InfoHub Logo

Taqyryby: «QOSH KELDİŃ, NAÝRYZ»
Maqsattary:
● Bilimdilik: Oqýshylarǵa Naýryz - jyl basy, ıaǵnı din meıramy emes, ult meıramy ekendigin tarıhı mańyzyn túsindirý. Ata - babamyzdan urpaqtan - urpaqqa berilip kele jatqan ulttyq tárbıe týraly túsinik berý;
● Damytýshylyq: Óleń, maqal - mátelder arqyly tildik qorlaryn damytý. Óz ultyna degen súıispenshiligin arttyrý;
● Tárbıelik: Ata - ana, oqýshy, ustaz, jurtshylyq ókilderin yntymaqtastandyrý. Qazaq halqynyń salt - dástúrin, tilin, dinin, ádet - ǵurpyn saqtaýǵa, qasterleýge tárbıeleý.
Kórnekilikter: Qazaqtyń kıiz úıi, jabdyqtary, ulttyq kıimder, ulttyq tárbıe jóninde naqyl sózder, maqal - mátelder, naýryz merekesine arnalǵan qabyrǵa gazeti, proektor jáne t. b.
Paıdalanylǵan ádebıetter:
Qosh keldiń Naýryz!, «Halyq tálimi - tárbıe bastaýy», «Shańyraq ensıklopedıasy», «Ata murań - asyl qazyna», «Salt dástúrdi bilesiń be?» t. b. ádebıetter, jýrnaldar.

Sabaqtyń barysy
Uıymdastyrý:
(qonaqtar dastarhanǵa jaıǵasady).

1 - júrgizýshi:
Ýa, halaıyq, halaıyq!
Sózge qulaq salaıyq.
Saǵynyp jetken jyl qusy,
Naýryzdy qarsy alaıyq.

2 - júrgizýshi:
Ýa, halaıyq, halaıyq.
Ósken elge laıyq.
Áz Naýryzdy ardaqtap,
Dástúrge qurmet qylaıyq!
(júrgizýshiler sóılep turǵanda, jaımen bir áýen súıemeldeıdi)

1 - júrgizýshi: Samarqannyń kók tasyn eritken de Naýryz!
2 - júrgizýshi: Kún men túndi bir mezgil teńeltken de Naýryz!
1 - júrgizýshi: Yrys, qut bop elime tórlet - tórlet Naýryz!
2 - júrgizýshi: Júrekterde án bolyp shyrqa - shyrqa Naýryz!

1. (Án «Qazaqy dastarhanym» HOR)
1 - Júrgizýshi:
Salt – dástúr - urpaqtan - uppaqqa aýysatyn, tarıhı qalyptasqan nopmalap men úrdister. Ol - qoǵamdyq uıymdar men halyqtyń minez - qulqynyń, is - áreketiniń rýhanı negizi. Dástúr mádenıetpen tyǵyz baılanysty, condyqtan mádenıeti damyǵan el dástúrge de baı. Ata - anany qurmettey, úlkendi syılay, adaldyq, ádilettilik, meıirimdilik sezimdepi ozyq dáctúrlerge jatady. Daǵdy, ádet - ǵuryp degen uǵymdar adamnyń minezi men tirshiligine baılanysty qanǵa sińgen qylyqtardy bildipedi.
Olaı bolsa, bizde búgin qazaq halqymyzdyń bir salt - dástúrin jańǵyrtyp, osy jerde syıǵa tartaıyq.
2 - júrgizýshi: Ádet - ǵuryp, salt – dástúri qazaqtyń,
Jarasymdy úılesimdi ǵajap shyn.
Umyt bolǵan dástúrlerdi saqtaıyq,
Nasıhattap, jańartýdan qashpaıyq.- deı kele kelesi kezekte qazaǵymyzdyń «BETASHAR» salt dástúrinen úzindini tamashalaıyq.

2. (Salt - dástúr «BETASHAR» Esepteý tehnıkasy - 315)

1 - júrgizýshi: Jınalyppyz Naýryz toıǵa bárimiz de,
Úlken kishi, jasymyz da, kárimiz de,
Tórletińder, qadirmendi qonaqtarym,
Gúl - gúl jaınap myna bizdiń tórimizge

2 - júrgizýshi: Naýryz – jańǵyrǵan jyldyń basy.
Soqpaq dańǵyl bolar jyldyń basy.
Sóz kúıttegen qashan da halyqpyz ǵoı
Jıyn toıda aıtylar sózdiń basy

Quttyqtaý sóz kezegi kolej dırektorynyń tárbıe isi jónindegi orynbasary ________________ beriledi.

1 - júrgizýshi:
Keń dalanyń ejelgi
Qazaq deıtin halqymyz.
Ózge ulttyń bizdiń de
Bar dástúr men saltymyz.

3. (BI «Ózbek bıi» İQJ - 203)

1 - júrgizýshi: Naýryz meıram júrekterge nur sepken,
Mańdaıymnan súıip jatyr kún kóktem.
Jaryǵyńmen, shýaǵyńmen Kún - Ana,
Alyp keldiń jer betine gúl kóktem.

2 - júrgizýshi: Halyqtyń peıilinen jaralǵandaı,
Sulý kún shýaǵynan taralǵandaı.
El men jer eljiresken, qýanysqan,
Naýryzda ajar qandaı, araı qandaı!

4. (ÁN «Shaqyrady kóktem» Ǵalymjanova Elmıra, Qoıshybaı Aıdana)

1 - júrgizýshi: Óleń órlep, jyr samǵaı
Úılesti ásem ánimiz,
Bolady eken, jyl sondaı
Qandaı bolsa Naýryz.
5. (Óleń joldary «Naýryz» Aldanova Aıman, Qabı Álibı)

2 - júrgizýshi:
Ádemi bı bılep, án jyrlap,
Halyqty qýantty ul - qyzy.
Qut bolyp azat kún – Naýryz,
Shyrqalsyn qazaqtyń án - jyry.

6. BI: «Qarajorǵa» Esepteý tehnıkasy - 315 tobynyń
1 - júrgizýshi: - El ishinde ardaq tutar eńseli,
Ortaǵa shyq, Juldyzshalar, kel beri,
Barshamyzdy qyzyqtyrǵan bıylǵy,
Sizge málim qandaı jyldyń kelgeni?

2 - júrgizýshi: - On eki jyl bir músheldi quraǵan,
Burynǵylar «jylyń ne?» dep suraǵan.
Árbir jyldyń ózine tán syny bar,
Nıet qoıyp bilý kerek muny adam.
7. Ortaǵa eki juldyzshy shyǵady. Qoldarynda dúrbi, kitaptary bolady.
(Berkinbaeva Álıa, Madysheva Janıa)

1 - júrgizýshi: Ortamyzǵa qosh keldińizder! Bıyl qandaı jyl esik qaǵyp tur? Onyń bereri ne? Juldyzdar ne deıdi eken?
(Juldyzshylar birese aspannyń oń jaǵyna, birese sol jaǵyna dúrbilerimen qaraıdy).
1 - JULDYZSHY: Á - á, kórdim, kórdim. Bıylǵy jyl ıesi jylan eken.
2 - JULDYZSHY: (kitabyn paraqtap jiberip) Eger Jańa jyl ıesi jylan desek, onda bul jyldyń kóktemi kókoraı shalǵyn, jazy jan bitkenge jaıly, kúzi dıhan qambasyn toltyrar yrysty, qysy eski tanystaı el - jurtqa etene jaqyn bolary daýsyz.
1 - júrgizýshi: Halqymyzdyń uzaq jyldarǵy boljamdarynda juldyzdar kestesine qarap týǵan jylyna baılanysty adam boıynda kezdesetin jaǵymdy - jaǵymsyz qasıetterin, minez - qulqyn shamalaýǵa tyrysýshylyq bolǵan ǵoı. Jylan jyly dúnıe esigin ashqan er balalardyń qandaı ózindik ereksheligi bar? Sony aıtsańyzdar.
1 - JULDYZSHY: Bul jyly týylǵandar er balalar, adal, óz sózinde tura biletin, táýekelshil, eli úmit kúter aptal azamat bolyp ósedi. Jastary uzaq bop, dáýletti ómir keshedi.
2 - JULDYZSHY: Al jylan jyly týylǵan qyz balalar tal shybyqtaı symbatty, taý sýyndaı móldir, zaty áıel bolǵanymen er azamattarmen ıyq teńestire alatyn qarymdy keledi. El analary osylardan shyqqan.
1 - JULDYZSHY: Qazaqtyń aspany bultsyz ashyq bolǵaly tur,
Aıy ońynan juldyzy sońynan týady eken.
2 - JULDYZSHY: Juldyzdar solaı dep jymyńdaıdy,
Tilekshi bop bizderge qol bulǵaıdy.

Ekeýi qosylyp: Til - kózimiz tasqa,
Aıtarymyz joq basqa
Jylan jyly berekeli jyl bolsyn,
El - jurtymnyń nesibesi mol bolsyn.

1 - Júrgizýshi: Sizderge kóp rahmet! Aıtqan jaqsy lebizderińizdiń barlyǵy da oryndalǵaı!

2 - júrgizýshi: Jan qalmasyn jaı turǵan,
Máz bolsyn, jas - kárimiz.
Kúı shertilsin, án aıtyp,
Bı – bıleıik bárimiz.

8. ( Bı «Qazaq bıi» Esepteý tehnıkasy - 315 top)

1 - júrgizýshi: Jas qosatyn jasyna
Jyl basy bul Naýryz.
Ár kirgizgen asyńa.
Bal tatyǵan sary ýyz.

2 - júrgizýshi: Kóktem toıy - ánimiz.
Kórkemóner sánimiz.
Óleń, ánmen toı sánin
Órnekteımiz bárimiz.

5. (Án «Sáýkele» Naýanova Nurmereke, Qonysbaeva Janna, Qoıshybaı Aıdana)

1 - júrgizýshi:
Al, jarandar, jarandar!
Endi beri qarańdar.
Kózden tasa qylmaıyq,
Kóp qyzyqtyń eshbirin.
Al endeshe qaraıyq besikke salý dástúrin.

9. (Salt - dástúr «Besikke salý» İQJ - 203)

2 - júrgizýshi: Kel, balalar, oınaıyq.
Oınaıyq ta, oılaıyq.
Qandaı jumbaq bolsa da
Sheshpeı ony qoımaıyq.
10. (Suraq - jaýap)

Úsh jurt - jigittiń úsh jurty: óz jurty, qaıyn jurty, naǵashy jurty.
Úsh qýat - aqyl qýat, júrek qýat, til qýat.
Úsh ǵaıyp - ajal ǵaıyp, qonaq ǵaıyp, nesibe ǵaıyp.
Úsh arsyz - uıqy arsyz, tamaq arsyz, kúlki arsyz.
Úsh daýsyz - minez, kárilik, ajal.
Úsh kádesiz - jigittik, densaýlyq, jaqsy jar (áıel).
Úsh jamandyq - Naqaq qan tógý. Kisi malyn naqaq alý. Ata - babadan qalǵan eski jurtty buzý.
Úsh jaqyn - Jan tátti. Mal tátti. Jar tátti.
Úsh kóz - Sý anasy - bulaq. Jol anasy - tuıaq. Sóz anasy - qulaq.
Úsh toqtam - aqyl - arqan, oı - óris, adam - qazyq.
Jeti ata: 1. Bala. 2. Áke. 3. Ata. 4. Úlken ata. 5. Baba. 6. Túp ata. 7. Tek ata.
Jeti jut. 1. Qurǵaqshylyq. 2. Jut (mal qyrylý). 3. Órt. 4. Oba (aýrý). 5. Soǵys. 6. Topan sý. 7. Zilzala(jer silkiný)
Jeti joq. 1. Jerde ólsheý joq. 2. Aspanda tireýish joq. 3. Tasta tamyr joq. 4. Tasbaqada talaq joq. 5. Allahta baýyr joq. 6. Aqqýda sút joq. 7. Jylqyda ót joq.
Jeti qazyna. Ol jóninde pikir talas kóp. Alaıda qazaqtar ertede jeti qazynaǵa mynalardy jatqyzǵan: 1. Er jigit. 2. Sulý áıel. 3. İlim - bilim. 4. Júırik at. 5. Qumaı tazy. 6. Qyran búrkit. 7. Beren myltyq.
Jeti jetim.
Tyńdamaǵan sóz jetim.
Kıýsiz tozǵan bóz jetim.
Iesiz qalǵan jer jetim.
Basshysy joq el jetim.
Aqqý, qazsyz kól jetim.
Jerinen aıyrylǵan er jetim.
Zamandasy qalmasa –
Bárinen de sol jetim.

11. (BI «Shyǵys bıi» Madysheva Janıa)
1 - júrgizýshi: Bı bıleımiz án salyp,
Naýryz tańyn qarsy alyp.
Tátti ándi tańyrqap,
Tyńdaıdy el tamsanyp.

12. ÁN: «Merekem» oryndaıtyn HOR
1 - júrgizýshi: Altyn ýaqyttaryńyzdy bólip, kelip qonaq bolǵandaryńyzǵa alǵys bildire otyryp, búgingi konsertimizdi jabyq dep jarıalaımyz!