Oqýshylardyń shetel tili pánine qyzyǵýshylyǵyn arttyrýdaǵy oıyn elemenntteriniń róli
Oqý prosesiniń jedeldeýine baılanysty shetel tili pánderin de zaman talabyna saı, ár túrli ádis - tásilderdi qoldanyp júrgizý qajettiligi týyp otyr.
Ár túrli sóılemderdi meńgertý, qaıtalatý, tekstterdi jattatý, taǵy basqa jumys túrleri oqýshyny jalyqtyryp, sharshatatyny belgili. Sondyqtan da shetel tilin oqytýda oıyn túrlerin paıdalaný oqýshynyń basqa tildi úırene almaımyn degen senimsizdigin seıiltip, tildi úırenýge yntasyn arttyrady. Mysaly, oqýdyń alǵashqy kezeńinde oqýshy tildik materıaldy jeńil meńgerip ketýi múmkin, al bara - bara materıaldyń kúrdelenýine baılanysty oqýshy ár túrli qıynshylyqtarǵa kezdesedi. Oqýshy tildiń túrli qubylystaryn meńgerý óte qıyn degen oıǵa keledi. Mundaı qıynshylyqtan sabaqta oıyn túrlerin paıdalaný arqyly oqýshynyń kózin jetkizýge bolady. Ol úshin muǵalimmen birge oqýshy da oıynnyń shartyn meńgerýi tıis. Oıyn túrlerin maqsatsyz qoldana berýge bolmaıdy.
Oıyn túrleri durys qoldanylyp ótkizilgen sabaqta oqýshynyń shetel tilin úırenýge degen yqylasy artyp, sol tilde sóılep úırenýge, onyń tilin bilýge qyzyǵady.
Oqytý prosesiniń ár túrli satysynda oıyn túrleri tanymdyq maqsatty kózdeı otyryp oqýshynyń jas ereksheligine qaraı ár túrli formada qoldanylady. Bastaýysh synyp oqýshylarynda zattyń túrine qyzyǵýshylyq basym bolady. Sondyqtan, olardyń qatesin únemi kórsete bermeı, qaıta olardyń ózindik dara qabiletin damytý kerek.
12 - 14 jastaǵy oqýshylarǵa da tanymdyq qabiletti meńgertýde ózindik psıhologıalyq erekshelikter bar. Bul jastaǵy oqýshylarǵa óz betinshe izdený maqsatyndaǵy jumystardy berip, oıyn túrlerin shyǵarmashylyq mánde uıymdastyrý paıdaly.
Joǵary synyp oqýshylary ár túrli shyǵarmashylyq jumystar istep úırengendikten, olardyń boıynda bilim alýdyń belsendi formalary qalyptasyp damıdy. Bul synyptarda oıyn túrleri shyǵarmashylyq mánde, maqsatty júrgiziledi.
Adamnyń psıhologıalyq erekshelikterine taldaý jasaǵanda, tanymdyq qabilet oqýshynyń jas ereksheligine ǵana emes, jeke basqa da tikeleı baılanysty ekendigi aıtylady. Sondyqtan muǵalim sabaqta oıyn túrlerin paıdalanǵanda osy máselege de kóńil aýdarýy qajet.
13 - 14 jastaǵy oqýshylardyń ózderi oqyp júrgen pánderge qyzyǵýshylyqtary tómendeıdi. Al psıhologtar bul jaǵdaıdy údemeli berilgen ınformasıa áserinen dep qarap, oqýshylardyń ár ýaqytta jańadan bilim alýǵa yntasyn arttyrý kerektigin, esh ýaqytta bilimdi daıyn kúıinde qabyldatýdan saqtandyrady. Al, oıyn túrleri bul jaǵdaılardy boldyrmaıdy.
Búkil sabaq boıynda oqýshynyń qyzyǵýshylyq yntasynyń tómendeýine mynadaı sebepter áser etedi:
1. Oılaý júıesine, mıyna kóp salmaq túsýden.
2. Sabaqty biryńǵaı, bir saryndy júrgizýden.
3. Jazba jumysyn mólsherden tys jıi júrgizýden.
4. Nashar oqıtyn oqýshyǵa kóbirek kóńil bólip, sabaqty sozyp jiberýden.
Demek, oqýshynyń sharshaýyn seıiltip, qyzyǵýshylyǵyn arttyratyn ádis - tásilderdiń biri oıyn bolyp sanalady.
Sabaqtaǵy oıyn túri – ujymdyq eńbek, sondaı - aq tárbıelik máni zor tásilderge jatady. Oıyn barysynda jeke oqýshynyń qabileti, iskerligi kórinedi. Muǵalim ár oqýshynyń jumysyn baǵalaýǵa múmkindik alady. Oıyn oqýshyny birigip jumys isteýge úıretedi, izdendirý, izdený daǵdylaryn qalyptastyrady.
Oıyn túrlerin qoldaný arqyly jańa taqyrypty jeńil de tıanaqty, naqty túsindirýge, meńgerýge jaǵdaı jasalyp, ol oqýshynyń sanasynda berik saqtalatyn bolady.
Aǵylshyn tili sabaqtarynda oıyn túrlerin mynadaı maqsattarda qoldanamyn:
1. Alfavıtti durys meńgertý.
2. Durys oqý daǵdysyn qalyptastyrý.
3. Leksıkany meńgertý.
4. Gramatıkalyq qurylymdardy meńgertý.
5. Oqýshynyń oıyn damytý, durys aıtý, jazý oqı bilý daǵdylaryn qalyptastyrý.
Qoryta kelgende, oıyn – balalardy jan - jaqty tárbıeleýdiń, jeke ereksheligin zertteýdiń quraly. Oıyn – balanyń sezim mektebi, balanyń ómirin uıymdastyrýdyń belsendi formasy.
Ár túrli sóılemderdi meńgertý, qaıtalatý, tekstterdi jattatý, taǵy basqa jumys túrleri oqýshyny jalyqtyryp, sharshatatyny belgili. Sondyqtan da shetel tilin oqytýda oıyn túrlerin paıdalaný oqýshynyń basqa tildi úırene almaımyn degen senimsizdigin seıiltip, tildi úırenýge yntasyn arttyrady. Mysaly, oqýdyń alǵashqy kezeńinde oqýshy tildik materıaldy jeńil meńgerip ketýi múmkin, al bara - bara materıaldyń kúrdelenýine baılanysty oqýshy ár túrli qıynshylyqtarǵa kezdesedi. Oqýshy tildiń túrli qubylystaryn meńgerý óte qıyn degen oıǵa keledi. Mundaı qıynshylyqtan sabaqta oıyn túrlerin paıdalaný arqyly oqýshynyń kózin jetkizýge bolady. Ol úshin muǵalimmen birge oqýshy da oıynnyń shartyn meńgerýi tıis. Oıyn túrlerin maqsatsyz qoldana berýge bolmaıdy.
Oıyn túrleri durys qoldanylyp ótkizilgen sabaqta oqýshynyń shetel tilin úırenýge degen yqylasy artyp, sol tilde sóılep úırenýge, onyń tilin bilýge qyzyǵady.
Oqytý prosesiniń ár túrli satysynda oıyn túrleri tanymdyq maqsatty kózdeı otyryp oqýshynyń jas ereksheligine qaraı ár túrli formada qoldanylady. Bastaýysh synyp oqýshylarynda zattyń túrine qyzyǵýshylyq basym bolady. Sondyqtan, olardyń qatesin únemi kórsete bermeı, qaıta olardyń ózindik dara qabiletin damytý kerek.
12 - 14 jastaǵy oqýshylarǵa da tanymdyq qabiletti meńgertýde ózindik psıhologıalyq erekshelikter bar. Bul jastaǵy oqýshylarǵa óz betinshe izdený maqsatyndaǵy jumystardy berip, oıyn túrlerin shyǵarmashylyq mánde uıymdastyrý paıdaly.
Joǵary synyp oqýshylary ár túrli shyǵarmashylyq jumystar istep úırengendikten, olardyń boıynda bilim alýdyń belsendi formalary qalyptasyp damıdy. Bul synyptarda oıyn túrleri shyǵarmashylyq mánde, maqsatty júrgiziledi.
Adamnyń psıhologıalyq erekshelikterine taldaý jasaǵanda, tanymdyq qabilet oqýshynyń jas ereksheligine ǵana emes, jeke basqa da tikeleı baılanysty ekendigi aıtylady. Sondyqtan muǵalim sabaqta oıyn túrlerin paıdalanǵanda osy máselege de kóńil aýdarýy qajet.
13 - 14 jastaǵy oqýshylardyń ózderi oqyp júrgen pánderge qyzyǵýshylyqtary tómendeıdi. Al psıhologtar bul jaǵdaıdy údemeli berilgen ınformasıa áserinen dep qarap, oqýshylardyń ár ýaqytta jańadan bilim alýǵa yntasyn arttyrý kerektigin, esh ýaqytta bilimdi daıyn kúıinde qabyldatýdan saqtandyrady. Al, oıyn túrleri bul jaǵdaılardy boldyrmaıdy.
Búkil sabaq boıynda oqýshynyń qyzyǵýshylyq yntasynyń tómendeýine mynadaı sebepter áser etedi:
1. Oılaý júıesine, mıyna kóp salmaq túsýden.
2. Sabaqty biryńǵaı, bir saryndy júrgizýden.
3. Jazba jumysyn mólsherden tys jıi júrgizýden.
4. Nashar oqıtyn oqýshyǵa kóbirek kóńil bólip, sabaqty sozyp jiberýden.
Demek, oqýshynyń sharshaýyn seıiltip, qyzyǵýshylyǵyn arttyratyn ádis - tásilderdiń biri oıyn bolyp sanalady.
Sabaqtaǵy oıyn túri – ujymdyq eńbek, sondaı - aq tárbıelik máni zor tásilderge jatady. Oıyn barysynda jeke oqýshynyń qabileti, iskerligi kórinedi. Muǵalim ár oqýshynyń jumysyn baǵalaýǵa múmkindik alady. Oıyn oqýshyny birigip jumys isteýge úıretedi, izdendirý, izdený daǵdylaryn qalyptastyrady.
Oıyn túrlerin qoldaný arqyly jańa taqyrypty jeńil de tıanaqty, naqty túsindirýge, meńgerýge jaǵdaı jasalyp, ol oqýshynyń sanasynda berik saqtalatyn bolady.
Aǵylshyn tili sabaqtarynda oıyn túrlerin mynadaı maqsattarda qoldanamyn:
1. Alfavıtti durys meńgertý.
2. Durys oqý daǵdysyn qalyptastyrý.
3. Leksıkany meńgertý.
4. Gramatıkalyq qurylymdardy meńgertý.
5. Oqýshynyń oıyn damytý, durys aıtý, jazý oqı bilý daǵdylaryn qalyptastyrý.
Qoryta kelgende, oıyn – balalardy jan - jaqty tárbıeleýdiń, jeke ereksheligin zertteýdiń quraly. Oıyn – balanyń sezim mektebi, balanyń ómirin uıymdastyrýdyń belsendi formasy.
You Might Also Like
