InfoHub Logo

Túsinik hat.
Búgingi tarıhty oqytýdaǵy basty maqsat - dúnıejúzilik damýdaǵy adamzattyń orny erekshe ekendigin, ol jasaǵan búkil álemdik qundylyqtardy biletin, olardy Qazaqstannyń damýy úshin paıdalanýǵa yntaly, jan - jaqty jetilgen, óziniń tarıhı tamyrlaryn, qoǵamdaǵy ornyn túsinetin belsendi azamattardy qalyptastyrý. Osyndaı mindetterdi júzege asyrýda tarıhshy muǵalimderdiń róli erekshe.
Qazirgi ýaqytta jas urpaqqa bilim berý, sapaly tárbıe berýdiń tıimdi joldary san alýan.
Elimizdiń keleshegi jas urpaqty damytý men tárbıeleýde, olardyń jalpy mádenıetin qalyptastyrýda, dúnıede óz ornyn anyqtaýda tarıh páni úlken ról atqarady.
Tarıh sabaǵyndaǵy oıyndar jınaǵy 5 - 11 synyptarǵa arnalǵan. Bul jınaq 3 bólimnen turady. Bul oıyndar jınaǵynyń oqýshynyń shyǵarmashylyq izdenisin damytýda, tanymdyq qyzmetin arttyrýda, materıaldy oqyp - úırenýge, qyzyqty tartymdy etýge, este saqtaý qabiletin arttyrýǵa kóp kómegin tıgizedi.
Oıyn - bala úshin oqytýdyń qalypty nysany. Ol - balanyń ómirlik tájirıbesiniń bir bólshegi. Bilimdi oıyn arqyly bere otyryp, muǵalim balanyń erteńgi múddesin ǵana emes, búgingi qajettiligin qanaǵattandyrady.

1
Jańa sabaqty oqyp - úırenýde qoldanylatyn oıyndar.
Bul kezeńde oıyn oqý - tanymdyq mindet negizinde kiredi. Oıynǵa daıyndyq barysynda, oqýshylar ony ótkizý úshin qajetti málimetterdi, tulǵalardy, uǵymdar, beıneler, dáýirdiń sıpatty belgilerin jańa materıaldardan alady.
«Róldik oıyndar».
Qoldaný ádisi.
1. Oıyn sıtýasıasyn tańdaý
2. Daıyndyq jáne sergitý
3. Qatysýshylardy tańdaý
4. Oıyndy júrgizý
5. Talqylaý
Róldik oıyndar ádisiniń máni, oqýshylar basqa adamnyń beınesine kirip, sonyń ishinde áreket etedi. Oıynda oqýshylarǵa aıaqtalmaǵan sıtýasıa beriledi de, olar berilgen sıtýasıany sheshý nemese aıaqtaýy tıis. Róldik oıyn oqýshylardyń basqanyń jaǵdaıyn túsiný, jany ashý, iskerligin damytady. Basqanyń rólin oınaý arqyly onyń kózqarasyn, sezimin túsinýge bolady. Róldik oıyndar oqýshylarǵa ártúrli jaǵdaıda ózin ustaı bilýge úıretedi. Bul ádis óz pikirin qorǵaý, sheshim qabyldaý qabilettiligin arttyrady. Rólderdi oqýshylar ózderi tańdasa da bolady. Sońynda oıyn talqylanyp baǵalanady. Mysaly 6 synyp, Ejelgi dúnıe tarıhy pánindegi «Ejelgi Úndi mádenıeti» taqyrybynda paıdalanýǵa bolady. Bul taqyrypta bir bólim Býddızm dini, onyń negizin salýshy «Gaýtama - Býddanyń sopylyq ómirge kelý joly» degen kórinisti oqýshylardyń kórsetýine bolady. Mundaǵy rólderdi, Býddany, saraı qyzmetkerin, alastatylǵan qarıa, sopynyń rólderin oqýshylardyń ózderi somdap shyǵady. Sonda keıbir oqýshylardyń akterlik sheberlikteriniń bar ekenin baıqaýǵa bolady.
«Intellektýaldy týrnır».
Bul shartyna saı eki oqýshy saıysyna negizdelgen qalypty oıyn. 1 taqyryp talqylanady. Oıyn kimniń bastaýshy bolatynyn anyqtaıtyn jerebeden turady. Birinshi oıynshy suraq qoıady, ekinshi oıynshy jaýap beredi. Saıys oıynshynyń biri jaýap bere almaı qalǵanǵa deıin nemese suraq qoıa almaı qalǵanǵa deıin júrgiziledi. Jeńimpazben kelesi oıynshy saıysqa túse alady.
2
«Tarıhı keıipkermen ıntervú».
Oqyp - úırenip jatqan materıalda tarıhı tulǵa bolsa, olarmen ıntervúdi josparlap, ótkizýge bolady. Munda eki oqýshy qatysady: ıntervú alýshy men berýshi tarıhı tulǵa. Oıynǵa búkil synypty qatystyryp, baspasóz konferensıasyn da ótkizýge bolady.
«Retimen qoı».
5 synyptaǵy «Qazaqstan tas dáýirinde» taqyrybynda paıdalanýǵa bolady.
Mysaly: Adam damýynyń kezeńderi.
1. Neandertaldyq - pıtekantrop - sınantrop
Durys jaýaby: pıtekantrop - sınantrop - neandertaldyq
2. 2. kromanondyq - gomo - lúsı
Durys jaýaby: gomo - lúsı - kromanondyq
«Kósh».
Bul oıyn taqyrypty ashýda kóp kómegin tıgizedi. Taqtaǵa júk artqan 5 – túıeniń kósh sýreti ilinedi. Kósh 5 túrli túspen salynady. Ár túıeniń qomynda tapsyrmalar bar. Birinshi túıeniń júk salǵan qomynda mynadaı tapsyrmalar bar.
1. Óner degen ne?
2. Ónerdiń qandaı túrleri bar?
3. Qazaqtyń kıiz úıiniń qurylysyn atańdar
Bul suraqtarǵa oqýshylar óz múmkindiginshe tómendegideı jaýap beredi.
Óner degenimiz - halyqtyń talabynan týyndaǵan belgili bir eńbektiń jemisi. Óner túrleri: qolóner, sóz óneri, saz óneri, beıneleý óneri, sáýlet óneri. Kıiz úıdiń qurylys: shańyraq, kerege, ýyq, syqyrlaýyq, basqur taǵy basqalar. Osylaısha besinshi túıege deıin suraq - tapsyrmalar jalǵasyn tabady. Arasynda saz óneri týraly aıta kelip oqýshylardyń ónerin tamashalaýǵa bolady.
«Kókpar».
Bul oıynda asyqtar tańdap alynady. Asyqtardy ádemilep boıap, nómirlep qoıýǵa bolady. Ár nómirlengen asyqtyń óz suraqtary, tapsyrmalary bolady.

Avtorlyq baǵdarlamany júkteý