Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 5 saǵat buryn)
Mýzykalyq – ádebı kompozısıa «Tarıh betterinen...» ázirlemesi
Mýzykalyq – ádebı kompozısıa «Tarıh betterinen...» ázirlemesi
Maqsaty:
• Keleshek urpaqty otansúıgishtikke, qazaqstandyq patrıotızmge tárbıeleý;
• Oqýshy boıyna ulttyq rýh, namys, jiger sıaqty asyl qasıetterdi tereń sińirý;

BARYSY:
1 - kórinis
Sahnaǵa 4 oqýshy shyǵady formamen, qoldarynda kitap shyǵyp dıalog júrgizedi.
- Mereıhan, aldynda úlken syn - UBT - tur. Osy synyqtan keıin qandaı josparyń bar?
- Men úlken daıyndyq ústindemin. Biraq UBT nátıjesi qandaı bolsa da, men óz bolashaǵymnan, elimniń erteńinen qoryqpaımyn, kerisinshe qýanamyn, óıtkeni keleshegim nurly bolmaq.
- Iá, men seniń sózine tolyǵymen kelisemin. Oǵan sebep, búgingi «arystandaı», «qyrandaı» kúshti jas urpaqtyń, bizdiń ádetimiz, utymdy umtylysymyz.
- Men Qazaq bolyp týylǵanyma, osyndaı baı, baıtaq ólkede ómir súrip jatqanyma baqyttymyn. Men Táýelsizbin, táýelsiz eldiń urpaǵymyn. Bilektiń kúshimen, naızanyń ushymen, sońǵy demi qalǵansha týǵan jerimizdi qorǵap, bizge amanat etip qaldyrǵan uly dalanyń eńbegi júregimizde máńgilikke jańǵyrýy tıis.
Fýtaj «Keri júretin saǵat» 1920 - 1930 jyldar

1 - kórinis
Sahnaǵa 4 oqýshy shyǵady formamen, qoldarynda kitap shyǵyp dıalog júrgizedi.
- Mereıhan, aldynda úlken syn - UBT - tur. Osy synyqtan keıin qandaı josparyń bar?
- Men úlken daıyndyq ústindemin. Biraq UBT nátıjesi qandaı bolsa da, men óz bolashaǵymnan, elimniń erteńinen qoryqpaımyn, kerisinshe qýanamyn, óıtkeni keleshegim nurly bolmaq.
- Iá, men seniń sózine tolyǵymen kelisemin. Oǵan sebep, búgingi «arystandaı», «qyrandaı» kúshti jas urpaqtyń, bizdiń ádetimiz, utymdy umtylysymyz.
- Men Qazaq bolyp týylǵanyma, osyndaı baı, baıtaq ólkede ómir súrip jatqanyma baqyttymyn. Men Táýelsizbin, táýelsiz eldiń urpaǵymyn. Bilektiń kúshimen, naızanyń ushymen, sońǵy demi qalǵansha týǵan jerimizdi qorǵap, bizge amanat etip qaldyrǵan uly dalanyń eńbegi júregimizde máńgilikke jańǵyrýy tıis.
Fýtaj «Keri júretin saǵat» 1920 - 1930 jyldar

2 – kórinis
«Elim - aı» áni. Kósh keledi.
Kósh ishinde balasynan aıyrylǵan ana jylaýy, ákesinen aıyrylǵan ul jylaýlary kórsetiledi. Kósh sońynda álsiz qarıa:
- Eı, Alashtyń erke balasy, azap pen qaıǵyǵa toly zobalań asharshylyqtan qazaqtyń kóbi qyrylyp qaldy. Qazaqtyń keń saharasynda ashtyqtan qosyp kóshken halyq seniń ata - babań, baýyrlaryń. Sen sol qasiret kóshten aman qalǵan adamdardan taraǵan urpaq ekenindi umytpaǵaısyń.

Sahna jabylady

3 - kórinis
Fýtaj «1937 jyl»
(Gýlbahram, Saken, kitap, ústel, maısham, jylaǵan bala daýysy,)
Gúlbahram monologi
- 1937 jyldyń kúzi Gúlbahramnyń ómirin ekige bóldi. Birinshi bóligi kýanysh pen shattyqqa toly, Sakenniń mahabbaty, uldarynyń dúnıege kelýi men adal jandardyń qurmeti. Ekinshisi qaıǵy men úreıge toly. Qıyn - qystaý zamattarda janymyzjyń jubanyshy – kishkentaı Aıanymyz bolatyn.
Saken qaýiptiń aldyn sezdi. Beımbet Maılın, İlıas Jansúgirov taǵy da basqa Sakenniń joldastaryna halyq jaýy degen jalǵan aıyp taǵyldy. Kúnde tanystardyń bireýin tutqandady degen habar estip otyrdyq. Sakenniń de kezegi keletindigin biz túsindik. Ár kún telefon shyryly men esik syqyry záremizdi aldy. Ár sybdyrǵa qulaq túretin halge dýshar boldyq.
Men joldasymnyń batyl adam ekendigin biletinmin. Ol júrektiligin birneshe ret dáleldegen bolatyn. Al qazir sol arystandaı aıbatty jan basyna túsken qaıǵymen mysy basylyp otyr. Qoly qaltyrap, daýysy qarylǵan da kezderi boldy. Qyrkúıek aıynyń sońy. Bizdiń úıge qaraı bettegen eki beıtanys adamdardy kórip qaldym. Sol mezette júregim solq etti. Dereý bólmege júgirip kirdim.

4 - kórinis
- Sáken, bizge kele jatyr! – dep aıǵaıladym.
Kelgenderdiń bireýi Sákenge bir paraqty usyndy.
- Bul ne?
- Bul – qamaýǵa alý orderi. Kıinińiz!
- Qaıda? Ne úshin? – Sáken barlyq mán - jaıdy bilip tursa da, esh oısyz suraqtar qoıa bastady.
- Barǵan kezimizde barlyǵyn túsindiredi. Qane, jyldam. Tezdetińiz!
Saken óz - ózine uqsamady. Ózin qoıarǵa jer tappaı, oryndyqqa bir otyryp, bir turdy. Óńi qashyp, surlanyp ketti. Aıanjan ákesiniń moıynyna jabysa qushaqtap, bar daýysymen aıqaılap, jibermedi. Kóz aldymyzda jyldar boıy jınaqtalǵan qoljazbalar men eńbekteri, jeke kitaphanasy jalmańdaǵan jalynǵa oranyp, kúlge aınaldy. Sol sátte mazdaǵan otpen meniń ómirim de qara kúıikke aınaldy. Meniń aıaǵym qaltyrady, janarymdaǵy jasyma erik berdim.
Jarty jyl kóleminde temir tordyń tabaldyryǵyn toraýyldaýmen boldym. Bir sátke Sakenimniń júzin kórmek túgili, aparǵan sálemdemem qolyna tıgenine shúkirshilik etýmen qarańǵy kúnderim ótti. Tóbemdi qara bultpen torlaǵan azapty kúnder kóktemniń de kelip jetkenin ańǵartpady.
Sol bir kóktem halyq arasyndaǵy Almaty halyq jaýlarynyń jubaılary men balalarynan tazartylady degen sybyspen toldy...
Kúnderdiń bir kúninde mılısıoner kelip, bes kún ishinde qaladan qarańdy batyr degen buıryq berdi. ALJIR lagerine joldama qaǵazyn qolyma ustatty.
Lyq toly, las vagonmen Aıanjan ekeýimiz amalsyzdan Aqmolaǵa bet aldyq. Bul jol maǵan burynnan tanys tuǵyn. Kezinde Sakenmen qýana shekken saparlarymyz dál osy jolmen osynshama azapty bolyp aınalyp keletindigin kim oılaǵan?!... Bálkim qys boıy qara sýyq tula boıyn tońdyrǵannan ba, álde toıyp tamaqtanbaǵannan ba, Aıanjanymnyń óńi bozaryp, álsireı bastady. Denesi kúıip, qyzýy kóterildi. Bastapqyda qınalǵannan jylaǵan Aıanjanymnyń áli quryp, qozǵalýǵa da murshasy kelmeı qaldy. Balapanymnyń shybyn janyn saqtap qalýǵa qolymnan esh shara kelmegendikten, bar úmit otym tek bir Alla Taǵalaǵa jalbarynýmen mazdap turdy. Qarǵys atqan uzaq jolda Sákennen qalǵan jalǵyzymnan aıyrylyp qalamyn ba degen oılar ózegimdi órtegen saıyn, Aıanjanymdy baýyryma qattyraq qysa berdim.
Biraq sum taǵdyrǵa kim qarsy kelmek?! Kókshetaýǵa taıaǵanda qarshadaı Aıanym sońǵy demin alyp, qolymda qaıtys boldy. Bul jolǵy ajal júregimdi qaq aıyryp, janymdy syzdatty. Kózimnen kól bolyp aqqan kóz jasy ózimen birge ómirimniń mánin, sánin shaıyp alyp ketti.
Endigi jalǵyz mindetim sábıimniń denesin qara jerge tapsyrý. Kókshetaýda meniń kebimdi kıgen janymdaǵy jandar qoltyqtap vagonnan shyǵardy. Talaı ret dál osy jerde Sákenmen kópshilik qoshemetine bólentip qarsy alǵan perronmen kúni búgin kúńgirt tartyp, Sákensiz qolymdaǵy óli balammen qaıta qaýyshtym.
Osy perron Sakenniń jalǵasy, qamshy ustar jalǵyz tuıaǵyn ózine qabyldap artta qala berdi. Taǵdyrdyń taýqymeti men surapyl zamannyń aıdaýynda Atbasarǵa qaraı bet alyp, Esil boıyndaǵy áıelder kolonıasyna kete berdim.

5 - kórinis
Fýtaj «1941 jyl 22 maýsym»
Sahnada mektep túlekteriniń qoshtasý keshinen úzindi. Túlekter váls bıleıdi. Levıtan daýysy. Uly Otan soǵysynyń bastalýyvn habarlaıdy.

6 - kórinis
Fýtaj «1945 jyl 9 mamyr» Sahnada Jeńisti qarsy alǵan halyq kýanyshy. «Den Pobedy» áni oınalady.

7 - kórinis Fýtaj «1954 jyl»
Tyń ıgerý «Edýt novosely» áni. Tyń ıgerýshilerdiń qoldarynda chemodan, «Zdravstvýı, selına» lozýngi. Qyzdar ben jigitter orys halqynyń bıin bıleıdi.

8 - kórinis Fýtaj «1986 jyl»
Eki NKVD adamdary Qaıratty súıretip sahnaǵa alyp shyǵady. Sahna ortasyna laqtyryp jiberip, bireýi:
- Sovet úkimetine qarsy shyqqanyńdy kórseteıin – dep, ishten bir - eki ret teýip jiberedi.
Qaırat tizeden kóterilip.
Qaırat sózi:
Abaı týǵan jerinde
Bombasyn atom jarmasyn.
Qulyptasty qıratyp,
Óligińdi qazbasyn.
Óz ultyńnyń basshysyn
Ornynan súırep almasyn.
Osy aıtylǵan aqtyq sóz
Týyń bolsyn árdaıym
Moınyma alyp jalany,
Men bolaıyn qurbanyń.
Kúnádan taza basym bar,
Jıyrma birde jasym bar,
Qasqaldaqtaı qanym bar,
Boztorǵaıdaı janym bar,
Alam deseń, alyńdar!
Qaırat degen atym bar,
Qazaq degen zatym bar.
Aǵaıyn, týǵan azamat!
Artymda qalǵan ata - anam,
El - jurtym, saǵan amanat!

« Qaırat taǵdyry»
9 - kórinis Fýtaj «16 jeltoqsan 2017 jyl» Elbasy, Astana, Rýhanı jańǵyrý emblemasy slaıd arqyly kórsetiledi. Barlyq qatysýshylar sahnaǵa shyǵyp
1 - oqýshy
Táýelsizdik, erkindik – ejelden el tilegi.
2 – oqýshy
Táýelsizdik halqymyzdyń bostandyǵy men derbes damý jolyndaǵy san ǵasyrlyq kúresi, tarıhtyń nátıjesi.
3 - oqýshy
Táýelsizdik – bul meniń Parasatym,
Kúnshilmen de til taýyp jarasatyn.
Qorǵaıtyn Eldigińdi erligimen,
Qazaqtyń shyǵaratyn Alash atyn.
Táýelsizdik – Arymdaı ańsar ánim,
Taý – tasyndaı ańsaǵan jan samaly.
Qazaqtyń janyna jat pıǵyldarǵa,
Qamyǵyp qara sýdaı qarsy alamyn.
4 - oqýshy
Táýelsizdik kúni qutty bolsyn!
Fınal «Qazaqstan» ánin oryndaıdy. («Asyl» tobynyń áni)

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama