InfoHub Logo

Ańshylar úsheý edik. Bireýi mınıstr, bireýi ǵalym, úshinshisi men - jazýshymyn.

Arqamyzda totydaı qulpyrǵan qyzyldy-jasyldy bir-bir baılam qyrǵaýyl. Áreń kóterip kelemiz. Ylǵı erkegi - atasy, ákesi, balasy... Ájesine de, sheshesine de, qyzyna da tıgenimiz joq. Atpadyq.

Ańshylyq qumary ábden tarqady. Kóp attyq. Bıyldyqqa bir ańshy kelmegen sonyǵa kezdestik te, ańshysy kelisse eki jyl jyr bolatyn qyrǵaýyl attyq. Qyrǵaýyl qyrynan da qýlady, shalqasynan da qulady, táıkesinen de qulady. Shanshylyp qulap kele jatqan boıy qorjynǵa ózi de kirip ketti...

İleniń tómengi jaǵynda osyndaı bir sony qoryq baryn estip qumartyp kelgenbiz. Shyn eken. Ózenniń ortasynda qalǵan úsh aral. Ekeýine byltyrdan beri adam aıaǵy tımegen, tunyp tur. Qalyń qara aǵash, shytyrman jıde men jyńǵyl. Belýardan keletin qoryq kók óleń. Úshinshi aral úıir-úıir jyńǵyl, sheńgel eken, appaq qum qyrqalanyp jatyr. Dál ortasynda jalǵyz ósken jýan torańǵy kórinedi.

Tańerteńgi bir sharlaýda sonsha kóp qyrǵaýyl atyp, endi demalýǵa biz sol úshinshi aralǵa kele jatyrmyz. Shyn ańshy ań kóp kezdesken jerden alystap ketip demalý kerek. Biz de sony istep, qyrǵaýyl kóp eki araldan qashyqtap baramyz.

Avgýst aıynyń aıaq sheni bolsa da kún áli ystyq. Sý da jyly. Úshinshi aralǵa aýysý úshin qyrǵa shyqpaı-aq sý keship kelemiz. Úsheýmiz de orta boılynyń o jaq bu jaǵynda bolsaq kerek, arqadaǵy qyrǵaýyldyń qyzyldy-jasyldy qulpyrǵan quıryqtary sýǵa júzin keledi.

Ańshylyq alaburtýy basylǵan soń, artyǵyraq ketkenimiz de eske túse bastady. Alynǵan ruqsat boıynsha úsh ańshy úsh-úshten toǵyz qyrǵaýyl atpaq edik, qazir toǵyz-toǵyzdan asyryp jibersek kerek. Osy bir túıtkil eske túsip úsheýimiz de únsiz kelemiz.

Mınıstr bárimizden buryn qyraǵylyq kórsetip:

- Asyra siltep jibermedik pe? Ustalyp qalsaq uıat bolyp júrmes pe eken? - dedi, bizge burylyp.

- Túnde qaıtamyz ǵoı, ustala qoımaspyz... - dedi ǵalym.

Men úndemedim. Arqadaǵy qyrǵaýyl salmaǵy aýyrlaı túskendeı boldy.

Úshinshi aralǵa kelip ornalasqannan keıin ańshylyq qalpymyzǵa qaıta oralyppyz. Árkim óz atqan qyrǵaýylyn qoıýyraq kóleńkege tyǵyp jatyr. Ǵalym óz qyrǵaýyldaryn bir qumnyń etegin qazyp jiberip, syzdy salqynǵa kómdi. Jýan jalǵyz torańǵy úı ornyndaı dóńgelene bitken qalyń jyńǵyldyń dál ortasyna ósken eken, aınalasyna qoıý kóleńke túsirip tur.

Shyn ańshylar oryndy-orynsyz ot jaǵyp, tútin burqyratpaýlary kerek. Biz de aldymyzǵa termostarymyzdy ákelip qoıdyq. Shyn ańshylar myrza keledi, biz de sýmka bitkendi, dorba bitkendi ortaǵa qoıdyq. Aq moınaqtar, qyzyl moınaqtar qyltıa bastady. Shyn ańshylar dabyrlap sóılespeıdi, biz de aqyryn ǵana kúbirlesip otyrmyz. Shyn ańshylar únemi saq otyrady, biz de qolymyzda kese, kózimiz aınalada, qulaǵymyz ár dybysqa eleń etip qalyp otyr.

- Oıbaı, elik! - dep ǵalym gazet dastarhannyń ústine buǵa qaldy. Moıny oqys burylyp, kózderi «elik!» degen jaǵyna qadalyp qalypty. Tyrnaqtynyń kózi, tistiniń kózi, ańshynyń kózi!.. Kesesi qısaıyp, qaraqoshqyl konák tógilip jatyr.

- Elik emes, qara quıryq! - dep, mınıstr de buǵa qaldy. Onyń kesesi de jantaıa qulap, onyń konágy da tógilip jatyr.

Men eshnárseni kórmeı-aq buqtym. Meniń konágim de tógilip jatyr... Mınıstr de joq, ǵalym da joq, jazýshy da joq, ańshylar qalyppyz...

Jyńǵyl shyrshasynyń azǵana seldiregen jerinen jel jaǵymyzdaǵy sýǵa jaqyndap kelip toqtaǵan úsh qara quıryq kórinedi. Eki laǵyn ertip kelgen ana kıik eleń qaǵyp, elgezek tur. Qaýip baryn sezingendeı selk etip qalady. Eki laǵynda tabıǵı sergektik, ata jónelýge ázir turǵandyq bar. Sonymen birge anasyna sengen balalyq, balaǵa laıyq oınaqylyq bar.

Eki laqtyń biri sýǵa tizesinen ǵana túsip, sýdy bir urttady da basyn kóterip, tamsanyp aınalasyna qarady. Taǵynyń saqtyǵyn, laqtyń saqtyǵyn istep tur. Laq baıǵus basyn sýǵa qaıta eńkeıte bergende bir búıirinen ars etip qalyp, sýǵa atylyp túsken kókjal arlan qasqyrdy kórdik. Ana kıik qasyndaǵy laǵymen birge jalt burylyp, orǵyp-qarǵyp qyr asyp ketti. Sýda qalǵan laq az-aq bassalmaǵan qasqyrdan yrshyp bizdiń aralǵa qaraı qashyp keledi. Orǵyp-atqylap, sekirip yrshyp, ushyp keledi. Sýǵa laqtan góri salmaqtyraq batyp, qasqyr da qalmaı keledi. Bizdiń eki jigit myltyqtaryn qoldaryna aldy.

- Qasqyrdy, qasqyrdy! - desip, ysyldasyp qaldyq.

Laq qashyp, qasqyr qýyp kele jatqan sý İle ózeniniń ózi emes, úsh araldy kún shyǵys jaǵynan orap ketken jińishke jarmasy ǵana. Tereń de emes, eni de elý metrdeı ǵana. Baıǵus laq bir sekirgende eki metrdeı ketedi de qasqyr odan shalymdy emes, aýyrlaý maltyǵyp keledi.

Qoıan kójegindeı surǵylt laq qum aralǵa qaljyrap shyqty. Kókjal arlan bes metrdeı keıin shyqsa da boldyrmapty. Qaıraq qumǵa tyrnaǵy ilikken soń-aq laqpen arasy jaqyndaı berdi.

Taǵy balasy qaraýytqanǵa jaqyndamaı, bizdiń oń jaǵymyzdaǵy qum buırattyń qyrqasymen qashyp keledi. Arlan qasqyr aýzyn arańdaı ashyp alǵan. Keńirdek túbinen shyqqan yzaly yryl estile bastady. Qashqan laq, qýǵan qasqyr dál bizdiń tusymyzǵa kelgende aralary úsh metrdeı-aq edi. Kózderi shubartyp ketken kók tajal bar yzasymen endi bir ars etip qalsa, qorqaq laq ushyp túskendeı. Eki myltyq jalǵasa gúrs etip qaldy. Men selk ete tústim. Qoryqqannan emes eken...

Laq baıǵus óz ekpinimen dońǵalanyp baryp, tumsyǵynan shanshyla qumǵa qulap tústi. Bar qamqorlyǵymyz - azaptamaı, tez óltirgenimizde bolat ta... Qasqyr jalt burylyp, atjal qumnyń tasasyna túsip ketti. Joq boldy.

Ańshylar birimizge-birimiz qaradyq ta úndespeı qaldyq.

- Qasqyrdy, qasqyrdy! - dep, ysyldasyp qalǵanymyz qaıda?

Termos qaqpaǵy ashylǵan joq. Árkim únsiz ornynan turyp, óz buıymdaryn jınaı bastady.

Sol betimizben mashınamyzǵa qaıttyq. Tunyq qara kózderi áli móldirep, meıirim tilep jatqan óli laqty eshkim alǵan joq.

Sodan beri sol ańshy dostarymmen kezdesken emespin...

---