Nurǵısa qazaqtyń sulý sazdy júregi
Oryndaǵandar: Mashanova V. J
Idırova J. S
Júrgizýshi: Salamatsyzdar ma qurmetti oqýshylar, ata - analar, ustazdar. «NURǴISA QAZAQTYŃ SULÝ SAZDY JÚREGİ» atty shyǵarmashylyq keshimizge qosh keldińizder. Eń bir kóshpeli tarıh – án men kúı tarıhy. Uly bolý úshin aldymen ul bolý kerek. Erkek ataýlynyń bárin ul dep ataý qıyn. Óıtkeni, qazaq qashanda maqtaǵanda «Aı, ol atadan ul bolyp týǵan oılar» der edi. Biraq, ol áli Uly degen sóz emes. Sondaı – aq, ul deseńiz de, uly deseńiz de, qandaı maqtaýǵa da sıatyn adamnyń biri búgin aramyzda joq kompozıtor Nurǵısa Tilendıev. Búgin, 1 sáýirde, kórnekti kompozıtor, Qazaqstannyń halyq qaharmany, dáýlesker kúıshi, «Otyrar sazy» fólklorlyq - etnografıalyq orkestrdiń negizin qalaýshy, Uly Otan soǵysynyń qatysýshysy Nurǵısa Tilendıevtiń týylǵanyna 90 jyl toldy. Nurǵısa týǵan Shılikemerdegi úıde besikte ińgálap jatqanda estilgen ákesi Tilendi tartqan kúılermen onyń qulaǵy ashylsa, es bile bastaǵanda estigen Dáýren saldyń, Beısebaı Qarataevtyń, Shúkitaı Ábdikárimovtyń, Isa Tergeýsizovtyń, taǵy basqalardyń daýysyna aspandaǵy qus aınalǵan qush áýezdi ánderi, qatty áser etti. Eger qazaq «ónerdi úıren, úıren de jıren» dese, Nurǵısa da osynyń bárin úırenip, ásirese túp - tuqıannan syr shertip, sonaý Saq, Úısin, Ǵun zamanynyń zaryn - muńyn, qýanyshyn - shattyǵyn arqalap jetkizgen Ál - Farabı dombyrasy men Qorqyt qobyzy ózine joldas etip aldy. Qazaq atamnyń sol qońyr dombyrasy Nurǵısa Tilendıevti búgin qazaqtyń uly Nurǵısasy etti, eline áıgili, halqyna ardaqty adam etti.
Júrgizýshi:
Alataýdaı bir asqaqtap,
Álemniń kúıin ardaqtap.
Elimen birge Nurǵısa
Ónermen júrdi syr saqtap.
Alataý ánin shyrqatyp,
Kóktem kúnin jyrlatyp.
Sábıler sazyn jınady
Atasy kúıdiń atanyp.
Sózi: N. Álimqulov, Áni: N. Tilendıev
«Alataý» oryndaıtyn ________________________
Júrgizýshi: N. Tilendıev aramyzda joq bolǵanymen shyǵarmalary búgingi kúnge deıin bárimizge qýanysh syılaıdy. Nurǵısa Tilendıev týraly «Qudaı bergen daryndylyǵy bar» dep aıtamyz. Onyń daryndy týyndylary ýaqyt óte óz ózektiligin joǵaltpaı, shyǵarmashylyǵy eń joǵary baǵalarǵa laıyqty dep dáleldengen. Nurǵısa Atabaıuly óz shyǵarmalaryn ulttyq áýendermen jáne zamanaýı melodıalarymen ushtastyra bildi. Ekranǵa nazar aýdaraıyq. ( N. Tilendıev týraly ómir derek fılmi júredi)
Kúıin tartsa syńǵyrlap
Qulaǵyńa sybyrlap
Jatqandaı bir názik ún Oıatady tur – turlap
N. Tilendıevtiń kúıi «Álqıssa»
oryndaıtyn ___________________________
Júrgizýshi: Nurǵısa Tilendıev – qazaq mýzykalyq mádenıetine sazger, dırıjer, oryndaýshy retinde óshpes iz qaldyrǵan sýretker.
(Oqýshylar óleńderin oqıdy.)
Júrgizýshi: Nurǵısa Tilendıev – qazaq mýzykalyq mádenıetine sazger, dırıjer, oryndaýshy retinde óshpes iz qaldyrǵan sýretker. Ol – 500 - den astam mýzykalyq tól týyndylardyń avtory. Osynaý mol muranyń janrlyq aıasy da qaıran qaldyrdy: án, kúı, romans, ývetúra, poema, kantata, opera, balet t. b.
Súıikti shyǵarmalarynan «Dostyq jolymen» (1958 j.), «Meniń Qazaqstanym» kantatasyn (1959 j.), Q. Qojamárovpen birlesip jazǵan «Altyn taýlar» operasyn (1961 j.), «Ata tolǵaýy» jáne orkestr úshin jazylǵan shyǵarmalaryn (1962 j.), «Halyq qýanyshy» (1963 j.), «Qaırat» (1964 j.), «Jeńis soldaty» (1975 j.) sıaaqty ývetúralaryn ataýǵa bolady. Onyń «Aqqý», «Ańsaý», «Arman», «Ata tolǵaýy», «Álqıssa», «Qorqyt týraly ańyz», «Kósh kerýeni», «Mahambet», «Farabı sazy» sıaqty kúıleri men «Saryjaılaý», «Alataý», «Aqjaıyq», «Aq qusym», «Óz elim» sıaqty ondaǵan ánderi halyqtyq boıaý - naqyshynyń qanyqtyǵymen, ózindik qoltańbasynyń aıqyndyǵymen jurtshylyqtyń súıip tyńdaıtyn rýhanı qazynasyna aınalǵan.
Munyń syrtynda qyryqtan astam pesaǵa jáne jıyrmadan astam fılmge mýzyka jazǵan. Nurǵısa Tilendıev mýzykasyn jazǵan M. Áýezovtyń, Sh. Aımanovtyń, Á. Tájibaevtyń pesalary, sondaı - aq «Qyz Jibek», «Kókserek», «Meniń atym Qoja», «Qarlyǵashtyń quıryǵy nege aıyr?», «Aqsaq qulan» fılmderi árqashan qazaq sahnasy men ekran óneriniń klasıkasyna aınalǵan.
Sonyń ishinde «Qyz Jibek» fılminen úzindi» nazar aýdaraıyq.
(kıno kórsetiledi)
«Aqqý» kúıin Júnisov Ádildiń oryndaýynda tamashalańyzdar.
Júrgizýshi: «Meniń atym Qoja» fılminen úzindi» nazar aýdaraıyq.
(kıno kórsetiledi)
«Týǵan el» áni Erkinqala balalar saz mektebiniń ansámbli oryndaýynda tamashalańyzdar.
Júrgizýshi: «Kókserek» fılminen úzindi» nazar aýdaraıyq.
(kıno kórsetiledi)
T. Moldaǵalıev sózine jazylǵan «Sarjaılaý» áni oryndaıtyn
Bekbergenova Bıbigúl
Júrgizýshi: Máskeýdiń P. I. Chaıkovskıı atyndaǵy konservatorıasynyń dırıjerlik fakúltetin (profesor N. P. Anosovtyń klasy boıynsha) bitirdi.
Qazaqtyń Abaı atyndaǵy Opera jáne balet teatrynda (1953 - 1961 jj.), qazaqtyń Qurmanǵazy atyndaǵy Memlekettik Akademıalyq halyq aspaptar orkestrinde (1961 - 1964 jj.) jáne tikeleı óziniń uıymdastyrýymen dúnıege kelgen «Otyrar sazy» halyq aspaptary orkestrinde (1981 - 1998 jj.) bas dırıjer qyzmetin atqardy.
Sondaı - aq, 1968 jyly «Qazaqfılm» kınostýdıasy mýzyka redaksıasynyń bas redaktory bolyp istedi..«Alǵyr qyran, qamal buzar batyr, jelden ozǵan júırek, kún tımes sulýdyń bári de dúnıeden ótedi». Ólmeıtin tek óner degen eken. N. Tilendıevtiń óneri, qaldyrǵan asyl mýzykasy halqynyń qulaǵynda máńgi qalady.
Idırova J. S
Júrgizýshi: Salamatsyzdar ma qurmetti oqýshylar, ata - analar, ustazdar. «NURǴISA QAZAQTYŃ SULÝ SAZDY JÚREGİ» atty shyǵarmashylyq keshimizge qosh keldińizder. Eń bir kóshpeli tarıh – án men kúı tarıhy. Uly bolý úshin aldymen ul bolý kerek. Erkek ataýlynyń bárin ul dep ataý qıyn. Óıtkeni, qazaq qashanda maqtaǵanda «Aı, ol atadan ul bolyp týǵan oılar» der edi. Biraq, ol áli Uly degen sóz emes. Sondaı – aq, ul deseńiz de, uly deseńiz de, qandaı maqtaýǵa da sıatyn adamnyń biri búgin aramyzda joq kompozıtor Nurǵısa Tilendıev. Búgin, 1 sáýirde, kórnekti kompozıtor, Qazaqstannyń halyq qaharmany, dáýlesker kúıshi, «Otyrar sazy» fólklorlyq - etnografıalyq orkestrdiń negizin qalaýshy, Uly Otan soǵysynyń qatysýshysy Nurǵısa Tilendıevtiń týylǵanyna 90 jyl toldy. Nurǵısa týǵan Shılikemerdegi úıde besikte ińgálap jatqanda estilgen ákesi Tilendi tartqan kúılermen onyń qulaǵy ashylsa, es bile bastaǵanda estigen Dáýren saldyń, Beısebaı Qarataevtyń, Shúkitaı Ábdikárimovtyń, Isa Tergeýsizovtyń, taǵy basqalardyń daýysyna aspandaǵy qus aınalǵan qush áýezdi ánderi, qatty áser etti. Eger qazaq «ónerdi úıren, úıren de jıren» dese, Nurǵısa da osynyń bárin úırenip, ásirese túp - tuqıannan syr shertip, sonaý Saq, Úısin, Ǵun zamanynyń zaryn - muńyn, qýanyshyn - shattyǵyn arqalap jetkizgen Ál - Farabı dombyrasy men Qorqyt qobyzy ózine joldas etip aldy. Qazaq atamnyń sol qońyr dombyrasy Nurǵısa Tilendıevti búgin qazaqtyń uly Nurǵısasy etti, eline áıgili, halqyna ardaqty adam etti.
Júrgizýshi:
Alataýdaı bir asqaqtap,
Álemniń kúıin ardaqtap.
Elimen birge Nurǵısa
Ónermen júrdi syr saqtap.
Alataý ánin shyrqatyp,
Kóktem kúnin jyrlatyp.
Sábıler sazyn jınady
Atasy kúıdiń atanyp.
Sózi: N. Álimqulov, Áni: N. Tilendıev
«Alataý» oryndaıtyn ________________________
Júrgizýshi: N. Tilendıev aramyzda joq bolǵanymen shyǵarmalary búgingi kúnge deıin bárimizge qýanysh syılaıdy. Nurǵısa Tilendıev týraly «Qudaı bergen daryndylyǵy bar» dep aıtamyz. Onyń daryndy týyndylary ýaqyt óte óz ózektiligin joǵaltpaı, shyǵarmashylyǵy eń joǵary baǵalarǵa laıyqty dep dáleldengen. Nurǵısa Atabaıuly óz shyǵarmalaryn ulttyq áýendermen jáne zamanaýı melodıalarymen ushtastyra bildi. Ekranǵa nazar aýdaraıyq. ( N. Tilendıev týraly ómir derek fılmi júredi)
Kúıin tartsa syńǵyrlap
Qulaǵyńa sybyrlap
Jatqandaı bir názik ún Oıatady tur – turlap
N. Tilendıevtiń kúıi «Álqıssa»
oryndaıtyn ___________________________
Júrgizýshi: Nurǵısa Tilendıev – qazaq mýzykalyq mádenıetine sazger, dırıjer, oryndaýshy retinde óshpes iz qaldyrǵan sýretker.
(Oqýshylar óleńderin oqıdy.)
Júrgizýshi: Nurǵısa Tilendıev – qazaq mýzykalyq mádenıetine sazger, dırıjer, oryndaýshy retinde óshpes iz qaldyrǵan sýretker. Ol – 500 - den astam mýzykalyq tól týyndylardyń avtory. Osynaý mol muranyń janrlyq aıasy da qaıran qaldyrdy: án, kúı, romans, ývetúra, poema, kantata, opera, balet t. b.
Súıikti shyǵarmalarynan «Dostyq jolymen» (1958 j.), «Meniń Qazaqstanym» kantatasyn (1959 j.), Q. Qojamárovpen birlesip jazǵan «Altyn taýlar» operasyn (1961 j.), «Ata tolǵaýy» jáne orkestr úshin jazylǵan shyǵarmalaryn (1962 j.), «Halyq qýanyshy» (1963 j.), «Qaırat» (1964 j.), «Jeńis soldaty» (1975 j.) sıaaqty ývetúralaryn ataýǵa bolady. Onyń «Aqqý», «Ańsaý», «Arman», «Ata tolǵaýy», «Álqıssa», «Qorqyt týraly ańyz», «Kósh kerýeni», «Mahambet», «Farabı sazy» sıaqty kúıleri men «Saryjaılaý», «Alataý», «Aqjaıyq», «Aq qusym», «Óz elim» sıaqty ondaǵan ánderi halyqtyq boıaý - naqyshynyń qanyqtyǵymen, ózindik qoltańbasynyń aıqyndyǵymen jurtshylyqtyń súıip tyńdaıtyn rýhanı qazynasyna aınalǵan.
Munyń syrtynda qyryqtan astam pesaǵa jáne jıyrmadan astam fılmge mýzyka jazǵan. Nurǵısa Tilendıev mýzykasyn jazǵan M. Áýezovtyń, Sh. Aımanovtyń, Á. Tájibaevtyń pesalary, sondaı - aq «Qyz Jibek», «Kókserek», «Meniń atym Qoja», «Qarlyǵashtyń quıryǵy nege aıyr?», «Aqsaq qulan» fılmderi árqashan qazaq sahnasy men ekran óneriniń klasıkasyna aınalǵan.
Sonyń ishinde «Qyz Jibek» fılminen úzindi» nazar aýdaraıyq.
(kıno kórsetiledi)
«Aqqý» kúıin Júnisov Ádildiń oryndaýynda tamashalańyzdar.
Júrgizýshi: «Meniń atym Qoja» fılminen úzindi» nazar aýdaraıyq.
(kıno kórsetiledi)
«Týǵan el» áni Erkinqala balalar saz mektebiniń ansámbli oryndaýynda tamashalańyzdar.
Júrgizýshi: «Kókserek» fılminen úzindi» nazar aýdaraıyq.
(kıno kórsetiledi)
T. Moldaǵalıev sózine jazylǵan «Sarjaılaý» áni oryndaıtyn
Bekbergenova Bıbigúl
Júrgizýshi: Máskeýdiń P. I. Chaıkovskıı atyndaǵy konservatorıasynyń dırıjerlik fakúltetin (profesor N. P. Anosovtyń klasy boıynsha) bitirdi.
Qazaqtyń Abaı atyndaǵy Opera jáne balet teatrynda (1953 - 1961 jj.), qazaqtyń Qurmanǵazy atyndaǵy Memlekettik Akademıalyq halyq aspaptar orkestrinde (1961 - 1964 jj.) jáne tikeleı óziniń uıymdastyrýymen dúnıege kelgen «Otyrar sazy» halyq aspaptary orkestrinde (1981 - 1998 jj.) bas dırıjer qyzmetin atqardy.
Sondaı - aq, 1968 jyly «Qazaqfılm» kınostýdıasy mýzyka redaksıasynyń bas redaktory bolyp istedi..«Alǵyr qyran, qamal buzar batyr, jelden ozǵan júırek, kún tımes sulýdyń bári de dúnıeden ótedi». Ólmeıtin tek óner degen eken. N. Tilendıevtiń óneri, qaldyrǵan asyl mýzykasy halqynyń qulaǵynda máńgi qalady.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
