InfoHub Logo

Ómirde bári múmkin... bir-aq sátte bári siz qalaǵandaı bolyp birden ózgerip ketetindi ertegilerden oqýshy edik. Ertegi shynaıy ómirde de iske asady eken. Qarapaıym adam bolyp júrip, bir-aq sátte Forbes jýrnalyndaǵy eń jas mıllıarderderdiń qataryna qosylý, álemdegi eń yqpaldy adamdardyń tizimine enýińiz, sondaı-aq tanymal adam bolyp, nebir myqty jýrnaldar men gazetter, teledıdarda sizden suhbat alýǵa artyńyzdan júgirýi, odan qalsa sizdi nebir óz salasynda álemdi moıyndatqandarǵa teńep, sizge degen qyzyǵýshylyqty arttyryp, siz bir-aq sátte talaı adamnyń armanyna aınalýyńyz ábden múmkin. Iáá, ıáá múmkin. Degenmen, ertegide bir sátte ózgergennen keıin qaıtadan sol qalypqa qaıtyp oralady emes pe? Bizdiń búgingi keıipkerimizde de týra sondaı jaǵdaı bolǵan. Ony biz joǵaryda jazyp ótkendegideı eń tanymal, eń baı adam, eń yqpaldy adamdardyń qataryna deıin qosylyp ketti. Keıin... Bir-aq sátte bunyń bári ǵaıyp boldy. Bul ertegi emes, shynaıy ómir. Bastysy ómiri ertegige aınalǵan qyzdyń taǵdyry. Onyń aty – Elızabet Holms.

Bul ózi kim?

Elızabet Holms 1984 jyly 3 – aqpanda Vashıngtonda týǵan. Anasy Noel Enn kongres komıtetinde qyzmet istese, ákesi Krıstıan Holms IV AQSH halyqaralyq damytý agenttiginde jumys istegen. Elızabet 9 jasqa tolǵanda otbasy Hústonǵa kóship keledi. Oǵan deıin Qytaıda turǵan degen derek bar. Qytaıda ata-anasy muǵalim jaldap, Elızabetke qytaı tilin úıretken. Elızabettiń ómirine eleýli áser etken arǵy atasy Krıstıan Holmstyń ómirbaıanymen tanysýy edi. Holmstyń arǵy atasy 1857 jyly Danıada týǵan. AQSH-taǵy Sınsınatı medısına kolejiniń dekany bolǵan. Ol arǵy atasynyń I-dúnıejúzilik soǵysta hırýrg, ónertapqysh, ınjener bolǵanyn, atasyna soǵystaǵy sińirgen eńbegi úshin  Sınsınnatı Ýnıversıtetiniń Medısına ortalyǵynyń ataýy berilgenin oqıdy. Elızabet 8 jasqa tolǵanda ata-anasy ony osy medısınalyq ortalyqqa ákelip tanystyrǵan. Bul oǵan qatty áser etedi. Ol atasy sıaqty bolǵysy keledi. Elızabet atasy týraly «ol óle-ólgenshe jumys istegen. Ol 62 jasynda qaıtys boldy. Biraq ol óz jumysyna qatty berilgen edi. Bala kezimde men atam sıaqty dáriger bola alamyn ba dep ózime jıi suraq qoıatynmyn» deıdi.

Óziniń aıtýynsha, ol bala kezinen adamdardy emdeýdi qalaǵan, alaıda qantamyrdan nemese saýsaqtan qan alý men ıneden qatty qoryqqan. Ata-anasy Elızabetti batyl, qoryqpaıtyn dep sıpattaǵanymen, onyń fobıasy qan men ıne bolǵan. Eseıgen soń, qan tapsyrýdan óz erkimen bas tartqan.

Arǵy atasyn ózine úlgi ete otyryp, ol Hústondaǵy áýlıe Ioanna mektebin bitirgen soń, 2002 jyly Stenford ýnıversıtetiniń hımıalyq ınjenerıa fakúltetine oqýǵa túsedi. Birinshi kýrsta oqyp júrgende onyń oqýdaǵy úzdik úlgerimi úshin dekan Chenıng Robertson oǵan prezıdenttik stıpendıa taǵaıyndaıdy. Stıpendıa quny - $3000. Elızabet 1-kýrsta oqyp júrgende, zerthanada zertteý jasaýǵa profesor Robertsonnan ruqsat suraǵanmen, ol onyń betin qaıtarady. Sebebi bul zerthanaǵa tek doktoranttar ǵana kire alatyn. Al ol kezde Elızabet 1-kýrs stýdenti edi. Zerthanaǵa kirýge dekanat ruqsat bermegenmen, Holms tabandylyq tanytyp, ruqsat bermeıinshe dekan kabınetiniń aldynan ketpegen. Aqyry qoımaǵan soń dekan ruqsat bergen. Birinshi kýrstyń jaz mezgilinde qytaı tilin biletindigi arqasynda Ońtústik Shyǵys Azıadaǵy Sıngapýrge baryp, ondaǵy genomdyq Instıtýttan taǵylymdamadan ótedi. Bul ınstıtýtta ol sol kezde Azıada keń tarap jatqan  aýrýlardyń em-domyn zerttegen. Munda Holms qanǵa analızdi qalaı jasaıtynyn kórip, zamanaýı ádispen buny basqasha qalaı isteýge bolatyndyǵyn zertteıdi. Taǵylymdamada teorıalyq bıologıadan jetkilikti deńgeıde daıyndyǵy bolmaǵandyqtan, bul pándi meńgerý úshin óz betinshe oqyǵan. Instıtýtta taǵylymdamadan ótip júrgende ol analız jasaýdyń jetildirilgen ádisi jaıly oı keledi. Sıngapýrden AQSH-qa oralǵan soń, ol osy oıyn iske asyryp, pattenteýge kirisedi. Patentteý qujattaryn daıyndaý úshin kóp jumys istegen. Anasynyń aıtýynsha ol 5-6 kún boıyn kompúterdiń aldynda tapjylmaı otyrǵan, bes tún boıy 2 saǵattan ǵana uıyqtaǵan. Anasy oǵan tamaǵyn ákelip berip otyrǵan. Sol ýaqytta ata-anasy Elızabettiń birdeńe ashqysy kelip júrgenin baıqaǵan, biraq ózi eshteńe aıtpaǵandyqtan suramaǵan.

Bári qalaı bastaldy?

Elızabet pattentteý qujattar men oılap tapqan ónertabysyn profesor Chenıngke kórsetedi. Sebebi Chenıng birinshi kýrsta oǵan sabaq bergen bolatyn. Elızabettiń ónertabysy plasyr edi. Alaıda bul qarapaıym nárse emes, Elızabettiń jasaǵan plasyrymen qannyń dál sol ýaqyttaǵy jaı-kúıin anyqtaýǵa múmkindik bergen. Buny kórgen profesor tań qalady. Ol osy ıdeıasyn odan ári jetildirip, kompanıa qurǵysy keledi. Solaı ol, Stenford Ýnıversıtetinde ekinshi kýrsta oqyp júrgende ýnıversıtettegi oqýdy tastaýǵa sheshim qabyldaıdy. Sebebi, ol oqýdy tastap, bar kúsh-jigerin kompanıa qurý jolyna jumsaýǵa nıettenedi. Profesor Chenıng oqýdy aıaqtaǵan soń, da kompanıa qurýǵa bolatyndyǵyn aıtyp, oqýyn tastamaýǵa úgitteıdi. Aqyry bolmaǵan soń, ne úshin oqýdy tastaıtyndyǵyn suraǵanda ol bylaı dep jaýap bergen: «Sebebi bul arqyly medısınalyq kómek kórsetý júıesi tolyǵymen ózgerýi múmkin. Bul maǵan qyzyq. Men qandaı-da bir tehnologıany jańartýmen aınalysqym kelmeıdi. Men ózim múlde bólek jańa tehnologıa jasaǵym keledi. Bul tehnolgıa adamdardyń turatyn jeri men jaǵdaıyna qaramastan, bárine kómekteskenin qalaımyn» dep jaýap bergen. Sol kezde profesor Chenınng aldynda turǵan stýdentten bolashaq Stıv Djobs pen Bıll Geıtsti kórgenin jasyrmaıdy.

Elızabettiń bul qylyǵyna tań qalýdyń qajeti joq. Óıtkeni kóptegen bıznes álemindegi tanymal tulǵalar kezinde aty dardaı oqý ornyn aıaqtamastan tastap ketken. Mysaly Mark Sýkerberg pen Bıll Geıts aty dardaı Garvardta oqýyn bitirmesten qaldyrǵan. Stıv Djobs tipti kollledjdi nebári 6 aı ǵana oqyǵan. Osylardyń mysaldary áser etti me, áıteýir Elızabet oqýǵa qolyn bir-aq siltedi de, bar ynta kúsh-jigerin kompanıasyna saldy. Sonymen qatar ata-anasy Elızabettiń sheshimine qarsylyq tanytpaı, Elızabettiń oqýyna jınalǵan aqshany kompanıasyna salýǵa bergen. Bul týraly Elızabettiń anasy «Biz balalarymyzdyń súıikti isimen aınalysqanyn qalaımyz. Olar armanyn iske asyryp, adamdarǵa kómektesip, qorshaǵan álemdi ózgertkenin qalaımyz. Sondyqtan biz oǵan, árıne, jasa dedik» deıdi.

Ol 2003 jyly Real – Time Cures kompanıasynyń negizin qalady. Keıin kompanıa ataýy Theranos dep ózgertildi. Theranos «terapıa» jáne «dıagnoz» degen sózderden quralǵan. Solaı ol 19 jasynda kompanıa quryp, ınvestorlar izdeı bastaıdy. "Men kem degende 200 adammen sóılesip, olardyń bireýiniń bolsa da nazaryn aýdartýym kerek ekenin bildim. Sondyqtan bas tartqandarǵa alańdamadym" deıdi ózi.

Ol Robertsonǵa óziniń keńesshisi bolýǵa usynys jasaıdy. Profesor Robertson osy ýaqytqa deıin bıotehnologıa salasyndaǵy birqatar startaptarǵa kómektesken. Alaıda startap negizin qalaýshylar Elızabetke qaraǵanda jasy úlkenirek bolǵan. Soǵan qaramastan ol Elızabettiń usynysyna kelisim bergen.

Elızabet 2005 jyly $6 mln ınvestısıa tartady. Alaıda bul áli jetkiliksiz edi. Sonda Holms kompanıasyn, ónertabysyn damytý úshin aqsha jaıly múlde oılamaý kerektigin túsinedi.

Jasaǵan ónertabysyn klınıkalyq synaqtan ótkizý úshin test jasaý kerek boldy. Holms Pfizer jáne Glaxo Smith Kline farmasetıvtıkalyq korporasıalarymen kelisim shartqa otyrdy. Bul shart boıynsha Theranos farmasevtıkalyq korporasıanyń bir bólimshesi retinde jumysyn jalǵastyrdy. Budan bólek osy kelisimshart negizinde Holmstyń aıy ońynan týyp, endi onyń kompanıasyna bedeldi ınvestorlar qyzyǵýshylyq tanyta bastady. Kompanıanyń dırektorlar keńesine tanymal tulǵalar keldi, atap aıtqanda AQSH-tyń burynǵy memlekettik hatshysy Genrı Kıssındjer jáne qarjy jáne eńbek mınstri bolǵan Djordj Shýls, eks-senatorlar Sem Nýnn, Bıll Frıst. 2010 jyldyń aıaǵynda startap $92 mln ınvestısıa tartty.

Holmstyń jasaǵan sátti qadamdarynyń biri - 50 jastaǵy baǵdarlamalaýshy Sannı Balvanıdi kompanıaǵa tartýy edi. Ol Microsoft pen Lotus-te jumys istegen, Stenfordta oqyǵan jáne Berklıden MBA dárejesin alǵan. 2009 jyly Balvanı kompanıanyń prezıdenti atandy. Balvanıdiń sózinshe "kompanıadaǵy jumys prosesiniń basynan sońyna deıin avtomattandyrǵan".

Holms zerthanada kóp ýaqyt jumys jasady. Elızabet bolmysynda sırek kóńil kóteredi. Kezdesýlerge barmaıdy. Kóp eshkimmen aralaspaıdy. Tek Theranos-ta jumys isteıtin baýyrymen ǵana jaqyn aralasady. Ol sońǵy on jylda jumystan múlde demalys almaǵan.

Holms óziniń bul tehnologıasy jaıly arada on jyl ótken soń ıaǵnı 2013 jyly óziniń kompanıasynyń qanǵa analız jasaýdyń ınovasıalyq ádisin oılap tapqany jaıly aıtqan. Bul ádis boıynsha Theranos qoldaǵy saýsaqtardan aýyrtpaı qan alady. Ary qaraı alynǵan úlgi analızge arnalǵan qurylǵydada óńdelip, sodan keıin nátıjesi jalpy málimetter bazasyna túsedi. Bunyń ne ereksheligi bar dep oılaýyńyz múmkin. Alaıda bunyń jańashyldyǵy qannyń bir tamshysy arqyly klasıkalyq ádispen salystyrǵanda on ese kóp aqparat ala alatyndyǵynda. Sondaı-aq bul tehnologıa kádimgi zerthanalarǵa qaraǵanda jyldam ári arzan. Al klasıkalyq ádis boıynsha qan saýsaqtan bir-eki tamshydan da kóp mólsherde alynady ári qan alynǵan soń saýsaqta aýyrsyný sezimi bolady. Týra osy ádis Elızabettiń qan alýdaǵy qorqynyshy bolǵan. Ol osy aýyrsyný sezimin elestetkende titirkengen. Sondyqtan osy ádisti oılap tapqan. Holmstyń sózinshe adamdardyń 40 paıyzy qan analızderin tapsyrmaıdy: baǵasynyń qymbat bolýyna baılanysty tóleı almaıdy nemese ıneden qorqady. Al Holmstyń jobasyn osy eki krıterıdi de qanaǵattandyrady.

Qanǵa analız jasaý salasynan amerıkalyq naryqty Quest Diagnostics jáne Laboratory Corporation of America kompanıalary jaýlap alǵan. Olardyń analızderi Theranos analızderimen salystyrǵanda qymbat turady. Mysaly, kádimgi zerthanalarda qandaǵy holestrın deńgeıin bilý $17 tursa, Theranos -ta $2,99 baǵasynda.

Elızabettiń maqsaty Theranos-tyń ortalyǵyn AQSH-taǵy árbir úıden 5 km jerde ornalastyrý, sodan keıin álemdik deńgeıge kóshý. Osy maqsatty oryndaý úshin Theranos kompanıasy dárihanalyq iri Walgreens júıesimen kelisimge kelgen. Bul kelisim negizinde Kalıfornıadan bastap Arızona deıin myńdaǵan Theranos ortalyqtaryn ashý.

Qanǵa analız jasaýdyń ınovasıalyq ádisin oılap tapqany jaıly aqparat tez tarap, kóptegen aqparat quraldary birinen soń biri jarysa jazdy. Elızabetpen jasalynǵan ıntervú barlyq jerde jaryq kórdi. Kompanıanyń tanymaldyǵy ınvestortarlardy jyldam tartýǵa áser etti. Kompanıa bastapqyda birneshe mıllıon dollar ǵana ınvestısıa tarta alsa, tanymaldylyǵy artqan soń, kóp uzamaı ınvestorlar bul kompanıaǵa asa aýqymdy somadaǵy qarajatty quıdy. Sondaı-aq bul qarajattar kompanıa búdjetine turaqty túsip otyrdy. Kompanıadaǵy ınvestorlardy atap ótsek, bastapqy kezde Draper Fisher Jurvetson qory (Tesla men SpaceX negizin qalaýyna qatysqan) ATA Ventures, Kremnıı alqabynyń ańyzyna aınalǵan úlken Don Lýkas (Oracle, National Semiconductor, Macromedia) jáne Larrı Ellıson (Oracle kompanıasynyń basshysy).

Keıbir derekter boıynsha Elızabet 400 mln ınvestısıa tartqan. Kompanıaǵa kelip jatqan ınvestısıalarǵa qaraı otyryp, sarapshylar onyń kapıtalızasıasyn 2015 jyly $9 mlrd eseptep, Elızabettiń dáýleti $4,5 mlrd baǵalandy. (Elızabet kompanıa aksıasynyń 50 paıyzyna ıelik etken).

Sol ýaqytta Elızabet Holms álemdegi eń jas mıllıarder áıel retinde moıyndaldy. Eń yqpaldy áıelderdiń qataryna qosyldy. Birqatar tanymal basylymdar Holmsty álemdegi eń tabysty áıelderdiń biri retinde atap, oǵan «ıýbkadaǵy Stıv Djobs» degen ataý berdi. Nebir joǵary deńgeıdegi forýmdar men sharalar ortaǵa shyǵyp sóz sóıledi. Tipti ol  TED–te leksıa oqyǵan. Al bir jıynda ol Djek Mamen qatar otyryp, AQSH-tyń burynǵy prezıdenti Bıll Klıntonǵa suhbat bergen.

Nebir áıgili jýrnaldardyń (Forbes, Fortune) muqabasyna shyqty. Ony "ıýbkadaǵy Stıv Djobs" dep ataýynyń sebebi mynada. Elızabettiń qara tústi kıimderdi kıedi. Qara vodolozka, qara shalbar, qara týflı, qara pıdjak. Qaı jerge barsa da, jumysqa, kompanıaǵa, ıntervú berýge barsa da, kóbinese osy kıimmen júredi. Esterińizde bolsa, Stıv Djobsta bir kıimmen júretin. Ol qara vodolozkasyn ómiri tastamaıtyn. Sondaı-aq Elızabettiń kabınetinde Stıv Djobstyń aýrýyna baılanysty kompanıadaǵy qyzmetinen ketken kezde, Djobstyń ómir bánymen tolyqtyrylyp jazylǵan Apple saıtyndaǵy maqalany Holms skrınshot jasap ilip qoıǵan. Odan bólek Holmsta Djobs sıaqty vegetarıan bolǵan. Sondyqtan Holmsty kóptegen basylymdar «ıýbkadaǵy Stıv Djobs» dep atady.

Sondaı–aq Elızabet jaıly jaǵymdy pikirler de kóptep aıtyldy. Sonyń biri «Men Elızabetpen alǵash tanysqan kezde, ol bilimin qaı salada istetý kerek ekendigi jaıly naqty bildi» dedi Teranostyń 2009 jylǵy prezıdenti Sannı Balýanı.

Kompanıanyń dırektorlar keńesindegi Genrı Kıssındjerden Holms jaıly suraǵanda ol «Men ony álemdegi ataqty kóshbasshylardyń birde-bireýimen salystyra almaımyn. Sebebi dál sol sıaqty adamdy kezdestirmedim. Onyń boıynda umtylys pen sheshim qabyldaý qasıeti bar. Biraq onda drama joq. Men onyń jeke qarym-qatynasqa degen qyzyǵýshylyǵyn eshqashan baıqamadym» degen.

Kompanıa Boots Alliance medısınalyq pýnkttar jelisimen Theranos analızderin qoldaný týraly kelisim shartqa otyrdy. Bul medpýnkttiń startappen kelisimge otyrýynyń bir sebebi, naryqtaǵy LabCorp jáne Quest Diagnostics analız kóshbasshylaryna qaraǵanda baǵasynyń arzan bolýynda edi.

Degenmen, bir qyzyǵy onyń qyzmetkerleri qoldanatyn tehnologıalary men qarjylyq kórsetkishteri jaıly málimetti qupıa saqtaldy. Kompanıa tutynýshylar sany qansha ekenin, ótkizgen test statısıkasyn, qan alý úshin paıdalanatyn qandaı jańa ádisti qoldanatyndyqtaryn jaıly múlde aıtpady. Soǵan qaramastan, bári sátti iske asyp jatty. Kompanıa uzaq ýaqytqa deıin óz kupıalaryn saqtap, jańa ınvestorlar men jańa tutynýshylar tarta bildi.

Kompanıanyń kúıreı bastaýy

Degenmen... 2015 jyly kúzde kompanıaǵa degen kúdik adamdardyń boıynda uıalaı bastady. Kompanıa jańa tehnologıasyn jasyrýǵa tyrysqan saıyn oǵan degen kúmán da arta tústi. Kóp uzamaı The Wall Streat Journal sıaqty birqatar basylymdar «bıotehnıkalyq startapqa» zertteý júrgizdi. Zertteýde birneshe sarapshylar men kompanıanyń burynǵy qyzmetkerlerimen suhbattasa otyryp, jýrnalıser, Theranos kompanıasy testterin kádimgi medısınalyq qurylǵylarda júrgizedi degen toqtamǵa keldi. Bul startaptyń burynǵy qyzmetkeriniń biri kompanıanyń Edison dep atalatyn óz qurylǵysynyń 2014 jyly jeltoqsan aıynda bar bolǵany 15 test ǵana ótkizgendigin aıtqan. Sebebi bul júıeniń naqtylyǵy olar oılaǵanannan alysta bolyp shyqqan. Aqyry oılaryndaǵydaı apparat jasaı almaǵasyn ózge mekemelerdiń qurylǵylaryn qoldanýǵa sheshim qabyldaǵan. Degenmen, bul kompanıaǵa kómektespedi. Birneshe aıdan keıin kompanıanyń qanǵa analız jasaýda qoldanatyn rettegish qurylǵylary adamdardyń ómiri men densaýlyǵyna zıan keltirýi múmkin ekendigin málimdeldi. Osy kezde kompanıa birneshe jylǵy derekterin taldaýǵa ózi berdi. Bul qadamǵa olar kishkene de bolsa ýaqyt sozýǵa tyrysqandyqtan barǵan.

Budan bólek kompanıa qandy saýsaqtardan aýyrtpaı alady delinen edi. Alaıda olaı bolmaı shyqty. Olar qandy saýsaqtan emes kóktamyrdan, bir tamshy emes, birneshe tamshydan asa qan alatyndyǵy belgili boldy.

Taǵy bir derek boıynsha kompanıada uzaq jyldar qyzmet etken, Holmstan segiz jas úlken bıohımık óz-ózine qol jumsaǵan. Ol óler aldynda áıeline kompanıadan túk shyqpaǵandyǵyn aıtyp ketken.

Bul derekterdi qaraı otyryp, Forbes jýrnaly startapqa tolyqtaı toqtalyp saraptama jasaýǵa kirsti. Kóptegen qarjy mamandarymen, ınvestorlarmen aqyldasa otyryp, basylym jýrnalıseri kompanıany shyndyqqa negizdep baǵalaýǵa tyrysty. Muqıat jasalynǵan zertteý negizinde kompanıanyń óz-óziniń quny nólge teń ekendigin anyqtalǵan. Budan bólek kompanıaǵa tartylǵan bastapqy ınvestısıalar shamamen $724 mln bolǵan. Sondaı-aq kompanıa aksıasynyń 50 paıyzy ǵana ınvestorlar úlesi bolsa, qalǵany Elızabetke tıesili bolǵan. Bul  Forbes–tiń kórsetýinshe, «álemdegi eń jas mıllıarder áıeldiń» baılyǵy nól bolsa, kompanıa aksıalarynyń 50 paıyzy túkke turǵysyzdyǵyn bildiredi.

Kompanıanyń quldyraýyna áser etken negizgi eki sebep:

1. Qupıa derekter óte kóp bolýy. Kompanıanyń bastapqy quny $9 mlrd baǵalanǵan derekten ózge bári derlik qupıa boldy. Mysalǵa, kompanıa qan úlgilerin qanshalyqty dál suryptaıtyny túsiniksiz. Testti qalaı júrgizetindikteri anyq emes. Al kompanıanyń ózi bul jaıynda qanǵa analız jasaýdyń dástúrli ádisiniń balamasyn tapqanyn aıtqan. Sondaı-aq naýqastan azdaǵan tamshy ǵana qan alynady, bul ondaǵan test jasaýǵa jetetindigin málimdegen. Degenmen, bul jaı ǵana sóz kúıinde, al qaǵaz qujattarmen rastalmaǵan.

2. Holms derekterdi jarıalaýǵa ýáde bergen. Alaıda bul jaı sóz júzinde aıtylǵannan basqa is júzinde iske aspady. Qanǵa suryptaý jasalynyp, testten ótkizip jasaýy kerek bolǵan (ýáde bergen) 120 zertteý jumysynyń tek bireýi ǵana FDA–ǵa (Food and Drug Administration) jiberilgen.

Budan basqa 2016 jyly mamyr aıynda Theranos sońǵy eki jyldaǵy analızderdiń bári durys jasalmaǵanyn moıyndaǵan. Bul jerde áńgime 100 nemese 1000 analız emes 10 myńǵa jýyq analız jaıynda. Qanǵa qate jasylynǵan analızder negizinde dárigerler qate dıagnoz qoıady.  Demek, onda qanshama dáriger myńǵa jýyq qate dıagnozdar qoıdy ma eken kim biledi? Soǵan mysalǵa, Theranos analızderin qoldanǵan dárigerlerdiń biri basynda Theranos analız nátıjelerine súıenip, naýqasty «shuǵyl járdemge» jibergenin, keıin qannyń durys analızderi kelgen soń, naýqastyń densaýlyǵynda bári durys ekenin bilgen.

Kompanıa óz qatesin moıyndaýy, tutynýshylarǵa senim uıalatpady. 2016 jyly 26 mamyrda kompanıa senimdi aqtaı almaıdy jáne analızderdiń sapasyn qamtamasyz ete almaıdy degen ujymdyq talap qoıyldy. Talapta kompanıanyń jarnamasy aldaý dep qarastyryldy, al startaptyń áreketteri zańǵa qaıshy, alaıaqtyqqa negizdeledi dedi.

Al Theranos kompanıasynyń tehnıkalyq keńesshisi retinde jumys isteıtin Stenford prfessory Channıng Robertson qoǵamdy kompanıanyń senimdiligine sendirýge tyrysqanymen, oǵan senetinder tym az.

2016 jyly 1 maýsymda Forbes jýrnalynda Elızabetttiń dáýletin qaıta qarastyrǵan maqala shyqty. 2015 jyly kompanıanyń 50 paıyz aksıasy esebinen onyń baılyǵy 4,5 mlrd dollar bolyp eseptelinse, al 2016 jyly Forbs kompanıany qaıta eseptep baǵalady. Forbstyń baǵalaýynsha, kompanıanyń quny shamamen 0,8 mlrd dollar bolǵan. Al kompanıanyń tabysy jylyna 100 mln dollardan aspaıdy. Budan shyǵatyn nátıje, Holmstyń dáýletinde túk te joq, al kompanıadaǵy qarajat jeke ınvestorlar úlesine tıesili ekendigin jazady. Solaı bir jyl buryn ol 4,5 mlrd dollarǵa ıe bolyp, álemdegi eń jas mıllıarder názik jandylardyń qataryna qosylsa, bir jyl ótken soń, onyń baılyǵy nólge teń bolǵan.

Elızabet Holms. Bolǵan jaǵdaıdan keıin...

Holms óz ónertabysy arada 10 jyl ótken soń isten shyqqanyn moıyndaýǵa májbúr boldy. Ol ıntervú berýden bas tartty. Al BAQ-pen onyń advokaty Devıd Boız qarym-qatynas jasady. Onyń aıtýynsha, Theranos tolyǵymen jeke kompanıa bolyp tabylady. Sondyqtan qoǵamdyq kompanıalarǵa arnalǵan qorǵaý erejesimen aksıonerler tarap ketpeıtindigin aıtqan. Kompanıanyń josparynda zertteý jasap, shyqqan nátıjelerdi medısına jýrnalynda jarıalap otyrý bar. Budan basqa Theranos budan bylaı klınıkalyq zertteýlermen aınalyspaıdy, biraq avtomattandyrylǵan testileýdiń shaǵyn zerthanalary men tıisti hımıalyq tehnologıalardy damytýǵa baǵyttalǵan kompanıa bolady. Kompanıa sotqa tartylyp, $30 000 aıyppul salyndy. Holmsty eki jylǵa bıznes salasyna jolatpaýdy sheshti.

Qanıa Tabys

---