InfoHub Logo

«Adamı qarym – qatynas izgilikteri» trenıń sabaq
Maqsaty:
1. Áriptestermen jaqsy qarym - qatynas jasaýǵa, kezdeısoq jaǵdaılardan shyǵa biletin emosıasyn sıtýasıaǵa para-par etip kórsete bilý iskerligin qalyptastyrý;
2. emosıonaldyq turǵyda kóńil - kúıleriniń ornyǵyp, jumysqa qabiletteri arttyrý;
3. Psıhologıalyq keńester berý
Sálemdesý “Júrekten - júrekke”
Muǵalimder alma paraqtaryna qatysýshylarǵa jaqsy tilekter jazady. Sosyn sheńber boıyna turyp, óz jylýyn sezdirip, bir - biriniń qolyna alaqandaryn tıgizip, tilekterin oqıdy.
2 - jattyǵý
Trenıńke qatysýshy muǵalimderge ár túrli sapa qasıetteri usynylady. Berilgen jattyǵý jeke oryndalady, al onyń qorytyndysy toppen taldanady. Árbir qatysýshy óziniń boıynda jetispeıtin sapa túrlerin tańdap, osy qasıetterdiń maǵynasyn túsindiredi.
3 - jattyǵý
• Oryndyqqa jaıly otyryp, denemizdi bos ustaımyz, demimizdi murnymyzben ishke tartyp, demdi syrtqa shyǵarar kezde qatty bar daýyspen
• “A” - dybysyn aıtyńyz. Ol búkil deneńizdiń saýyǵýyna kómegin tıgizedi;
• “E” - qalqansha bez jumystaryna áser etedi;
• “I” - mıǵa, kózge, murynǵa, qulaqqa áser etedi;
• “O” – júrekke, ókpege áser etedi;
• “Ý” – asqazan mańyndaǵy aǵzalarǵa áser etedi;
• “Ia” – barlyq aǵzanyń jumys isteýine áser etedi;
• “M” – barlyq aǵzanyń jumys isteýine áser etedi;
• “H” – aǵzanyń tazarýyna kómektesedi;
• “HA” – kóńil - kúıdi kóterýge áser etedi.

Psıhıkalyq júıke qysymyn bosańsytý jattyǵýlary:
• 1. Relaksasıa (bosańsý);
• 2. Dene qımyldaryn jasaý;
• 3. Kir jýýmen aınalysý;
• 4. Ydys jýý;
• 5. Gazetti maıdalap jyrtyp, qıqymdaryn jumarlap alyp, qoqysqa tastaý;
• 6. Gazet qıyndarynan óz kóńil - kúıin japsyrý;
• 7. Daýystap án salý;
• 8. Birde daýystap, birde aqyryn aıqaılaý;
• 9. 10 ret tereń dem alý;
• 10. Tildiń ushymen tisterin ishki jaqtan sanap shyǵý.

Sergitý sáti.
Test: Jarqyn júzdi adamsyz ba?
Bul kartınada qystyń bir belgisi beınelengen, ıaǵnı negizgi elementterdiń kontýry salynǵan. Bul kartınany sizdiń kózqarasyńyz boıynsha qalaı bolý qajet, solaısha etip aıaqtańyz. Mańyzdysy, sizge adamnyń sýretin salý kerek.

* Eger siz qar úıindilerine basty nazar aýdarsańyz, olarǵa shtrıhtar men kóleńkelerdi salsańyz, onda siz dál osy ýaqytta ózińizdi baqytty sezinýde emessiz. Sizdi bir oılar alańdatýda, sizdi bir oılar alańdatýda, sizdiń basyńyz qara oılarǵa, al janyńyz – ýaıymǵa toly.
* Eger siz qara, túnergen bulttyń sýretin salsańyz, onda siz naǵyz pesımıs adamsyz. Siz minezińiz nashar, óte ashýly adamsyz. Sizdiń yńǵaıyzdy tabý qıyn, óıtkeni sizdiń únemi eshnársege kóńilińiz tolmaıdy. Siz ómirdiń sátterine qýana bilmeıtin adamsyz, kez kelgen aq nárseden qarany kórip tursyz.
* Eger siz úıdi basty nazarda ustap, oǵan murjasynan tútin shyǵyp jatqanyn salsańyz jáne úıdiń terezesinen jaryq kórinse, onda siz jarqyn júzdi, baqytty adamsyz. Sizdiń ómirdegi basty qundylyǵyńyz – bul sizdiń úıińiz, jaqyndaryńyz jáne dostaryńyz. Siz osy atalǵandardan ózińizdiń ómirińizge kúsh - qýat alasyz. Siz ómirdiń sátterine qýana biletin, ómir súre biletin tulǵasyz.
* Eger siz shyrshaǵa basty nazardy aýdarsańyz, bul sizdiń jarqyn júzdi, shynaıy adam ekendigińizdi bildiredi. Bul sizdiń búkil álemmen baılanys jasaýyńyzdyń birden bir quraly. Sizdi aınalańyzdaǵylar jaqsy kóredi, óıtkeni siz kóńildi, belsendi adamsyz.
* Aýadaǵy qarlar – bul sizdiń jaǵymdy, jaqsy áser qajetsinetindigińizdi bildiredi, kúndelikti ómirdiń kúıbegińinen basqa dúnıeni ańsaıtyndyǵyńyzdy bildiredi.
* Eger siz adamdy shyrshanyń janyna salsańyz, bul sizdiń kúsh - qýatyńyzdyń kóptigin, sharshamaıtyn adam ekendigińizdi bildiredi.
* Eger adam úı men shyrshanyń ortasyna salsańyz, siz bir nárseni qajetsinesiz, ıaǵnı sizge ómirlik maqsat qoıý kerek nemese bireýdi súıý qajet.
* Eger adam úıdiń ishinde ornalassa, onda sizge demalý qajet. Siz rýhanı jáne fızıkalyq turǵydan sharshaǵansyz.

9 profılaktıkalyq ereje, avstralıalyq mamandardyń usynǵan ádisteri.
1. Aptadaǵy jarty kúndi ózińizge unaıtyndaı etip ótkizińiz, sýǵa júzińiz, bıleńiz. Demalyp, qydyryńyz nemese baqtaǵy oryndyqqa otyryńyz. Ózińizdi tek qana jumysqa arnaǵandytoqtatyńyz.
2. Kúnine bir retten kem emes ózińizge eń qymbat adamǵa jyly sóz aıtyńyz. Onyń sizge de sondaı jaýap qaıtaratyndyǵyna esh kúmánińiz bolmasyn.
3. Aptasyna 2 nemese 3 ret dene jattyǵýyn jasańyz. Jattyǵýlar adamdy mezi etetindeı bolmasyn, eger jattyǵýdan keıin sizge dýsh qabyldaý kerek bolsa, onda siz bir nárseni durys istemedińiz nemese jattyǵýdy durys jasamadyńyz.
4. Sýdy kóbirek ishińiz (spırtti sýsyn emes) deneni qalypty ustaý úshin kúnine 1 - 1, 5 lıtr sý ishý qajet.
5. Aptasyna bir ret ózińizge zıanyn tıgizetin ispen de aınalysyp kórińiz (mysaly táttiler jeý arqyly dıetany «sál - sál» buzýǵa bolady nemese ádettegiden erte nemese kesh jatyńyz). Ózińizdi baqylaýda ustańyz, eger bul ádetterdi qaıtalaı berip daǵdyǵa aınaldyryp alsańyz, onda siz ıpohondrık (eshkimniń aıtqanyn elemeıtin adamdar) bolasyz.
6. Óz ómirińizdi buzýǵa asyqpańyz. Sizge kelgen keıbir hattar men telefon qońyraýlaryna kóńilińiz soqpasa jaýap bermeı - aq qoıyńyz. Jumysy joq keıbir adamdar sizge unamaıtyn jáne kerek emes áńgimelerdi aıtyp sizdiń ómirińizdiń mınýttaryn, saǵattaryn urlaýda, sóıtip sizde stresster týyndaýda.
7. Kóńil - kúıińiz túsińki nemese ashýly bolsańyz, kúsh qajet etetin jumys isteńiz, baqshada jumys istep aryqtardy tazalańyz, úı jıhazdaryn aýystyryńyz nemese úıdegi eski ydystardy syndyryńyz, nemese qala syrtyna shyǵyp aıqaılańyz. Bundaı áreketter adamdy stresten qutqarýǵa kómektesedi.
8. Kúnine eń az degende bir banan jeńiz. Onda barlyq vıtamınder, mıkroelementter bar, sonymen qatar onyń energetıkalyq qundylyǵy joǵary.
9. Ózińizge jazatyn qondyrǵysy bar telefon apparatyn satyp alyńyz (nómir anyqtaýyshy bar). Bul sizge árbir qońyraý kelgen saıyn ornyńyzdan turmaýyńyz úshin jáne sizge qajet barlyq aqparatty alý úshin qajet. Bul ádisterdi oryndaý arqyly siz kóptegen stresterden aýlaq bolasyz.

Relaksasıalyq jattyǵý «Teńizge saıahat»
Jaılanyp otyryńyz, kózińizdi jumyńyz. Tereń demalyńyz, deneńizdi bos ustańyz, deneńizdi aýyrlap bara jatqandaı jáne ony teńiz tolqynynyń lebi uryp jatqandaı sezinińiz. Ózińizdi jartastyń ústinde turmyn dep esepteńiz jáne alysqa kóz jiberińiz. Sizdiń aldyńyzda kóńildir teńiz, ashyq aspan jáne kún. Teńiz birqalypty dem alyp, asaý tolqyndary jaǵaǵa soǵylyp, qaıtadan keıin qaıtýda.

Teńiz tolqyndarynyń shýyn estip, tolqyndarǵa qyzyǵa qarap, jaǵalaýdaǵy teńizdiń tuzdy aýasyn jutyp siz tursyz. Óz boıyńyzdy basqan aýyrtpalyqtan bir sátke bolsa da arylǵandaısyz. Sizdiń rýhyńyz jaılylyq sezimine toly. Siz tómenge túsip, aıaǵyńyzdy sheshtińiz, jalań aıaq qumnyń qyzýy men jumsaqtyǵyn sezine otyryp júgirýdesiz. Mine siz sýdyń janyna keldińiz, tolqyndar sizdiń aıaǵyńyzdy jýyp jatyr, sý jyp - jyly ári jup - jumsaq. Siz qoldaryńyzdy bos tastap, basyńyzdy shalqaıttyńyz. Kún sáýlesi men jeńil samal sizdiń betińizdi óbýde, teńiz tolqyndarynyń tamshylary sizdiń deneńizdi baýrap alǵandaı. Ernińizde teńizdiń tuzdy sýynyń kermek dámi jáne baqyt kúlkisi. Siz ózińizdi kishkentaı bala sıaqty sezinip, - júgirgińiz, sekirgińiz, sý shashyp oınaǵyńyz, kúlgińiz keledi. Ózińizge osy birneshe mınýt ishinde ne istegińiz kelse, sony isteýge ruqsat etińiz.
Sizdiń qaıtatyn ýaqytyńyz boldy. Mine siz taǵy da jardyń basynda tursyz. Sizge demalys pen baqyt syılaǵan ǵajaıyp álemge alǵysyńyzdy aıtyńyz. Asyqpaı bul orynmen qoshtasyńyz. Kózderińizdi asyqpaı ashyńyz.

Refleksıa
- Qazir qandaı kúıdesizder?
- Bosańsý jattyǵýlary qanshalyqty nátıje beredi?
- Trenıńten alǵan áserlerińiz qandaı?

Aqtóbe qalasy,
№1 orta mektep pedagog - psıhology:
Nýrmahanova J. T.