- 13 qyr. 2019 00:00
- 263
Qonaqjaı qazaq
Qazaq - qonaqjaı halyq. Osy sóılemdi estigen saıyn meniń kóz aldyma qarshadaı kúnim, dastarhany jıylmaıtyn bizdiń aqshańqaı kıiz úıimiz keledi. Tórinen qonaq úzilmeıtin, oshaǵynan qazan túspeıtin úıdi sıpattaý kerek bolsa, ary uzamaıyn dep ózimniń qarasha úıimdi tilime tıek eter edim. Bizdiń úıdiń qos báıteregi óz aldyna otaý bop shyqqan, 7 bala ósirgen, tanys-tamyrlary kóp jandar boldy. Sodan bolar, áıteýir, bizdiń úıdiń ishiletin asyn qonaq kelmeı ishkenimiz esimde joq. Qonaqtyń sybaǵasyn usyný, qonaq káde suraý óz aldyna bólek áńgime. Qonaq kelse qoı egiz tabytyny sıaqty, yrysymyz artpasa, kemigen joq, shúkir. Jastaıymyzdan kórgenimiz bar, anamyzdyń boıymyzǵa sińirgeni bar degendeı. Qazir, ózim de úıge kelgen janǵa sháı ishkizbeı, aýqattandyrmaı shyǵarmaımyn. Qatty asyǵys júrgenniń ózinde dastarhannan nan aýyz tıgizemin. Balamysyń degen, kishkentaı kezimde, bir dastarhandy jınap bola bergende, taǵy bir adam kelse, taǵy sháı qoıatynbyz. Sonda burtıyp ashýlanǵanda, «qonaqjaı bolý - ata-babadan daryǵan qasıet. Keń bol! Kem bolmaısyń, shyraǵym!» , deıtin ákem. Soǵan kózimdi jetkizýge tipten septigin tıgizgen asyl Paıǵambarymyzdyń sahıh hadısteri: «Alla qonaǵy kóp bolǵan úıdi, úı ıesin jaqsy kóredi» "Qaısy bir úıge bolsyn qonaq kirmeı, perishteler kirmeıdi", "Qonaqty kútý jánnatqa kiretinińniń dáleli", "Kim Allaǵa jáne aqyrette (árbir isine esep beretinine) sense, qonaǵyna qurmet kórsetsin” degen eken Adamzattyń asyly. Osy tusta aıta ketý kerek, qonaqty ózimizshe bólip, at qoıyp júrmiz ǵoı. Máselen, syıly qonaq, jáı qonaq, tanymaıtyn qonaq, shaqyrylmaǵan qonaq dep. Qazaqekem qandaı qonaq kelse de, «qudaıy qonaq» dep tórin usynǵan. Iaǵnı, qazaqtyń meıirimdiligi, danalyǵy, adaldyǵy qonaq kútkende synalady desek, artyq aıtqandyq bolmas. Al, siz, qanshalyqty qonaqjaısyz oqyrman?! Úıińizge kelgen pendeni shattana qarsy alasyz ba, álde tomaǵa tuıyq bolyp, túsińizdi sýytasyz ba?! Qalaı bolǵanda da, yrys-berekem artsyn deseńiz, tabaldyryǵyzdan attaǵan qutty qonaqty razy qylyńyz! Hosh, sonymen, qarǵa tamyrly qazaǵym, shańyraǵymyz bıik, keregemiz keń bolsyn! Oshaǵymyz sónbesin, dastarhanymyz jıylmasyn!