InfoHub Logo

Ǵylymı joba Meniń mysyǵym
Anotasıa
«Meniń mysyǵym» taqyrybyna jazylǵan bul ǵylymı jobamda ózimniń eki súıikti Aqqoıan degen mysyǵymdy zerttedim. Mysyǵymdy baqylaı otyryp onyń qandaı paıdasy baryn, mysyq arqyly aýa - raıyn boljaýǵa bolatynyn t. b zerttep bildim. Mysyǵymdy únemi baqylaı otyryp ol óte aqyldy, sanaly tirshilik ıesi ekenin bildim. Mysyǵym óte súıkimdi. Osy zertteý jumysymda ınternet jelisinen mysyqqa baılanysty kóptegen qyzyqty málimetter jaıynda bile aldym. Mysyqtyń túrleri, mysyq tuqymdas ańdar jaıynda tanystym. Bir jeti ýaqyt ishinde mysyǵymdy burynǵydan da qatty jaqsy kórip kettim. Ol tek tyshqan aýlaýshy ǵana emes, adamdardyń jan serigi, emshisi ekenine de kózim jetti.

Kirispe
Buryndary adam mysyqty tyshqan aýlaý úshin asyrady. Alaıda, shyn máninde, mysyqtyń Jer betindegi negizgi qyzmeti tyshqan aýlaý da emes. Onyń negizgi mısıasy – ózi turatyn úıdi alastaý, ondaǵy tynyshtyq pen úılesimdilikti saqtaý eken. Mysyqqa qatysty eskilikten qalǵan nanym senimder áli de bar. Máselen, orys halqy jańa úıge qonystanbas buryn sol úıge áýeli mysyqty kirgizedi. Munysy mysyq úıdi tylsym kúshterden tazarta alady degen yrymy bolsa kerek.
Mysyq ıt tárizdi óz ıesine adal serik bola almaıdy. Óıtkeni mysyqtyń o bastaǵy jaratylysy múlde bólek, ol basqa maqsat úshin jaratylǵan.. Keıde mysyq óziniń sıqyrly qyzmetin qajet etetin úıdi ózi izdep taýyp alady degen sóz bar. Ondaı jaǵdaıda úı ıesi mysyqty qýmaı, ony panalatyp, “sıqyryn” iske asyrýǵa múmkindik berý kerek eken.
“Qara mysyq aldyńdy kesip júgirip ótse, jolyń bolmaıdy” degen yrym bar. Alaıda bul qara mysyqtyń kesiri tıedi degen sóz emes. Qaıta kerisinshe, mysyq joldy kesip ketý arqyly sizge belgili bir qaýip qater tóngenin sezdirtedi,
qajet deseńiz, mysyqtar óz ıesin ólim aýzynan alyp qala alady. Máselen, Leonıd Brejnevtiń qara mysyǵy bas hatshynyń ómirin eki márte saqtap qalǵan deıdi bilgishter. 1969 jyly Úndistanǵa issaparmen barǵan L. Brejnev Dalaı Lamamen kezdesken. Dalaı Lama Brejnevke erekshe qabileti bar sıqyrly qara mysyqty syıǵa tartypty. Bir kúni álgi qara mysyq ıesin jumysqa jibergisi kelmeı, ony aınalshyqtap júgire bergen kórinedi. Janýardyń áıteýir bir jamandyqty sezgenin túsingen bas hatshy qyzmettik kóligindegi ádettegi ornyna emes, basqa orynǵa otyrypty. Sóıtip, avtokólik apatqa ushyrap, Brejnevtiń ornyna otyrǵandar aýyr jaraqat alǵan. Al bas hatshynyń ózi din aman qalypty. Kelesi joly mysyq taǵy da Brejnevti shyr aınalyp, jamandyqty sezdirgen. Sol kúni bas hatshy jumysqa barmaýdy jón kórdi. Sóıtse, onyń avtokóligi júk kóligimen soqtyǵysyp, júrgizýshi apattan kóz jumypty. Al 1982 jyldyń kókteminde Brejnevtiń mysyǵy ólgen. Eki aıdan keıin bas hatshynyń ózi de kóz jumdy.
Al endi mysyqtyń emdik qasıeti óz aldyna. Bir jerińiz aýyra qalsa, mysyqtyń dál sol jerge baryp jatýy beker emes. Mysyqtyń emdik qasıetin burynǵy emshiler de jaqsy bilgen. Qazir de medısınada “anımalterapıa” atty sala bar. Mysyq ıesiniń aýyratyn jerin ártúrli jolmen emdeıdi. Bir mysyqtar deneniń sol bólgin aqyryn tyrnalap massaj jasasa, bireýleri jaı ǵana sol jerge jatyp aq áser ete alatyn kórinedi.
Qysqasy, mysyq – ıesiniń aýyrǵan múshesin dóp basyp biletin energetıkalyq aqparattyq qural. Sebebi adamnyń aýyratyn dene bóliginiń energetıkasy ózgeredi, osy ózgeristi mysyq qatty sezedi eken. Osylaısha, mysyqtyń bıoórisi júrek jumysyn qalypqa keltiredi, qan tamyr men bas aýrýyn jazady. Ári anımalterapevterdiń aıtýynsha, mysyqtyń pyr pyr etken daýsynyń ózi adamdy emdeı alady. Onyń mıaýlaǵan daýsy 20 - 50 gerske deıin jetetin dybys tolqyndary. Osy shamadaǵy dybys dıapazony adam jaraqatynyń tezirek jazylýyna, synǵan súıektiń tez bitip ketýine septigin tıgizedi. Mysyqtyń osy mıaýlaǵany aǵzanyń ımýndyq júıesin kúsheıtedi, tipti ómirdi uzartady.
Mysyqtyń mamyq terisin birneshe mınýt sıpaǵan adamnyń ınfarkt, ınsýlt alý qaýpi azaıady. Sebebi janýardy sıpaǵan kezde saý¬saq terisi arqyly mıǵa belgi beriledi. It nemese mysyqty sıpalaý – álsiz toq arqyly elektrostatıkalyq áser etý degen sóz. Osynyń ózi fızıoterapıa emeı ne?
Batys dárigerleri mysyqty esirtki men ishimdikten emdeý úshin medısınada qoldana bastaǵan. Al aǵylshyndar mysyqtar qandaı aýrýdy emdeı alatynyn onyń túr túsi men terisine qarap ajyratady. Máselen, aǵylshyndarǵa sensek, aq tústi mysyq búkil aýrýlardy jaza alady eken. Sondyqtan Ulybrıtanıadaǵy keıbir dárihanalarda aq mysyqty dári dármek tárizdi satady.
Berlınniń gerontologıa ınstıtýty ǵalymdarynyń mysyq ıelerine jasaǵan zertteýi tipti tańǵaldyrady. Úıinde mysyq asyraıtyn 3000 adam¬ǵa bes jyl boıy zertteý júr¬gizgen nemis ǵalymdary ómir boıy mysyq asyraǵan adam úıinde mysyq ustamaıtyn adamǵa qaraǵanda 10, 3 jyl artyq ómir súretinin anyqtaǵan. Mysyq asyraıtyn adamdardyń qan qysymynyń kórsetkishteri de anaǵurlym jaqsy bolyp shyqqan. Úıge mysyq asyrap alý úlken jaýapkershilik. Mysyqty anda - sanda sıpap, oǵan tamaq bere salýmen onyń aldyndaǵy jaýapkershilik aıaqtaldy deý úlken qatelik. Ol jandy ári sanaly tirshilik ıesi bolǵandyqtan ony jaqsy kóre bilý kerek jáne oǵan úlken kútim kerek. Al qazirgi kezde balalardyń jalpy jan - janýarǵa degen, ásirese mysyqqa degen súıispenshilik, qamqorlyq sezimderi azaıyp bara jatyr.
Zerttegen taqyrybym: «Meniń mysyǵym»
Meniń bul zertteýshilik jumysymnyń maqsaty: mysyq jaıly tereńirek bilý;
Mysyqqa degen kózqarasymdy ózgertý, paıda zıanyn ajyrata bilý, qandaı qasıet, qabiletteri bar ekendigine kózimdi jetkizý.
Mindetteri:
- ınternet jelisin, ádebıetterdi oqý arqyly mysyqtyń qolǵa úıretilýi jáne túrleri týraly málimet jınastyrý.
- óz mysyǵyma udaıy baqylaý júrgizý.
- jınalǵan málimetter boıynsha qorytyndy shyǵarý.
Boljam: osy jobamda qyzyqty da paıdaly málimetterdi aıta otyryp, qurby - qurdastaryma olardy sanaly tirshilik ıesi retinde qurmetteý jáne jaqsy kórý kerektigin túsindirgim keledi; al jalpy adamzat ataýly olardy ózderi qolǵa úıretkendikten olar úshin jaýapty ekendikterin esterine salý.
Zertteý obektisi: ózimniń «Aqqoıan» atty mysyǵym.
Zertteý jańalyǵy: Zertteý barysynda ınternet jelisin, ádebıetterdi oqý arqyly mysyqtyń paıdasy jáne mysyq túrleri týraly málimet jınastyrdym..
Jınalǵan málimetter boıynsha qorytyndy shyǵardym.

Negizgi bólim
Mysyqtardy qolǵa úıretý tarıhynan
Mıasıdter - budan 50 mln jyl buryn pıda bolǵan, barlyq jyrtqyshtardyń arǵy tegi. Mıasıtar kishigirim deneli jáne uzyn quıryqty janýar bolǵan. Al jabaıy mysyqtardy qolǵa úıretý osydan keminde 5 myń jyl buryn bastalǵan. Negizinen, úı mysyqtarynyń arǵy tegi Lıvıa mysyǵy bolyp sanalady.
Mysyq túrleri
↓
Parsy mysyǵy
Azıattyq tabbı
Kımrık
Sıam mysyǵy

Úı mysyǵynyń erekshelikteri
Úı mysyǵy - óte taza haıýan bolyp esepteledi. Mysyqty túzge shyǵýǵa ózi suranatyndaı etip úıretedi. Júni uzyndaryn kún saıyn, júni qysqalaryn kún ara tarap otyrý qajet. Mysyqtyń balalaryn serýenge enesimen birge shyǵarady. Moınyna jip baılanǵany durys. Páterde olarǵa arnaıy oryn bólinip, oǵan qum nemese topyraq, aǵash untaǵy salynǵan sebet áıtpese jáshik qoıyp, ishin kúnde jańartyp turady.
Onyń ústine, mysyqty óltirýge bolmaıdy degen de bar ǵoı. Bir ańyzda, Mekkege ketip bara jatqan keme teńizde daýylǵa ushyraıdy. Sonda top ishinen bir adam shyǵyp: «mysyq óltirgender bar ma aramyzda?» dep suraıdy. Bir jigit moıyndap, ony sol arada bári sýǵa tastap, sodan keıin ǵana daýyl basylyp, keme jerine jetken eken deıdi.

Soltústik Qazaqstan oblysy, Aıyrtaý aýdany,
Antonovka selosy, Antonovka orta mektebiniń
2 synyp oqýshysy Nurjaý Oljas
Jetekshisi: Antonovka orta mektebiniń
bastaýysh synyp muǵalimi Sadýova Á. S.