Maǵjan Jumabaevtyń «Túrkistan» poemasy
Sabaqtyń taqyryby: Maǵjan Jumabaevtyń «Túrkistan» poemasy
Sabaqtyń maqsaty. Maǵjan Jumabaevtyń ómiri men shyǵarmashylyǵynan jalpy málimet bere otyra, tarıhı kezeńge nazar aýdarý, poemanyń taqyrybyn, ıdeıasyn ashý. Oqýshylardyń tilin, oı - órisin damytyp, oıyn erkin jetkize bilýge daǵdylandyrý. Aqynǵa jáne týǵan jerge degen qurmet pen súıispenshilik sezimderin qalyptastyrý.
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Sabaqtyń ádis - tásilderi: baıandaý, salystyrý, suraq - jaýap
Sabaqtyń kórnekiligi: sýret, slaıd.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylarmen sálemdesý.
Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý.
Ótken taqyryptar boıynsha suraqtar qoıý.
İİİ. Jańa sabaq.
M. Jumabaev XIX ǵasyrdyń aıaǵy men hh ǵasyrdyń basynda ómir súrip, qazaq ádebıetine erekshe sánimen, ólmes ádebı murasymen, baı sezimimen, syrshyldyǵymen kelgen. M. Jumabaev1893jyly Soltústik Qazaqstan oblysy, Býlaev aýdany «Molodejnyı» sovhozynda dúnıege kelgen.
tanıdy. 1905jylyQyzyljardaǵy medresege túsip, 1910jyly bul medreseni jaqsy bitirip shyǵady. Sodan keıingi jyldary Ýfadaǵy medrese - Ǵalıada dáris alady. 1913 - 1917 jyldary Omby muǵalimder semınarıasyn, 1923 - 1926 jyldary Máskeýdiń ádebı - kórkem ınstıtýtyn bitiredi.
1913 j. Qazan qalasynda «Sholpan»atty tuńǵysh jınaǵy jaryq kórdi.
1927j. M. Jumabaev eline oralady. Oqytýshylyq qyzmetpen aınalysady, jańa óleńder jazady. Osy kezde jala jabylyp, on jylǵa konslagerge aıdalady. Odan 1936j. bosanyp shyǵyp, bir jyldan keıin qaıta ustalyp, 1938 jyly 19naýryz kúni atylady. Aqynǵa «halyq jaýy»degen qara tańba basady. Onyń shyǵarmalary da qaralanady. Tek jarty ǵasyr ótkennen keıin ǵana aqyn aty elimen, jerimen qaıta qaýyshty.
M. Jumabaev «Túrkistan» óleńin 1923 jyly jazdy. «Túrkistan» óleńi - Maǵjannyń Shyǵystyq, Turandyq óleńderiniń shyńy jáne Maǵjandy túrikshildikpen aıyptatqan týyndy.
Otanyn súıgen aqyn kók túrikterdi ózgelerden ózgeshe kóredi. Aqynǵa sener bolsaq, dúnıede túrikten asqan halyq joq. Shańqobyz shabytyna minip, qıal kóginde sharyqtaǵan aqyndy týǵan halqyn sonshalyqty súıip, jyrǵa qosqandyǵy úshin kinálaý qıyn.
Oqýlyqpen jumys.
1. Poema mátinin mánerlep oqý
2. Ár shýmaqtyń mánin ashý
1 shýmaq - Túrkistan – eki dúnıe esigi ǵoı.
2 shýmaq - Turan – er túrik mekeni.
3, 4, 5, 6 shýmaqtarda – Turan tabıǵaty.
6, 7 shýmaqtarda - ózen - kólderi, jer - sý attary – Oqys, Iaqsart - Jeıhýn - Seıhýn - Amýdarıa - Syrdarıa
8 shýmaqta – Turan taýlary Tán - Shan, Tarbaǵataı, Pamır, Altaı, Qazyqurt.
3. Poema boıynsha suraqtar qurastyrý.
1) Túrkistan qaıda ornalasqan? (kartadan kórsetý)
2) Túrik jáne túrki sózderiniń mánin qalaı túsinesiń?
(Túrik – ult ataýy, túrki - týystas halyqtar ataýy)
3) Poemada «Alash» degen sóz jıi kezdesedi ony qalaı túsinesiń?
Dáptermen jumys
Poemaǵa satylaı keshendi taldaý jasatý
1. Avtory: Maǵjan Jumabaev «Túrkistan» poemasy
2. Taqyryp – bul tarıhı týyndynyń irgetasy. Bul – tarıhı poema. Tarıhı poema – bul belgili bir dáýirdegi qoǵamdyq shyndyqtyń sáýlesi
3. Janr túri – óleń, poezıa, sebebi óleń degenimiz – belgili bir ólshemmen qıynnan qıystyrylyp, úılesimdi yrǵaqpen uıqasyp keletin órnekti sóz júıesi.
4. Ideıasy: avtor taqyryp arqyly shyndyq ómir kórinisterin sýrettegende ony óz kózqarasy, óz dúnıetanymy turǵysynan beıneleıdi. Sol arqyly óz maqsat, múddesin, armanyn bildiredi.
5. Poema 8 shýmaqty. Shýmaq aıaqtalǵan sıntaksıstik birtutas oıdy bildiredi.
6. 32 tarmaqty. Tarmaq – óleńniń ár joly.
7. Poemanyń negizgi túıini, tárbıelik máni – poemada týǵan jerdi,
Otandy súıý, qorǵaý, árbir oqýshyny ózderine artylǵan áleýmettik,
azamattyq júkti sezinýge, tárbıeleýge arnalǵan.
İV. Sabaqtyń qorytyndy bólimi.
1 - top. Túrkistan – eki dúnıe esigi ǵoı.
2 - top. Turannyń erlerine er jetken be?
3 - top. Bolmasa, barsańshy izdep babań deıtin.
Ú. Úıge tapsyrma
Poemadan ózińe unaǵan kez - kelgen óleń shýmaǵyn jattaý, Túrkistan qalasy týraly áńgimeleý
VI. Baǵalaý.
Sabaqtyń maqsaty. Maǵjan Jumabaevtyń ómiri men shyǵarmashylyǵynan jalpy málimet bere otyra, tarıhı kezeńge nazar aýdarý, poemanyń taqyrybyn, ıdeıasyn ashý. Oqýshylardyń tilin, oı - órisin damytyp, oıyn erkin jetkize bilýge daǵdylandyrý. Aqynǵa jáne týǵan jerge degen qurmet pen súıispenshilik sezimderin qalyptastyrý.
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Sabaqtyń ádis - tásilderi: baıandaý, salystyrý, suraq - jaýap
Sabaqtyń kórnekiligi: sýret, slaıd.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylarmen sálemdesý.
Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý.
Ótken taqyryptar boıynsha suraqtar qoıý.
İİİ. Jańa sabaq.
M. Jumabaev XIX ǵasyrdyń aıaǵy men hh ǵasyrdyń basynda ómir súrip, qazaq ádebıetine erekshe sánimen, ólmes ádebı murasymen, baı sezimimen, syrshyldyǵymen kelgen. M. Jumabaev1893jyly Soltústik Qazaqstan oblysy, Býlaev aýdany «Molodejnyı» sovhozynda dúnıege kelgen.
tanıdy. 1905jylyQyzyljardaǵy medresege túsip, 1910jyly bul medreseni jaqsy bitirip shyǵady. Sodan keıingi jyldary Ýfadaǵy medrese - Ǵalıada dáris alady. 1913 - 1917 jyldary Omby muǵalimder semınarıasyn, 1923 - 1926 jyldary Máskeýdiń ádebı - kórkem ınstıtýtyn bitiredi.
1913 j. Qazan qalasynda «Sholpan»atty tuńǵysh jınaǵy jaryq kórdi.
1927j. M. Jumabaev eline oralady. Oqytýshylyq qyzmetpen aınalysady, jańa óleńder jazady. Osy kezde jala jabylyp, on jylǵa konslagerge aıdalady. Odan 1936j. bosanyp shyǵyp, bir jyldan keıin qaıta ustalyp, 1938 jyly 19naýryz kúni atylady. Aqynǵa «halyq jaýy»degen qara tańba basady. Onyń shyǵarmalary da qaralanady. Tek jarty ǵasyr ótkennen keıin ǵana aqyn aty elimen, jerimen qaıta qaýyshty.
M. Jumabaev «Túrkistan» óleńin 1923 jyly jazdy. «Túrkistan» óleńi - Maǵjannyń Shyǵystyq, Turandyq óleńderiniń shyńy jáne Maǵjandy túrikshildikpen aıyptatqan týyndy.
Otanyn súıgen aqyn kók túrikterdi ózgelerden ózgeshe kóredi. Aqynǵa sener bolsaq, dúnıede túrikten asqan halyq joq. Shańqobyz shabytyna minip, qıal kóginde sharyqtaǵan aqyndy týǵan halqyn sonshalyqty súıip, jyrǵa qosqandyǵy úshin kinálaý qıyn.
Oqýlyqpen jumys.
1. Poema mátinin mánerlep oqý
2. Ár shýmaqtyń mánin ashý
1 shýmaq - Túrkistan – eki dúnıe esigi ǵoı.
2 shýmaq - Turan – er túrik mekeni.
3, 4, 5, 6 shýmaqtarda – Turan tabıǵaty.
6, 7 shýmaqtarda - ózen - kólderi, jer - sý attary – Oqys, Iaqsart - Jeıhýn - Seıhýn - Amýdarıa - Syrdarıa
8 shýmaqta – Turan taýlary Tán - Shan, Tarbaǵataı, Pamır, Altaı, Qazyqurt.
3. Poema boıynsha suraqtar qurastyrý.
1) Túrkistan qaıda ornalasqan? (kartadan kórsetý)
2) Túrik jáne túrki sózderiniń mánin qalaı túsinesiń?
(Túrik – ult ataýy, túrki - týystas halyqtar ataýy)
3) Poemada «Alash» degen sóz jıi kezdesedi ony qalaı túsinesiń?
Dáptermen jumys
Poemaǵa satylaı keshendi taldaý jasatý
1. Avtory: Maǵjan Jumabaev «Túrkistan» poemasy
2. Taqyryp – bul tarıhı týyndynyń irgetasy. Bul – tarıhı poema. Tarıhı poema – bul belgili bir dáýirdegi qoǵamdyq shyndyqtyń sáýlesi
3. Janr túri – óleń, poezıa, sebebi óleń degenimiz – belgili bir ólshemmen qıynnan qıystyrylyp, úılesimdi yrǵaqpen uıqasyp keletin órnekti sóz júıesi.
4. Ideıasy: avtor taqyryp arqyly shyndyq ómir kórinisterin sýrettegende ony óz kózqarasy, óz dúnıetanymy turǵysynan beıneleıdi. Sol arqyly óz maqsat, múddesin, armanyn bildiredi.
5. Poema 8 shýmaqty. Shýmaq aıaqtalǵan sıntaksıstik birtutas oıdy bildiredi.
6. 32 tarmaqty. Tarmaq – óleńniń ár joly.
7. Poemanyń negizgi túıini, tárbıelik máni – poemada týǵan jerdi,
Otandy súıý, qorǵaý, árbir oqýshyny ózderine artylǵan áleýmettik,
azamattyq júkti sezinýge, tárbıeleýge arnalǵan.
İV. Sabaqtyń qorytyndy bólimi.
1 - top. Túrkistan – eki dúnıe esigi ǵoı.
2 - top. Turannyń erlerine er jetken be?
3 - top. Bolmasa, barsańshy izdep babań deıtin.
Ú. Úıge tapsyrma
Poemadan ózińe unaǵan kez - kelgen óleń shýmaǵyn jattaý, Túrkistan qalasy týraly áńgimeleý
VI. Baǵalaý.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
1. Oqýshylarǵa kóshede júrý erejesin úırete otyryp, alǵan bilimderin pysyqtaý.
