Mirjaqyp Dýlatov. Óleńderi. «Baqytsyz Jamal» romany
Sabaqtyń taqyryby: Mirjaqyp Dýlatov. Óleńderi. «Baqytsyz Jamal» romany.
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: XX ǵasyrdyń basynda qazaq halqynyń otarshyldyq ezgiden qutylyp, rýhanı oıanýyna úles qosqan tulǵalardyń biri – saıası - qoǵam qaıratkeri, aqyn, jazýshy, pýblısıs, aǵartýshy, ustaz Mirjaqyp Dýlatovtyń ómiri men qyzmeti týraly bilimderin keńeıtý, tuńǵysh roman «Baqytsyz Jamal» týyndysynyń taqyrybyn, mánin túsindirý.
2. Damytýshylyq.: bilimgerlerdiń oılaý, sóıleý qabiletterin baıytý.
3. Tárbıelik: Shyǵarmany taldaý arqyly bilimgerlerdiń boıynda tanymdyq tárbıeni qalyptastyrý.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, taldaý, jınaqtaý
Sabaqtyń qural - jabdyqtary: M. Dýlatov portreti, taqyrypqa qajetti kitaptar, búktemeler, ınteraktıvti taqta.
Kútiletin nátıje: sabaqty tolyq meńgertý.
Sabaq tyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi: Bilimgerlermen sálemdesý, kezekshi málimdemesi.
2. Úı tapsyrmasyn suraý: Aldyńǵy ótilgen taqyryp boıynsha alǵan bilimderin eske túsirý. Epıkalyq janrdyń roman dep atalatyn túrin eske túsiremiz.
3. Jańa sabaqty túsindirý:
A) Mirjaqyp Dýlatovtyń ómir joly, qoǵamdyq qyzmeti: Ultyna «Oıan qazaq!» dep uran salǵan qaıratker qazirgi Qostanaı oblysy, Jankeldın aýdanynda dúnıege kelgen. 1897j eki synyptq orys - qazaq mektebine oqýǵa túsedi. 1905j Qarqaralyda patshanyń ortarlaý saıasatyna qarsy ereýildi kóredi. «Serke» gazetiniń birinshi sanyna «Jastarǵa» degen óleńin jarıalaıdy. Ekinshi sanynda basylǵan «Bizdiń maqsatymyz» maqalasy «Qazaq halqyn jergilikti jáne otarlyq ókimetke qarsy qoıý» rýhynda jazylǵan dep baǵalanady. Qazaq halqynyń jańa ómir qurýy isine aralasyp júrgen kezinde elimizde demokratıalyq prınsıpterdiń buzylýy tusynda jazyqsyz jazaǵa tartylady. 1928j qazaqstanda iri baılardy tárkileý tusynda «solarǵa ish tartty, saıasatty qoldamady» degen aıyp taǵylyp túrmege jabylady. Baltyq teńizindegi Solovkı tutqyn lagerine jer aýdarylyp, sol jerde 1935j qaıtys bolady.
Á) Shyǵarmalary: «Qazaq jerleri», «Shákirt», «Taza bulaq» óleńderinde aqyn óziniń azattyq, erkindik ıdeıalaryn damyta túsken. M. Dýlatovtyń dańqyn qazaq dalasyna ǵana emes, Reseıdegi túrik álemine tutas jaıǵan «Oıan, qazaq!» kitaby. Bul shyǵarmasy 1909j Ýfa qalasynda shyǵyp, 1911j Orynborda ekinshi ret basyldy. Bul - qazaq ádebıeti tarıhyndaǵy kóp qýdalanǵan shyǵarmalardyń biri.
B) «Baqytsyz Jamal» romany – qazaq ádebıeti tarıhyndaǵy tuńǵysh roman. Bul – ulttyq ádebıette roman degen atpen basylǵan tuńǵysh kitap. "Baqytsyz Jamal" romanynyń oqıǵasyna arqaý bolǵan másele de eski ádet - ǵuryptyń qyspaǵyna túsken qazaq qyzynyń taǵdyry. Súıgenine qosylyp, baqytty ómir súrýdi armandaǵan boıjetkenniń tragedıalyq joly. Shyǵarma sol kezeńdegi qazaq dalasynyń shynaıy tynys - tirshiligin kórsetetin epızodtan bastalady. … Jaılaýǵa jańa kóship qonǵan aýyl. Saýmalkól mańyna jaǵalaı tigilgen kıiz úıler. Bıe baılap, qymyz sapyrǵan jaıma - shýaq aýyl adamdary. Qystaı aralasa almaı, saǵynysqan jurt endi birin - biri qonaqqa shaqyryp máz.
4. Sabaqty bekitý:
1 - topqa. Shyǵarmadan avtordyń Jamal men Ǵanıǵa bergen minezdemeleri men portretterin taýyp jazyńyz (taqtamen jumys).
Jamal beınesi
Ǵanı beınesi
Mirjaqyp Dýlatov. Óleńderi. «Baqytsyz Jamal» romany júkteý
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: XX ǵasyrdyń basynda qazaq halqynyń otarshyldyq ezgiden qutylyp, rýhanı oıanýyna úles qosqan tulǵalardyń biri – saıası - qoǵam qaıratkeri, aqyn, jazýshy, pýblısıs, aǵartýshy, ustaz Mirjaqyp Dýlatovtyń ómiri men qyzmeti týraly bilimderin keńeıtý, tuńǵysh roman «Baqytsyz Jamal» týyndysynyń taqyrybyn, mánin túsindirý.
2. Damytýshylyq.: bilimgerlerdiń oılaý, sóıleý qabiletterin baıytý.
3. Tárbıelik: Shyǵarmany taldaý arqyly bilimgerlerdiń boıynda tanymdyq tárbıeni qalyptastyrý.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, taldaý, jınaqtaý
Sabaqtyń qural - jabdyqtary: M. Dýlatov portreti, taqyrypqa qajetti kitaptar, búktemeler, ınteraktıvti taqta.
Kútiletin nátıje: sabaqty tolyq meńgertý.
Sabaq tyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi: Bilimgerlermen sálemdesý, kezekshi málimdemesi.
2. Úı tapsyrmasyn suraý: Aldyńǵy ótilgen taqyryp boıynsha alǵan bilimderin eske túsirý. Epıkalyq janrdyń roman dep atalatyn túrin eske túsiremiz.
3. Jańa sabaqty túsindirý:
A) Mirjaqyp Dýlatovtyń ómir joly, qoǵamdyq qyzmeti: Ultyna «Oıan qazaq!» dep uran salǵan qaıratker qazirgi Qostanaı oblysy, Jankeldın aýdanynda dúnıege kelgen. 1897j eki synyptq orys - qazaq mektebine oqýǵa túsedi. 1905j Qarqaralyda patshanyń ortarlaý saıasatyna qarsy ereýildi kóredi. «Serke» gazetiniń birinshi sanyna «Jastarǵa» degen óleńin jarıalaıdy. Ekinshi sanynda basylǵan «Bizdiń maqsatymyz» maqalasy «Qazaq halqyn jergilikti jáne otarlyq ókimetke qarsy qoıý» rýhynda jazylǵan dep baǵalanady. Qazaq halqynyń jańa ómir qurýy isine aralasyp júrgen kezinde elimizde demokratıalyq prınsıpterdiń buzylýy tusynda jazyqsyz jazaǵa tartylady. 1928j qazaqstanda iri baılardy tárkileý tusynda «solarǵa ish tartty, saıasatty qoldamady» degen aıyp taǵylyp túrmege jabylady. Baltyq teńizindegi Solovkı tutqyn lagerine jer aýdarylyp, sol jerde 1935j qaıtys bolady.
Á) Shyǵarmalary: «Qazaq jerleri», «Shákirt», «Taza bulaq» óleńderinde aqyn óziniń azattyq, erkindik ıdeıalaryn damyta túsken. M. Dýlatovtyń dańqyn qazaq dalasyna ǵana emes, Reseıdegi túrik álemine tutas jaıǵan «Oıan, qazaq!» kitaby. Bul shyǵarmasy 1909j Ýfa qalasynda shyǵyp, 1911j Orynborda ekinshi ret basyldy. Bul - qazaq ádebıeti tarıhyndaǵy kóp qýdalanǵan shyǵarmalardyń biri.
B) «Baqytsyz Jamal» romany – qazaq ádebıeti tarıhyndaǵy tuńǵysh roman. Bul – ulttyq ádebıette roman degen atpen basylǵan tuńǵysh kitap. "Baqytsyz Jamal" romanynyń oqıǵasyna arqaý bolǵan másele de eski ádet - ǵuryptyń qyspaǵyna túsken qazaq qyzynyń taǵdyry. Súıgenine qosylyp, baqytty ómir súrýdi armandaǵan boıjetkenniń tragedıalyq joly. Shyǵarma sol kezeńdegi qazaq dalasynyń shynaıy tynys - tirshiligin kórsetetin epızodtan bastalady. … Jaılaýǵa jańa kóship qonǵan aýyl. Saýmalkól mańyna jaǵalaı tigilgen kıiz úıler. Bıe baılap, qymyz sapyrǵan jaıma - shýaq aýyl adamdary. Qystaı aralasa almaı, saǵynysqan jurt endi birin - biri qonaqqa shaqyryp máz.
4. Sabaqty bekitý:
1 - topqa. Shyǵarmadan avtordyń Jamal men Ǵanıǵa bergen minezdemeleri men portretterin taýyp jazyńyz (taqtamen jumys).
Jamal beınesi
Ǵanı beınesi
Mirjaqyp Dýlatov. Óleńderi. «Baqytsyz Jamal» romany júkteý
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Qazaqstan Respýblıkasynda «Qyzyl kitapqa» engen ósimdikter
