeri birinshe top rettik nomeri ekinshige, ol úshinshi topqa, ári qaraı jalǵastyryp kezek - kezek sanǵa baılanysty maqal - mátel aıtylady.
2. Bir aıtylǵan maqal qaıtalanbaıdy.
3. Ár aıtylǵan maqalǵa on baldan qosylyp otyrady
4. Jaýap aýyzsha beriledi.
Úshinshi kezeń
«Polıglot»
Jumbaqtar - jarysy
Keldi kezek jumbaqty sheshýge
Jaýaptaryn berýge úsh tilderde
Qazaq. Orys, Aǵylshyndy bilseńiz
Jaqsy baǵa shákirt saǵan nesibe
1. Jasyrylǵan jumbaqtardyń jaýabyn qazaq, orys, aǵylshyn tilderine aýdarý kerek.
2. Ekinshi týrda jınalǵan upaı esepteledi. Ár durys jaýapqa 10 upaı.
Tórtinshi kezeń
Kıeli sannyń qupıasy
1. Aldyńǵy upaılar saqtalady.
2. Qatysýshy toptarǵa taqtadan upaı tańdaý múmkindigi beriledi. Olardyń árqaısysynda kúrdeliligi boıynsha baǵalanatyn suraq jasyrylýy. Oǵan sáıkes 10; 20; 30; 40 bal beriledi.
3. Qatysýshylar kezek boıynsha suraq baǵasyn tańdaıdy. Tańdalatyn suraq sany - 4, árkim ózi tańdaǵan suraǵyna jaýap beredi. Oılanýǵa 10 sekýnd ýaqyt beriledi.
4. Suraqtardy toptar kezek boıynsha tańdaıdy jáne sol kezekpen jaýap beredi.
5. Durys jaýap bergen jaǵdaıda oıynshy suraq baǵalanǵan mólsherde upaıǵa ıe bolady.
6. Durys jaýap bermegen jaǵdaıda, onyń qarsylastary óz kezeginde qol kóterý arqyly durys jaýap berýge talpynys beredi.
7. Eger ekinshi top durys jaýap bere almasa, jaýap berý quqyǵy úshinshi topqa ótedi. Ol ekinshi top tárizdi oılanbaı jaýap berýge mindetti.
8. Kez kelgen jaǵdaıda suraqta kórsetilgen upaı durys jaýap bergen oıynshyǵa ótedi.
Besinshi kezeń
Sannyń syry...
Úı tapsyrmasy.
1. Ár topqa berilgen úı tapsyrmasy ózderiniń qalaýy boıynsha jasalady.
Referat, rebýs, sózjumbaq, taǵy basqa túrde.
2. Barlyq upaı sandary qosylady.
Altynshy kezeń
Tapqyr bolsań taýyp kór!
Máńgi baqı este qalar
Ǵajaıyp bir saıys bolsyn
Bilimdirek shákirt ozar
Qıynyraq suraq bolsyn
1. Rettik nomiri birinshi top rettik nomeri ekinshige, ol úshinshi topqa, ári qaraı jalǵastyryp kezek - kezek suraq qoıylady.
2. Bir qoıylǵan suraq qaıtalanbaıdy.
3. Ár durys jaýapqa on baldan qosylyp otyrady.
4. Jaýap aýyzsha beriledi.
Matematıka ǵylym salasynda san uǵymy erekshe oryn alatyny belgili. Sannyń shyǵý tarıhy, árbir toǵyz, jeti, úsh, bir sandary qazaq halqynda erekshe qasıetti uǵym ekenin bildik. Sanamyzǵa kıeli sandar bar ekenin jeke qalyptastyrady. Sandar ereksheligi, qasıet shyǵý tarıhyn tolyq zerttedim dep esepteımin. Áli de sandardyń ashylmaǵan qupıa syry, jumbaq qasıeti bar dep uǵamyn. Keleshek urpaqqa qazaq halqy úshin kıeli jeti, toǵyz, úsh sandarynyń qupıasyn jetkizý. Sandar uǵymynyń qupıasyn ashqan uly ǵalymdar eńbegi nasıhattaldy degen oımen saıysymyzdy aıaqtaımyz.
Maqsaty: qazaq halqynyń salt – sanasy men ata - babasynan kele jatqan dástúrin óz boıyndaǵy erekshe qasıetterin talanty men daryndylyǵyn, ózgelerden erekshe tabıǵı qabileti arqyly bıikterden kóriný. Qasıetti sandar arqyly tárbıe bergen salt - dástúrin sol qalpynda saqtap qalý. Sonymen qatar bul kıeli sandar jaı sandar teorıasyna qatysy bar eń mańyzdy, qyzyqty jáne túsinikti nátıjelerdi jınaqtaý. Kóptegen sheshilmegen problemalardy atap kórsetý. Balanyń árbir san arqyly oı tolǵanysyn týdyrý, bilimge qushtarlyqty oıatý.
Armysyńdar, búgingi «Kıeli sandar sóıleıdi» atty saıysymyzǵa jınalǵan qaýym! Búgingi bizdiń saıysqa qosh keldińizder!
Minekeı zalda tynyshtyq,
Estilmeıdi dybys túk.
Munda biz de qoshtaımyz,
Keshikkenderdi tospaımyz.
Ǵylymdardyń ǵylymy
Matematıka ǵylymı jaıynda
«Kıeli sandar sóıleıdi» atty saıysymyzdy bastaımyz.
Eger sandar týraly tereńirek zerttep, oqyp úırense, onda árbir adam matematıkanyń qanshalyqty qabilettigin tolyq túsiner edi.
Sandar men olarǵa qoldanylatyn amaldardyń qasıetteri zertteletin matematıkanyń bólimi sandar teorıasy dep atalady.
Sandar teorıasyn qurýdyń bastamasyn ejelgi grek oqymystylary Pıfagor, Evklıd, Eratosfen jáne t. b jasaǵan edi. Sandar teorıasynyń keıbir máseleleri óte jeńil tujyrymdalady - olardy besinshi synyptyń kez - kelgen oqýshysy túsine alady. Biraq, bul máselelerdi sheshýdiń asa kúrdeliligi sondaı, oǵan júzdegen jyl ýaqyt ketedi, al keıbir máselelerge osy kúnge deıin jaýap joq.
San bergen, sana bergen, sanat bergen,
Insan dep sanalyǵy ol at bergen,
Jaratyp barsha álemdi jalǵyz nurdan
Jaýharı nur sáýlesin tarat degen.-
deı kele, búgingi saıysymyzdy bastaımyz.
Qatysýshylardy tanystyrý. Jerebe sýyrý arqyly toptar attaryn jáne rettik nómirin tańdaıdy.
Ádil qazylardy tanystyrý.
Birinshi kezeń
«Kim jyldam?»
Qarap turmaı báıgege erińiz
Shákirtterge ádil sheshim berińiz
Júzden júırik, myńnan tulpar shyǵarar
Báıge, báıge, báıgelerdi kórińiz
deı kele biz kelesi kezeń «Kim jyldam?» kezeńinen bastaıyq
1. Tústerdi tańdaý arqyly shyqqan sannyń kóbeıtý kestesin oryndaý.
2. Top durys jaýap bergen ár suraqqa 1 upaı ıelenedi.
3. Ýaqyt shekteýli. Jaýapqa 1 mınýt ýaqyt beriledi, odan keıingi jaýaptar qabyldanbaıdy.
Ekinshi kezeń
«Maqal – mátel - sóz máıegi»
Birinshi týrda jınaǵan upaı ekinshi týrda saqtalady.
1. Rettik nomeri birinshe top rettik nomeri ekinshige, ol úshinshi topqa, ári qaraı jalǵastyryp kezek - kezek sanǵa baılanysty maqal - mátel aıtylady.
2. Bir aıtylǵan maqal qaıtalanbaıdy.
3. Ár aıtylǵan maqalǵa on baldan qosylyp otyrady
4. Jaýap aýyzsha beriledi.
Úshinshi kezeń
«Polıglot»
Jumbaqtar - jarysy
Keldi kezek jumbaqty sheshýge
Jaýaptaryn berýge úsh tilderde
Qazaq. Orys, Aǵylshyndy bilseńiz
Jaqsy baǵa shákirt saǵan nesibe
1. Jasyrylǵan jumbaqtardyń jaýabyn qazaq, orys, aǵylshyn tilderine aýdarý kerek.
2. Ekinshi týrda jınalǵan upaı esepteledi. Ár durys jaýapqa 10 upaı.
Tórtinshi kezeń
Kıeli sannyń qupıasy
1. Aldyńǵy upaılar saqtalady.
2. Qatysýshy toptarǵa taqtadan upaı tańdaý múmkindigi beriledi. Olardyń árqaısysynda kúrdeliligi boıynsha baǵalanatyn suraq jasyrylýy. Oǵan sáıkes 10; 20; 30; 40 bal beriledi.
3. Qatysýshylar kezek boıynsha suraq baǵasyn tańdaıdy. Tańdalatyn suraq sany - 4, árkim ózi tańdaǵan suraǵyna jaýap beredi. Oılanýǵa 10 sekýnd ýaqyt beriledi.
4. Suraqtardy toptar kezek boıynsha tańdaıdy jáne sol kezekpen jaýap beredi.
5. Durys jaýap bergen jaǵdaıda oıynshy suraq baǵalanǵan mólsherde upaıǵa ıe bolady.
6. Durys jaýap bermegen jaǵdaıda, onyń qarsylastary óz kezeginde qol kóterý arqyly durys jaýap berýge talpynys beredi.
7. Eger ekinshi top durys jaýap bere almasa, jaýap berý quqyǵy úshinshi topqa ótedi. Ol ekinshi top tárizdi oılanbaı jaýap berýge mindetti.
8. Kez kelgen jaǵdaıda suraqta kórsetilgen upaı durys jaýap bergen oıynshyǵa ótedi.
Besinshi kezeń
Sannyń syry...
Úı tapsyrmasy.
1. Ár topqa berilgen úı tapsyrmasy ózderiniń qalaýy boıynsha jasalady.
Referat, rebýs, sózjumbaq, taǵy basqa túrde.
2. Barlyq upaı sandary qosylady.
Altynshy kezeń
Tapqyr bolsań taýyp kór!
Máńgi baqı este qalar
Ǵajaıyp bir saıys bolsyn
Bilimdirek shákirt ozar
Qıynyraq suraq bolsyn
1. Rettik nomiri birinshi top rettik nomeri ekinshige, ol úshinshi topqa, ári qaraı jalǵastyryp kezek - kezek suraq qoıylady.
2. Bir qoıylǵan suraq qaıtalanbaıdy.
3. Ár durys jaýapqa on baldan qosylyp otyrady.
4. Jaýap aýyzsha beriledi.
Matematıka ǵylym salasynda san uǵymy erekshe oryn alatyny belgili. Sannyń shyǵý tarıhy, árbir toǵyz, jeti, úsh, bir sandary qazaq halqynda erekshe qasıetti uǵym ekenin bildik. Sanamyzǵa kıeli sandar bar ekenin jeke qalyptastyrady. Sandar ereksheligi, qasıet shyǵý tarıhyn tolyq zerttedim dep esepteımin. Áli de sandardyń ashylmaǵan qupıa syry, jumbaq qasıeti bar dep uǵamyn. Keleshek urpaqqa qazaq halqy úshin kıeli jeti, toǵyz, úsh sandarynyń qupıasyn jetkizý. Sandar uǵymynyń qupıasyn ashqan uly ǵalymdar eńbegi nasıhattaldy degen oımen saıysymyzdy aıaqtaımyz.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Jer – shar tárizdi dene. Globýs – jerdiń dál úlgisi
