InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Sáken Seıfýllın “Birjan”
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: S. Seıfýllın Birjan Qojaǵululy ómirimen shyǵarmalary týraly málimet bere otyryp, óleńniń taqyryby men ıdeıasyn ashý.
Damytýshylyǵy: Oqýshylardyń tanymdyq qabiletin damyta otyryp, óz betimen jumys jasaı bilý qabiletin jetildirý, shyǵarmashylyq qabiletin ushtaý.
Tárbıeliligi: Ulttyq ónerdi nasıhattaý arqyly mádenı muralardy qasterleı bilýge shaqyrý, óner adamdaryn qurmetteýge tárbıeleý.

Qońyraý syńǵyry únimen,
Synyptyń esigi ashyldy.
Qarsy alyp qonaqty ıilgen,
Kóremiz ádepti ul - qyzdy.
Otyryp jaıǵasyp alaıyq,
Túgel me quraldar qaraıyq.
Ustazdar kelipti qonaqqa,
Burylyp sál nazar salaıyq.
Kúı kúshti, taýdy, tasty buzatuǵyn,
Ornyna óz órnegin syzatuǵyn.
Talqandap tas kereńdi ún oıatyp,
Dúkeni dúnıeniń qyzatuǵyn.

S. Seıfýllın. “Birjan”
S. Seıfýllın Qaraǵandy oblysy, Jańaarqa aýdanynda týǵan. Sáken – qazaq ádebıetiniń ósip, damýyna úles qosqan aqyn ári jazýshy. Kóne ádebıet úlgilerin jınap, kitap etip shyǵarǵan zertteýshi. Qazaq jastarynyń oqyp, bilim alýyna zor kóńil bólip, mektep oqýlyqtaryn jasaýǵa da qatysty.
Sáken Seıfýllın jalǵan jalanyń qurbany boldy.

Birjan sal Qojaǵululy
Qazirgi Kókshetaý oblysy, Eńbekshiler aýdanynda 1834 jyly týyp, sol jerde 1897 jyly qaıtys bolǵan.
Birjan jas shaǵynan ánge, óleńge áýestenedi. Óner jolyna túsedi.
Tabıǵı talant ıesi kóp uzamaı – aq, “Ánshi, aqyn, sal Birjan” degen ataqqa ıe bolady.
El aralap, án salyp, aıtysqa túsip, oıyn kórki, toı kórki atanady.
Halyq Birjannyń ánin qatty súıip, ónerpaz jas aqyn, ánshiler ony ánniń piri tutip, ustaz dep tanıdy.
Sózdik jumys
Narqyn - sózdiń baǵasy, quny.
Sal - ánshi, aqyn, sazger, segiz qyrly, bir syrly ónerli adam.

Birjan saldyń áni "Temirtas"
Birjan dep atym shyqty alty alashqa,
Qudaıym bersin ómir Temirtasqa.
Jasymyz 61 - ge kelgeninde,
Qudaıym berdi naýqas ǵazız basqa.
Aldymda shamshyraǵym, Temirtasym,
Tilegim bolsyn uzaq seniń jasyń.
Qosh bolyńdar baýyrym, balalarym,
Baıqaımyn ajal shirkin qutqarmasyn.

Tapsyrmany taldaý
“Narqyn” sózin basqa sózben almastyryp kór.
“Aǵyzǵan qyzyl tilden sheker baldy” joldarynyń maǵynasyn qalaı túsingenińdi áńgimele.
Sózge sheshen, tilge júırik, sýyryp salma

Jyr jazamyn júregimmen
1 - top
Kim bilmeıdi Birjan saldy,
............... sheshen tildi.
............... shyrqaǵanda,
............... jeńilmeıdi.
2 - top
"Eki ishektiń birin qatty,
Birin sál - sál kem bura.
Naǵyz qazaq qazaq emes,
Naǵyz qazaq dombyra".

Suraqtar
1. Birjannyń ánshiligi týraly óleńde ne delingen?
2. Onyń daýsynyń zor, asqan talant ıesi ekeni qaı joldarda aıtylǵan?
3. Birjannyń qandaı ánderin tyńdadyq?
Problemalyq suraq
Ne sebepti halyq Birjandy dáriptegen?

Birjan
↓
Ánshi, Aqyn, Aıtysker, Sazger, “Láılim shyraq”, “Temirtas”

Ánge áýes, kúıge qumar bala, ómirge ǵashyq, jany sulý bolyp ósedi. (M. Áýezov)
Úıge tapsyrma: Óleńdi mánerlep oqý