InfoHub Logo

Poezdan túngi saǵat 1-de tústik te, bes-alty kisi birge júrdik. Otyrar oryn joq, vokzal zalynan qýyp shyqty da, túnimen edenin jýyp shyqty, perron da bos emes. Endigi laj — aıaqqa qonaqtaý, aıaq ústinde turyp qalǵý.

Stansıanyń aldynda azdaǵan aǵash, eski sáki ornatqan shaıhananyń baspanasy, "keletin -ketetinderdiń" asqanasy bar eken. Bizge onyń da paıdasy tımedi. Qoıǵan júgimizdi biri ári súıredi, biri beri súıredi.

— Qonaq úıi bar ma?

— Bar dese de bolady, joq dese de bolady. Kelgen qonaq osy jerge qonady.

— Bary qalaı, joǵy nesi?

— Bar deıtinimiz — "qonaq úı" deıtin aty bar, joq deıtinimiz qonaq toqtar jeri joq.

— Aýdan ortalyǵy, ári toǵyz joldyń toqaılasqan jeri, bir poezd kelip, bir poezd ketip jatady, túsetin qonaq jetip jatady, bul bir ǵajap eken! — dep toqyraıdy toqaılasqan jolaýshylar.

— Nartaı aqyn, jantaıatyn jer de jaqyn, júregińiz qysylsa, júrińiz sákin - sákin! —dep Ábdikárim taqpaqtap kúldirip qoıady. Biz qonaq úıdi izdep kelemiz. Alqynyp turyp Kókeń jón silteıdi:

— Eı, jigitter, men kórgen qonaq úı: et bazardyń arjaǵynda, sút bazardyń ber jaǵynda, kósheniń buryshynda, jerden jeti qarys qana bıiktigi bar úı edi ǵoı... Ótip kettik, asyp kettik! — dep jobalaıdy.

Áne-mine degenshe tún ortasy da boldy. İzdeı - izdeı qonaq úıdi taptyq. Esik emes, úńireıgen tesigi bar, tentek syqyrlaýyqty qaqpany áreń ashyp, qaqtyq. Dybys joq, tym -tyrys. "Tovarısh" dep te jalynamyz, "joldas" dep te jalbarynamyz, múmkin ózbek bolar dep, "ortaq" dep te suraımyz. Biraq jaýap joq.

Tyqyldatyp tynym bermegen soń aqyryn basyp, jaı júrip bireý keledi.

— Ashyńyz, jolaýshymyz! — dep edik.

— Ashpaımyz, jolyńyz bolsyn, júre berińiz! — dedi.

— Nege olaı?

— Ol solaı, qorqamyz.

— Neden qorqasyz?

— Úı qarańǵy, elektr qıylǵan, lampanyń maıy joq, eń aqyry ottyqty da bitirdik. "Pojalýısta" erteńgisin kelinder, esik ashyq.

Biz kóp arbastyq, kóp aıtystyq, qasaqana jańbyr da bizdi sabalap, moınymyzdan sorǵalap tur.

— Tústeriń nasharlaý eken, — dedi ishten syǵalap qarap turǵan áıel. Túsimizdiń nashar emesin, súmireıtip turǵan jańbyr ekenin dáleldep, ózimizdi tanystyryp eki saǵattaı keıistik, aqyrynda kelistik. Esik ashyldy.

— Baıqap basyndar, birińdi biriń qoldaryńnan ustańdar, edenniń tesigi bar, sý quıǵan baq bar, taıyp ketpender, aǵyp ketipti... qap, myna bir shelekti bireý qaǵyp ketipti... — dep ol áıel sóılep kele jatyr.

Dejýrnyı áıel bizdi qarańǵy úıge kirgizip, jatatyn oryndy boljaýmen siltedi.

— Sizder altaý ekensiz, altaýyńa eki koıka. Shýlamańdar, sıysyp jatyndar! — dep, qysqa-qysqa buıryq berdi de, shyǵyp ketti.

Koıkanyń aıaqtary alshıyp, tórt taǵandap aıqaıyn sala jóneldi. Ortasy oıylyp, túsip ketti. Kókeń úıelep qaldy da, uıalǵan daýyspen óleńdetip:

Qaıtedi úıeletip myna shirkin.

Oıylyp bara jatyr birtin-birtin?

Eki temir qabysyp, ortasynda

Qalmasy ıgi em seltıip eki murtym! —

dep kúledi.

Kákeńniń syqaǵyna qosyla kúlýge de ál joq, qoıyndasyp, qoltyqtasyp qulap turyp, jyǵylyp túsýmen tandy atyrdyq. Jaryqtan qashatyn jándikter jantalasyp qashyp jatyr. Taraqandar tym-tyraqaı sıdańdap qashady. Qan deneler torsańdap, tompańdap jorǵalaıdy. Tozańǵa súńgip, shańǵa kómilip maltyp júr. Synyq tereze bolmaǵanda dem alý da qıyn edi. Kákeńniń ókpesi syr-syr etip:

Tar úı syǵyp alǵanba únimizdi,
Esitpesin basqalar munymyzdy...—

deı berip edi, dejýrnyı áıel jetip keldi de:

— Alty adamǵa aqsha tóleńder, asyǵyspyn! — dep alaqanyn jaıyp tur.

— Qonaq úıdiń dırektory kim? Ol kisini kórýge bola ma? — dep edik.

— Ol kisi aýdandaǵy kolhozdyń bastyǵy, óri bizge dırektor.

— Á, aılyqty eki jerden soǵatyn, eki koıkaǵa alty kisini tyǵatyn, qonǵan qonaǵy tań atqansha áreń tiri shyǵatyn dırektor deseńshi, bizge sol kisi kerek! — dedi Ábdikárim. Áńgime taǵy shıelenisti. Dejýrnyı órshelene tústi.

Kákeń endi aýdandy qoıyp, oblystyń basshylaryna óleńmen aryz jazyp otyr:

Ardaqty oblystyń basshylary,
Jumystyń kóp qoı ras, jaqsy jaǵy...
Toraby toǵyz joldyń Arysyńda,
Joq eken jolaýshynyń bas suǵary!

Kákeń kóp jazdy, aýyr-aýyr sóz jazdy. Oǵan bárimiz de qosyldyq. Biraq qonaq úıdiń "qorqaqtary" ol ótinishti ózderinen basqaǵa kórseter me eken? Aı, kórsetpes!

Olar kórsetpese, biz kórsettik!

---